پرونده چنارهای خیابان ولیعصر ( عج) به کجا رسید؟

زمزمه های قطع چنارهای خیابان ولیعصر تقریبا از دو هفته پیش آغاز شد. رهگذرانی که هر روز گذرشان به خیابان ولیعصر می افتاد فهمیدند انگار مسیر هر روزه شان تغییر کرده است و آنوقت یادشان افتاد هر روز وقتی زیر آفتاب سوزان بالای 40 درجه ای شهرشان در خیابان ولیعصر(عج) منتظر اتوبوس می شدند، دست نوازشگر چنارهایی روی سرشان بود که حالا نیست، سایه هایی تن به عرق نشسته شان را خنک می کرد که حالا نیستند، شاخه هایی با اندک نسیمی در آن گرما، بوی خوش برگ های سبزشان را می پراکند که حالا نیست و ....

مردم خاطره های شان را مرور کردند و مطمئن شدند چنارهایی از مسیر هر روزه شان غیب شده‌اند و همین شد که خیابان محبوب شان را ، گام به گام گز کردند و  آنوقت نیم تنه های درخت های کهنسال شان را دیدند، بی بار و برگ و غم انگیز، مثل آدم های بی سر که برای عبرت بقیه هنوز تنه های شان به خاک سپرده نشده باشند..

اطراف تنه های چنارها، براده های چوب ریخته بود و جای بریدگی درخت ها کمی بالاتر از ریشه های شان هنوز رنگ روشن داشت که همه این ها ثابت می کرد فاجعه، خیلی وقت پیش رخ نداده است. مردم از هم پرسیدند: آیا کسی قاتل چنارهای مان را دیده است ؟!

مغازه دارهای آن حوالی گواهی دادند که چیزی ندیده اند و این نشان می داد،‌ شب هنگام چنارها را قطع کرده‌اند و این شد که خیلی ها خیال کردند این ماجرا هم مثل پرونده گم شدن مجسمه ها در پایتخت است و دست آخر روشن نمی شود که چه کسی یا چه کسانی مجرمند  اما به هر حال  آنها ناامیدانه از جای خالی چنارهای شان عکس و فیلم تهیه کردند و ماجرا را به رسانه ها اطلاع دادند تا نمایندگان شان در مطبوعات باقی پرونده را پیگیری کنند.

 ما حالا، این پرونده را دنبال کرده ایم و از مسئولان مختلف در این باره پرسیده ایم و گرچه حرف های شان ضد و نقیض هایی دارد اما به هر حال وظیفه رسانه ای مان ایجاب می کند همه آن چه را که دیده‌ایم و شنیده‌ایم برای تان روایت کنیم و قضاوت نهایی را به عهده خودتان بگذاریم.

شورای شهر : بام ؟! شیبدار ؟! چنار؟!

قضیه قطع شدن چنارهای خیابان ولیعصر که به گواه منابع رسمی 6 اصله و به گواه منابع غیر رسمی 10 اصله بوده است، حالا علاوه بر رسانه های داخلی، به گوش رسانه های خارجی هم رسیده اما جالب اینجاست که برخی مسئولان شورای شهر از ماجرا بی خبرند یکی از آن بی خبرها حسن بیادی، عضو شورای شهر تهران است که وقتی درباره چنارهای قطع شده از او می پرسیم می گوید: در شهر خیلی اتفاقات می افتد. از ماجرای قطع چنارها بی خبرم. البته نمی خواهم از این اتفاق دفاع کنم اما کشتن درخت مثل کشتن انسان است و حتما چنارها مشکل داشته اند که قطع شده اند!

حمزه شکیب هم دیگر عضو شورای شهر است که وقتی پرسش مان را درباره علت قطع چنارها می‌شنود و  باوجود آن که اصرار می کنیم با خبر شدن از علت مرگ چنارها از مطالبات مردم است، پاسخ می دهد تمایلی به گفتگو در این زمینه ندارد.

شهرداری: چنارها، قصد جان مردم را کرده بودند!

«آن چنارها را اگر قطع نمی کردیم، روی سر مردم سقوط می کردند.» این پاسخ علی محمد مختاری، مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران است در پاسخ به پرسش مان درباره ناپدید شدن چنارها می گوید: چنارهای قطع شده از پایین پوک شده بودند، بروید ببینید! آنها شاخه سبز نداشتند! اگر درختی سبز باشد ما اجازه قطعش را نمی دهیم و اجازه قطع این درخت ها را هم وقتی گرفتیم که کارشناسان مان مرگ شان را تایید کردند.

