منطق مالیاتی

علت مخالفت با آن رشد کذایی نیز اظهر من شمس است؛ چرا که اقتصاد ایران که سال‌هاست در رکود تورمی به سر می‌برد، با رشد شدید قیمت ارز از سال گذشته از مرحله بد به بدتر رسید؛ چرا که رشد قیمت ارز در حالی که افزایش اسمی قیمت بسیاری کالاها و خدمات را در پی داشت، اما چون سبد خرید خانوار را بشدت کوچک و محدود کرد، سرانجام به کاهش فروش اصناف منجر و باعث شد درآمد آنان در مقایسه با سال 90 کاهش یابد.

البته روشن است که ممکن است افراد یا اصنافی باشند که از رشد قیمت ارز اصولا از مجموع شرایط اقتصادی کشور سود هم کرده باشند که در این صورت باید مالیات قانونی خود را بپردازند، اما آن‌گونه که شرایط عمومی اقتصاد کشور حکایت می‌کند و درک عمومی نشان می‌دهد اقتصاد در سال 91 رونق منجر به درآمدزایی ـ دست‌کم برای مشاغل آشکار و قانونی‌ـ نداشته که اکنون دولت، مالیات و اضافه مالیات آن را مطالبه کند؛ اما اکنون نشانه‌های جدی نگرفتن این هشدارهای کارشناسی با اعتراض اصناف و بالا گرفتن تنش میان آنها و سازمان امور مالیاتی کشور در حال پدیدار شدن است.

به‌طوری که روزهای تیر ماه که پرداخت مالیات سال قبل است به روزهای پرتنش و بگومگو تبدیل کرده است.

از یک‌سو اصناف می‌گویند پولی برای پرداخت اضافه مالیات‌هایی که به گفته آنها گاهی تا درصد نیز افزایش یافته، ندارند و از دیگر سو سازمان امورمالیاتی کشور که اصولا مدت‌هاست با شفافیت و پاسخگویی مداوم بدرود گفته است، به دنبال اخذ مالیات به هر قیمت است، قیمتی که گاهی شاید بسیار گران‌تر از درآمد مالیاتی تمام شود.

چنین است که باید هشداری که دو ماه پیش داده بودیم دوباره و در این روزهای اتمام مهلت پرداخت مالیات، تکرار کنیم. نمی‌شود مالیات را به زور و به شیوه داروغه ناتینگهام (کارتون رابین هود را که یادتان هست) اخذ کرد.

اخذ مالیات باید توضیح و منطق شفاف داشته باشد؛ اگر سازمان امور مالیاتی این منطق را اعلام کند و وارد مصادیق شود، آن‌گاه می‌توان قانون گریزان را اعم از اصناف یا هر کس دیگر را که باشد به زور وادار به پرداخت حقوق قانونی کرد.

اما در شرایط ناشفاف فعلی، این‌که دولت با چوبی که در دست دارد و بدون توجه به شرایط عمومی اقتصاد کشور که خود باعث و بانی آن بوده است، بخواهد کسب درآمد مالیاتی کند، فقط و فقط به رشد تنش و ایجاد فضای یاس و بدبینی و صد البته افزایش فرار مالیاتی دامن زد و سرانجام اضافه درآمد چندانی را به دست نخواهد آورد.

در این شرایط بهترین راه، اجرای ابتکارات مالیاتی در کسب درآمد از مشاغل زیرزمینی و پنهان و افزایش جامعه و پوشش مودیان مالیاتی است، چرا که جامعه کنونی با وضع فعلی اقتصادی، توان پرداخت مالیات بیشتر را نخواهد داشت.

سید علی دوستی موسوی - دبیرگروه اقتصاد