خرید و فروش کشیک‌های آموزشی دانشجویان پزشکی

اما آن‌گونه که مشاهده‌ها می‌گوید و حتی وزارت بهداشت هم آن را تائید کرده است، برخی دانشجویان پزشکی در شیفت‌های بیمارستانی خود تخلف و کشیک‌های آموزشی خود را خرید و فروش می‌کنند.

یعنی در حالی که دانشجوی پزشکی در دوره انترنی (کارورزی) باید بر بالین بیمار حاضر باشد تا به طور ملموس با نحوه درمان بیمار آشنا شود، با پرداخت پول به‌دانشجویی دیگر، زمان شیفت آموزشی خود را در بیمارستان نمی‌گذراند و با این حال معلوم نیست همین دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی چگونه می‌تواند بدون گذراندن شیفت آموزشی و کار تجربی، بیماران را مداوا کند.

این مشکل فقط به چند دانشگاه علوم پزشکی کشور محدود نمی‌شود و در بسیاری دانشگاه‌های علوم پزشکی شاهد این مساله هستیم؛ حتی نرخ خرید و فروش کشیک‌های آموزشی در بیمارستان‌ها به صورت تثبیت شده و مشخص درآمده است که به صورت غیررسمی، خیلی از دانشجویان پزشکی از این نرخ‌ها اطلاع دارند.

نرخ‌ها چند است؟

دانشجویان پزشکی عمومی در دوره انترنی، معمولا باید یک روز در میان از ساعت دو بعدازظهر تا هشت صبح روز بعد، دوره کارورزی را بگذرانند، اما آنهایی که به هر دلیلی نمی‌خواهند شیفت آموزشی را بگذرانند، می‌توانند با قیمت 40 تا 150 هزار تومان این شیفت‌ها را خرید و فروش کنند.

البته در نزدیکی ایام امتحانات دستیاری (آزمون برای ورود به دوره‌های تخصص پزشکی) و ایام تعطیل، نرخ خرید و فروش کشیک‌های بیمارستانی بالاتر از ارقام نامبرده می‌شود و بسته به زمانی که شیفت آموزشی فروخته می‌شود و با توجه به سختی کاری که در بخش‌های مختلف بیمارستان وجود دارد، این قیمت‌ها بالا و پایین می‌شود.

دکتر بهروز هاشمی، متخصص طب اورژانس به جام‌جم می‌گوید: در بسیاری از شیفت‌های آموزشی در بیمارستان‌ها، می‌توان نکات بسیار خوبی را فراگرفت که بعدها وقتی همان دانشجو، فارغ‌التحصیل شود، قدر این شیفت‌ها را بیشتر می‌فهمد.

هاشمی معتقد است، معمولا دانشجویان متاهل، دانشجویانی با وضع مالی ضعیف‌تر و دانشجویانی که خانواده‌شان در شهرستان زندگی می‌کنند، بیشتر مشتری خرید کشیک‌های آموزشی هستند، اما به طور کلی تقریبا کمتر دانشجویی پیدا می‌شود که برای یک بار هم که شده، کشیک آموزشی‌اش را خرید یا فروش نکرده باشد.

نظارت مجلس بیشتر می‌شود

علی کائیدی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم گلایه می‌کند که وضع آموزشی در وزارت بهداشت اصلا خوب نیست و این کمیسیون در نظر دارد تا از این پس با قوای نظارتی بیشتری روی فعالیت‌های آموزشی وزارت بهداشت تمرکز کند.

کائیدی تاکید می‌کند که در جلسه اخیر کمیسیون بهداشت و درمان در تبریز، به مشکل آموزش‌های پزشکی در کشور اشاره شده است و هم‌اکنون نیز در حال تدوین برنامه‌ای مدون در این رابطه هستیم تا ضمن نظارت بیشتر، دیگر شاهد خرید و فروش کشیک‌های آموزشی در بیمارستان‌ها نباشیم.

سرایت بحران به دانشجویان دستیاری

خرید و فروش کشیک‌های آموزشی فقط به دانشجویان دوره پزشکی عمومی ختم نمی‌شود، بلکه حتی دانشجویان دوره دستیاری (دانشجویان دوره‌های تخصص پزشکی) نیز از این مساله بی‌نصیب نمانده‌اند.

البته آن‌گونه که دکتر رضا کریمی، فوق‌تخصص غدد به جام‌جم می‌گوید، تعداد دانشجویان دستیاری که کشیک آموزشی‌شان را می‌فروشند، بسیار کمتر از دانشجویان دوره انترنی در پزشکی عمومی است.

به گفته کریمی، از آنجا که بسیاری از دانشجویان دستیاری می‌خواهند به طور شخصی مطب داشته باشند و با اختیار رشته تخصصی‌شان را انتخاب کرده‌اند و قصد دارند در آینده هم در همین رشته طبابت کنند، کمتر کسی پیدا می‌شود که بخواهد کشیک آموزشی‌اش را بفروشد.