مختاری مدعی است که شهرداری در چند سال اخیر، هزار اصله چنار به چنارهای خیابان ولیعصر (عج
) اضافه کرده، با این حال مردم و بویژه ساکنان خیابان ولیعصر (عج) می گویند چنار تازه کاشته شده ای در این خیابان ندیده اند و حتی اعتقاد دارند که شهرداری به اندازه کافی از چنارهای کهنسال خیابان شان مراقبت نکرده است وگرنه آنها خسته، زرد و رنجور نمی شدند.

به گفته مدیر عامل سازمان پارک ها و فضای شهر تهران، از بین بردن درخت های شهر جریمه و زندانی دارد و متولی اصلی نگهداری شان شهرداری است.

با وجود این توضیح مختاری اما معلوم نیست که اگر شهرداری در ارتباط با درخت ها مرتکب تخلفی شود چه کسی باید پیگیر آن باشد؟

مختاری برای اثبات ادعاهایش درباره بی فایده بودن چنارهای قطع شده ما را به دکتر نعمت الله خراسانی، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران و عضو اتاق فکر سازمان پارک ها ارجاع می دهد که معمولا در بازدید های دوره ای از درخت ها به عنوان کارشناس حضور دارد اما مختاری در آخرین بازدیدی که مسئولان شهرداری از وضعیت درخت ها کرده است و کارشناسان را به این نتیجه رسانده که باید درخت هایی را قطع کنند، حضور نداشته است و به جای او متخصص دیگری حضور داشته که هم اکنون خارج از کشور است و امکان پاسخگویی ندارد.

با این حال مدیرعامل سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران مسئولیت تصمیم همکارش را برای قطع چنارها می پذیرد و اظهار می کند: از حدود 8 سال پیش ما سه طرح ضربتی، میان مدت و بلند مدت را برای سر و سامان دادن به وضعیت چنارهای ولیعصر (عج) ارائه کردیم .

طرح دراز مدت این بود که حاشیه های خیابان ولیعصر باغچه شود و درخت ها با آبیاری قطره ای آب داده شوند تا زنده بمانند اما طرح، به علت ساخت مترو در خیابان و برخی برنامه های زیباسازی، اجرایی نشد.

گرچه طرح دراز مدت به مرحله اجرا نرسید به گفته این متخصص، طرح های میان مدت و ضربتی برای حفظ چنارها اجرا شد که بازرسی دوره ای از درخت ها و شناسایی درخت های بیمار یا مرده هم جزئی از آن است.

خراسانی تاکید می کند که او و همکارانش مجوز قطع هیچ درختی را صادر نمی کنند مگر آن که ایمان داشته باشند مرده است و صرفا جنازه اش سرپا مانده باشد. او می گوید : حتی اگر بدانیم درختی تا 2 ماه دیگر سقوط نمی کند مجوز قطعش را نمی دهیم.

ادعای خراسانی در حالی صورت می گیرد که اگر اخبار حوادث را مرور کنیم می فهمیم سقوط درخت ها در تابستان هیچ سابقه ای ندارد چرا که معمولا سقوط درختان به علت طوفان هایی است که در بهار یا پاییز یا زمستان رخ می دهد.

این استاد دانشگاه هشدار می دهد که حال چنارهای خیابان ولیعصر (عج) خوب نیست و به علت آلودگی هوا، آب رسانی نامطلوب و دیگر شرایط ناخوشایند، تا دو دهه آینده، 80 تا 90 درصد آن گروه از چنارهایش که پایین تر از تقاطع این خیابان و خیابان انقلاب هستند، خشک می شوند.

همچنین یکی از مدیران شهرداری که مایل نیست نامش فاش شود تایید می کند که درخت های خیابان ولیعصر تحت تنش هستند و عمرشان کوتاه شده است و این احتمال وجود دارد که واقعا درخت های قطع شده پیش از قطع شدن هم مرده بوده اند.  

بر اساس توضیح این مسئول یکی از عوامل اصلی مرگ چنارها، فاضلاب جاری در جوی های این خیابان است و شهرداری برای حل مشکل تا کنون 86 مورد شکایت حقوقی از ورود فاضلاب به جوی ها خیابان ولیعصر(عج) داشته است اما همچنان جوی های فاضلاب زیادی باقی مانده است که به این جوی ها می‌ریزد.

علاوه بر این، به گفته این متخصص شیب زیاد جوی های خیابان ولیعصر(عج) باعث می شود ریشه های چنارها نتوانند به میزان مورد نیاز آب جذب کنند و آلودگی هوا هم مشکلی همیشگی است که در سال‌های اخیر حتی باعث برگریزان زودرس این درخت ها هم شده است.

