لایحه بودجه 92 و 5 اولویت اساسی اقتصاد ملی

بااین حال توجه به سرفصل‌های اساسی است که می‌تواند کارگشا باشد؛ بنابراین کمیسیون تلفیق و اعضای آن نباید صرفا در دام کم و زیاد کردن رقم تبصره‌ها و ردیف‌ها بیفتند، بلکه باید سرفصل‌های اصلی را مد نظر قرار دهند و ببینند در هر سرفصلی قرار است چه اتفاقی بیفتد و چه مشکلی حل شود. در این باره ذکر چند نکته ضروری است:

1- رفع بیکاری و ایجاد اشتغال

واقعیت آن است که جامعه ایران نظیر بسیاری از جوامع دیگر از کم اشتغالی و بیکاری رنج می‌برد. حال پرسش این است که در لایحه بودجه 92 چه الزامات، احکام روشن و شفافی برای این منظور گنجانیده شده است؟ ایجاد شغل نیازمند بودجه است و بودجه‌ها هم در قانون بودجه معین می‌شود. پرسش این است که طبق بودجه 92 قرار است چه میزان شغل ایجاد شود تا در آینده مجلس بتواند آن را رصد کند؟ آیا چگونگی و فصل‌بندی اشتغال و رفع بیکاری در لایحه بودجه 92 منظور شده است؟ آیا به طورکلی اجرای بودجه سال 92 نرخ بیکاری را کم می‌کند یا زیاد؟ کدام یک از احکام بودجه 92 به طور مستقیم به بحث ایجاد اشتغال که یکی از مسائل اصلی کشوراست، می‌پردازد؟ گفته می‌شود 47.5 درصد شاغلان کشوردر بخش تولید و 52.5 درصد در بخش غیرتولیدی هستند؛ ولی سهم آنها از تولید ناخالص ملی به ترتیب 29.5 و 70.5 درصد است؛ یعنی ساختار درآمد ملی کشور غیر تولیدی است.حال مجلس چگونه می‌خواهد به اصلاح ساختار اشتغال کشور و اهمیت دادن به فعالیت‌های مولد و کاهش سودآوری فعالیت‌های کاذب، واسطه‌گری و سوداگرانه بپردازد؟ نمایندگان عضوکمیسیون تلفیق توجه داشته باشند که اگر اکنون برای بهادادن کافی به سرفصل اشتغال در لایحه بودجه اقدامی نکنند، چگونه در آینده برای خود حق اعتراض به دولت به دلیل ایجاد نکردن اشتغال قائل خواهند شد؟

2- تورم

می‌دانیم که اقتصاد ملی از تورم بشدت آسیب دیده و رنج می‌برد. این آسیب دیدگی هم مستقیما شامل افراد حقوق‌بگیر کشور می‌شود. این قشر حدود 51.4 درصد شاغلان کشور را تشکیل می‌دهند و جمعیت بزرگی هستند. در لایحه بودجه 92 قرار است چه احکام و چه بندهایی آورده شود تا دولت را ملزم به کنترل تورم کرده یا وی را در این امر کمک و حمایت کند؟ با تدابیری که در لایحه برای این امر ذکر می‌‌شود، قرار است اثر تورمی دلار نفتی در اقتصاد ملی چند درصد کاهش یابد؟ پهلوانان اقتصادی که همواره پشت تریبون مجلس یا در رسانه‌ها داد از تورم‌زا بودن وابستگی اقتصاد ملی به نفت سر می‌دهند، قرار است چه معجزه‌هایی در بودجه 92 صورت دهند؟ اکنون فصلی است که درزمینه کنترل تورم باید کاری کنند کارستان! ولی اگر نکردند، در آینده باز هم حق انتقاد دارند؟

