این هم یک جورش است

اما یکی دیگر از راهبردهای تبلیغاتی عجیب در این سال‌ها ـ که در حال رنگ باختن است ـ نمک‌گیر‌کردن است! دیده شده که یک نامزد انتخاباتی شام می‌دهد و با این شام از شهروندان طلب رای می‌کند.

البته این برنامه تبلیغاتی، جزئی از تدارکات ستادهای انتخاباتی برای نیروهای فعال در ایام انتخابات است که گاهی حتی فرصت به منزل رفتن و خوردن شام را ندارند اما در سال‌های اخیر روشن شده که این روش تاثیرگذاری خاصی ندارد و افراد لزوما به دلیل یک سفره مهمانی رای نخواهند داد.

در برخی حوزه‌های انتخاباتی کوچک که نامزدهای ته‌جدولی به زحمت رای خود را سه رقمی می‌کنند، این لطیفه بسیار شنیده می‌شود که رای‌های فلانی از شام‌هایش کمتر بود، لطیفه‌ای که رنگی از واقعیت با خود دارد.

در ایام پیش از انقلاب روشی مبتنی بر راهبرد نمک‌گیر‌کردن، اما با شیوه‌ای به مراتب غیراخلاقی‌تر جریان داشته است، آن هم راه انداختن بزم‌های افیونی برای کسانی بوده که می‌توانسته‌اند رایی جمع کنند.

فشار افکار عمومی و قبیح شدن استعمال مواد مخدر نزد مردم از جمله عواملی بود که توانست بساط این شیوه زشت تبلیغاتی را جمع کند.

گذشته از این روش‌های تبلیغات غیراخلاقی و غیرقانونی که با برخورد شدید دستگاه‌های نظارتی نیز همراه می‌شود، روش‌های دیگری نیز هست که گرچه غیرقانونی نیست، اما شاید چندان با اصول دموکراتیک همخوانی نداشته باشد.

به عنوان مثال در بعضی مناطق روستایی ملاقات با شیوخ، بزرگان و سرکردگان عشیره از عواملی است که به کمک نامزدها می‌آید. گاهی مشاهده شده تمام یا بیشتر آرای روستاهایی که جمعیتی کمتر از هزار نفر دارند، به نفع یک نامزد به صندوق ریخته شده است.

نفوذ کلام بزرگان، بویژه در مناطقی که ترکیب قومی و مذهبی یکدستی دارند، تردیدناپذیر است. هر چند محتوای این ملاقات‌ها عمدتا کمک به توسعه منطقه و شهروندان آن در صورت انتخاب‌شدن است، اما بازهم نمی‌توان آن را یک شیوه دموکراتیک و مبتنی بر اصول انتخابات منصفانه دانست.

البته گمان نکنید که همه شیوه‌های غیرمتعارف تبلیغات، از این دست‌ هستند. اتفاقا بعضی شیوه‌های انتخاباتی با این که تنها در مقیاس‌های کوچک قابل اجراست، بشدت شهروندمحور و جامعه‌مدارند. جلسات خانگی از این شیوه‌هاست؛ جلساتی که جمعیتی 50 تا 300 نفره دارند.

ترکیب این جلسات متفاوت است، گاهی اهالی یک محل، گاهی وابستگان یک خانواده و گاهی هم اعضای یک صنف در چنین جلساتی حضور می‌یابند.

آنها در این جلسات قادرند نامزد را در محیطی غیررسمی‌تر محک بزنند، برنامه‌هایش را بشنوند و در یک گفت‌وگوی جمعی با او شرکت کنند. نامزدها نیز امیدوارند با جلب نظر اعضای حاضر در این گونه جلسات، نظر شبکه‌های اجتماعی متصل به آنها را به سوی خود جلب کنند.

بویژه در مناطقی که رسانه‌های جمعی گسترش یا نفوذ محلی چندانی ندارند، این جلسات بارزترین محل بروز تبلیغات عمومی است و می‌تواند آغازگر یک گفت‌وگوی جمعی درباره یک نامزد خاص در محافل کوچک‌تر باشد.

چنین جلساتی بویژه وقتی اهمیت می‌یابند که در ایام پیش از آغاز رسمی تبلیغات انتخاباتی که نامزدها قانونا حق برگزاری میتینگ‌های عمومی را ندارند، با استفاده از ظرفیت‌های حریم خصوصی بر حوزه عمومی تاثیر می‌گذارند.