مدافعان محیط زیست: قیمت پیاده روی آن خیابان چند است؟!

دکتر ناصر کرمی، یکی از مدافعان محیط زیست است که به شدت از ماجرای قطع چنارها دلخور است. او توضیح می دهد که در طرح جامع اولیه شهر تهران قرار بود خیابان ولیعصر ،پیاده راه اصلی پایتخت باشد. هر شهری خیابانی اصلی را به عنوان ویترینی برای گردشگران در نظر می گیرد و ولیعصر (عج) برای تهران، حکم همین خیابان را دارد و به همین علت، پیاده روهای ولیعصر (عج) پهن در نظر گرفته شد تا رفت و آمد گردشگران در آن تسهیل شود و چنارها هم در دو طرف آن کاشته شدند تا زیبایی خیابان در خور پایتخت کشورمان باشد.

او ابراز تأسف می کند  و می‌گوید؛ در سال های اخیر شهرداری، ‌به شکل بی رویه ای مجوز ساخت و ساز صادر کرد و ساختمان سازها، مجوز تجاوز به حریم پیاده روی خیابان ولیعصر عج را - که بسیار گران است - هم گرفتند و اگر همین حالا هم در این خیابان گشتی بزنید متوجه می شوید که شماری از ساختمان ها بخشی از پیاده رو را اشغال کرده اند .

این مدافع محیط زیست تاکید می کند: وجود چنارها، تجاوز به حریم پیاده رو را سخت می کند و علاوه بر این وقتی پیاده رو به ساختمان ها اختصاص پیدا کند طبیعتا چنارهایی هم باید قطع شوند تا پهنای خیابان حفظ شود و راه رفت و آمد باقی بماند.

ما برای اطمینان از گفته های کرمی با برخی بنگاه های املاک در محدود این خیابان تماس گرفتیم تا ازقیمت ملک در این محدوده با خبر شویم. جالب است بدانید قیمت هر متر مربع ملک مسکونی در خیابان ولیعصر (عج) از میدان ونک تا چهار راه پارک وی حدود 16 –20 میلیون تومان است که بنگاه دارها می‌گویند علت گرانی اش، آسانی رفت و آمد از طریق آن و نمای زیبای درخت های دو طرف آن است.  

از سوی دیگر یکی دیگر مدافعان محیط زیست که نمی خواهد نامی از او در رسانه ها منتشر شود می‌گوید: پیش از این هم شمار زیادی از چنارهای این خیابان در سال های گذشته قطع شدند اما شهرداری چنار تازه‌ای جایگزین شان نکرد.

او می افزاید: نمی فهمیم که مشکل شهرداری با هویت این خیابان که چنارهایش هستند، چیست! حتی چند سال پیش، این سازمان، در برخی مناطق خیابان ولیعصر (عج) اقدام به کاشت درخت هایی بجز چنار کرد که با اعتراض مدافعان محیط زیست و کسانی که نگران آسیب دیدن هویت خیابان بودند،‌ ناچار شد آنها را به خیابان های دیگر منتقل کند!

ما؛ طفلکی چنارهای بی زبان مان!

چنارها اگر زبان داشتند حالا حتما می گفتند که رفقای شان، همان چنارهایی که شبانه قطع شدند ، واقعا از پیش مرده بودند یا نفس می کشیدند، اما حالا که چنارها زبان شهادت دادن ندارند دفاع از حقوق شان به عهده ماست که سال ها ریه های شهرمان از نفس شان پر شد و از قدم زدن زیر سایه سبزشان برای خودمان خاطره ساختیم.

به هر حال نمی شود اثبات کرد که شهرداری واقعا حقیقت را می‌گوید که چنارهای قطع شده مرده بودند یا ادعای مدافعان محیط زیست درست است که می گویند زر حتی آهن را هم نرم می کند و بعید نیست پیاده رو فروشی، علت اصلی مرگ چنارها باشد اما به هر حال حتی اگر حق با شهرداری باشد این سازمان وظیفه داشت پیش از اقدام به قطع درخت ها، موضوع را به صاحبان اصلی آنها که مردم هستند اطلاع دهد و پس از قطع درخت ها به سرعت برای جایگزین کردن شان با درخت هایی از همان نوع اقدام کند.

 علاوه بر این شهرداری موظف است پیاده روی خیابان ولیعصر (عج) را حفظ کند و اگر می‌گوید پیاده رو را نفروخته باید با متجاوزان به حریم پیاده رو برخورد کند.  

مریم یوشی زاده - خبرنگار جام جم آنلاین