این متخصص بر این باور است که 90 درصد دانش پزشک در کار بیمارستانی به همین کشیک‌ها مربوط می‌شود که بدون گذراندن این دوره‌ها، نمی‌توان از پزشک عمومی و متخصص انتظار تجربه کار دقیق بیمارستانی داشت.

دکتر ایرج خسرونیا، رئیس انجمن متخصصان داخلی هم معتقد است؛ پزشکی که کشیک آموزشی‌اش را می‌فروشد، به بیمار و بیمارستان خیانت کرده است و طبیب خوبی هم از آب درنمی‌آید.

خسرونیا هم با تائید خرید و فروش کشیک آموزشی از سوی پزشکان دوره دستیاری، خواستار نظارت بیشتر بخش‌های بیمارستانی و کمیته انضباطی دانشگاه‌های علوم پزشکی بر فعالیت این گروه از دانشجویان است.

مشکل به چند دهه اخیر برمی‌گردد

خرید و فروش کشیک آموزشی در بیمارستان‌ها سابقه طولانی ندارد و این مشکل را می‌توان زاییده چند دهه اخیر دانست.

حتی دکتر حسن هویدا، عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی که از پزشک‌های باسابقه کشور نیز به‌حساب می‌آید، تاکید می‌کند که در دوره دانشجویی ما اصلا این مسائل مطرح نبود و دانشجو با عشق وارد رشته پزشکی می‌شد ولی حالا انگار اوضاع عوض شده است اما با وجود این، این انجمن حاضر است با دانشجویان متخلف برخورد کند، گرچه وظیفه نظارت بیشتر به‌عهده بیمارستان‌ های علوم پزشکی است.

علاوه بر هویدا، بسیاری از پزشکان قدیمی نیز عنوان می‌کنند که این یک مشکل نوظهور در نظام آموزش پزشکی کشور است که باید هرچه زودتر درمان شود.

به نظر می‌رسد که کاربردی نبودن برخی کشیک‌های آموزشی در بیمارستان‌ها نیز در بروز این مساله موثر بوده است و اگر از دانشجویان پزشکی بپرسید، برخی از آنها از بازدهی پایین آموزشی در دوره کارورزی گلایه دارند و به‌همین دلیل نیز برخی از آنها به خرید و فروش کشیک‌های بیمارستانی متمایل هستند.

با وجود این‌که واضح است در صورت نظارت دقیق‌تر وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی، این مشکل می‌تواند در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت حل شود اما تا زمان محقق شدن این نظارت‌های جامع از سوی وزارت بهداشت و نمایندگان مجلس، همچنان این مردم و بیماران هستند که در نبود نظارت‌های مستمر بر فعالیت‌های پزشکان و دانشجویان، چوب اصلی آموزش‌های ضعیف دوره‌های پزشکی در دانشگاه‌ها را می‌خورند.

وزارت بهداشت: بزودی آیین نامه‌ای جدید ابلاغ می‌کنیم

معاون آموزشی وزارت بهداشت، خرید و فروش کشیک‌های آموزشی در بیمارستان‌ها را رد نمی‌کند و می‌گوید: ممکن است در برخی دانشگاه‌ها این پدیده وجود داشته باشد، اما لازم است که مسئولان دانشگاه‌های مختلف اعم از رئیس دانشگاه، رئیس دانشکده و معاونان بر این مساله که قطعا تخلف است، نظارت کنند.

بهرام عین‌اللهی در گفت‌وگو با ایسنا ادامه می‌دهد: در دانشگاه‌های علوم پزشکی هر مدیری سه وظیفه برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت را برعهده دارد و در رابطه با نقش نظارتی تاکید فراوانی به روسا و معاونان دانشگاه‌ها شده است، بنابراین اگر هر نوع تخلفی در هر حوزه‌ای انجام شود، رئیس و معاون دانشگاه مربوط مسئول است.

معاون آموزشی وزارت بهداشت با تاکید بر این‌که در صورت گزارش تخلف در هیات‌های مربوط به‌تخلفات دانشجویی با فرد متخلف برخورد خواهد شد، تاکید می‌کند: وزارت بهداشت در این زمینه مسئولیت برنامه‌ریزی و ابلاغ آیین‌نامه را دارد که این مساله در حال انجام است.

وی با بیان این‌که آمار مربوط به تخلفات فروش کشیک به‌صورت گزارش‌های پراکنده وجود دارد، می‌گوید: قطعا وظیفه دانشگاه‌هاست که این آمار را تهیه و در صورت مشاهده تخلف با فرد متخلف برخورد کنند که در این صورت فرد به کمیته انضباطی معرفی شده و ممکن است حتی تمدید دوره شود.

امین جلالوند - ‌گروه جامعه