3- مالیات‌ها

در قانون بودجه سالانه چند منبع اساسی برای درآمد کشور ذکر می‌شود؛ یکی از آنها مالیات است و دیگری نفت. اگر قرار است وابستگی به نفت کم شود و اگر تحریم‌ها، فروش نفت و در نتیجه درآمد نفت را نشانه رفته، آیا نباید در لایحه بودجه احکامی برای گرفتن مالیات از گردن‌کلفت‌های اقتصادی آورده شود؟ آیا نباید بخش عمومی غیردولتی را که عمدتا یا از مالیات معاف است یا از پرداخت مالیات فرار می‌کند، مجبور به پرداخت مالیات کرد؟ آیا کمیسیون تلفیق می‌داند که برخی افراد حقوقی و حقیقی که در سال 91 ازمحل تغییر نرخ ارز حسابی فربه شدند، مالیات نپرداخته اند؟و آیااین اقشارسال 92 مالیات خواهند داد؟ قانون بودجه چگونه می‌خواهد از پولشویی برای نپرداختن مالیات در سال 92 جلوگیری کند؟ آیا مکانیزم‌های مطمئن برای بالا بردن درآمد مالیاتی از طریق دریافت آن از سودهای کلان و بادآورده و مالیات بستن بر فعالیت‌های سوداگرانه و سفته‌بازی و جریمه نقدی سنگین سوداگران و اخلالگران اقتصادو توقیف و مصادره اموال پولشویان بزرگ پیش‌بینی شده است؟ بدیهی است که بیش از این نباید و نمی‌توان برای رشد دریافت مالیات یقه مردم، کارمندان، کارگران و کسبه جزء را گرفت، این یقه‌ها دیگر نخ‌نما شده‌اند؛ بلکه باید احکامی اجرایی، شفاف و جامع برای بنگاه‌های کلان بخش عمومی غیردولتی، واسطه‌گرها، سفته‌بازها و سوداگران اقتصادی در متن قانون بودجه سالانه گنجانید. کمیسیون تلفیق بگوید در این باره چه خواهدکرد.

4- مسکن

در اقتصاد ملی، مسکن جایگاه ویژه‌ای داردبه طوری که هر خانواده بدون مسکن را می‌توان فقیر نامید. قیمت خرید مسکن و اجاره آن طوری رشدکرده که خانواده‌ها گاهی مجبورند بیش از 80 درصد درآمد شغل اول خود را به این امر اختصاص دهند و برای تأمین زندگی، شغل دومی دست و پا کنند. پرسش این است که سرفصل مسکن در بودجه سال 92 دارای چه ویژگی‌های متمایز و متفاوتی نسبت به سال‌های قبل است؟ مجلس و کمیسیون تلفیق با مقوله مسکن چه خواهد کرد؟ البته راهکار مشخص است: تولید بیشتر؛ ولی از چه منبعی؟ بنابراین لازم است در لایحه بودجه 92چند حکم صریح و کارگشا و موثر برای کاهش معضل مسکن پیش‌بینی شود.

5- آب، خشکسالی و اقتصاد کشاورزی

بر هیچ‌کس پوشیده نیست که ایران گرفتار کم‌آبی است. پدران ما با فناوری اولیه خود، آب‌ها را از زیر کوه‌ها بیرون می‌کشیدند و مصرف می‌کردند، بدون این‌که این منابع را به هدر دهند یا زیاد برداشت کنند.

نقش سرفصل آب و توجه به احیای جایگاه قنات در لایحه بودجه 92 چیست؟ جایگاه بارور کردن ابرها در جهت افزایش بارندگی و مدیریت آن کجاست؟ الزامات برای بالا بردن بهره وری در مصرف آب، کجای بودجه آورده می‌شود؟ آیا تدابیری برای جلوگیری از خشک‌شدن دریاچه‌ها و بازیابی دریاچه‌های خشک شده دیده شده است؟ امید است با اقدام‌های به موقع بودجه‌ای برای این اولویت‌ها در سال 92 شاهد ایفای نقش واقعی مجلس برای کمک به اقتصاد ملی باشیم.

دکتر محمد سلیمانی - نماینده تهران در مجلس