قلب موسیقی جوان دوباره می‌تپد

جشنواره‌ای که از سال 78 به دبیری آذین موحد شکل گرفت و تا سال 86 هنرمندان برجسته‌ای چون محمد سریر و داریوش پیرنیاکان و دبیری این جشنواره را که با فرم‌های مختلف، اما اهداف تقریبا یکسان بود، به عهده داشتند. جشنواره جوان که آخرین دوره آن سال 86 بعد از سه سال تعطیلی در شاخه سازهای ایرانی، کلاسیک، آواز کلاسیک و ایرانی برگزار شد، همانند دیگر جشنواره‌ها به دلیل نبود بودجه کافی و نیز ادغام همه جشنواره‌ها در قالب جشنواره بین‌المللی فجر باز هم تعطیل شد تا این‌که از سال گذشته انجمن موسیقی ایران طرح و برنامه‌ریزی برگزاری دوباره این جشنواره را در دستور کار خود قرار داد و اردیبهشت امسال به طور رسمی برگزاری هفتمین دوره جشنواره موسیقی جوان را با مساعدت و همکاری معاونت هنری و دفتر موسیقی ارشاد اعلام کرد.

این جشنواره که امسال با گذشت بیش از یک دهه از زمان برگزاری‌اش، هفتمین سال برگزاری خود را از فردا تا بیست و هفتم شهریور جشن می‌گیرد، بعد از یک وقفه شش ساله اتفاق خوشایندی است که هنرمندان جوان سرزمین‌مان را سرذوق آورده و باعث شده 749 هنرمند در بخش نوازندگی و خوانندگی اعلام آمادگی کنند و از آنجا که این جشنواره در دوره هفتم اساس خود را بر پایه موسیقی ایرانی نهاده، امسال فقط میزبان هنرمندان جوان ایرانی در بخش تکنوازی سازهای ایرانی همچون تار، سه‌تار، عود، کمانچه، قانون، نی و سنتور و تکخوانی است. در داوری اولیه این جشنواره از میان آثار رسیده 149 هنرمند با رای هیات انتخاب که متشکل از 20 استاد برجسته موسیقی ایران بود، انتخاب شدند که در مرحله اجرا در حضور هیات داوران به ارائه آثار خود بپردازند.

جشنواره‌ای بنیادی‌

هومان اسعدی، دبیر هفتمین جشنواره موسیقی جوان درباره اهداف برگزاری این جشنواره می‌گوید: این جشنواره با هدف شناسایی و تشویق جوانان مستعد و خلاق در سراسر کشور در حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی، با تمرکز بر تکنوازی و تکخوانی تدارک دیده شده است. وی جشنواره موسیقی جوان را یکی از بنیادی‌ترین جشنواره‌ها می‌داند و درباره تمرکز این جشنواره بر موسیقی ایرانی ادامه می‌دهد: موسیقی کلاسیک ایرانی با پیشینه‌ تاریخی کهنی که از آن برخوردار است، مانند هر سنت کلاسیک موسیقایی، دارای پشتوانه‌هایی است که رسیدن به مراحل خلاقیت در بیان هنری آن نیازمند شناخت این زمینه‌هاست. این جشنواره ضمن تشویق موسیقیدانان جوان مستعد تلاش می‌کند الگوهای کلاسیک و خلاقیت مبتنی بر ریشه‌های فرهنگی را مورد تأکید قرار دهد.

این استاد دانشگاه می‌افزاید: مسلما پیش‌نیاز هر گونه خلاقیت، برخورداری از دانش کافی از بنیان‌ها و پایه‌های سنتی و کلاسیک است. با همین هدف مرحله اول جشنواره با هدف شناسایی جوانان مستعد در این حوزه، متمرکز بر منتخبی از رپرتوار سنتی موسیقی کلاسیک ایرانی شامل ردیف و قطعات ضربی کلاسیک بود. دبیر هفتمین جشنواره موسیقی جوان درباره معیارهای داوری این جشنواره در مرحله نخست می‌گوید: با انتخاب شورای سیاستگذاری، کمیته‌های تخصصی مجزایی متشکل از 20 موسیقیدان برجسته برای بررسی آثار در زمینه‌های مختلف سازی و آوازی تشکیل شد که در این کمیته‌ها، معیارهایی همچون دقت در کوک و فواصل، سونوریته و نحوه صدادهی، ریتم و زمان‌بندی، اصول تکنیکی، رپرتوار و محتوای اجرایی، نحوه اجرا و بیان موسیقایی برای ارزیابی آثار در نظر گرفته شد.

بزرگان موسیقی ایران، سکاندار جشنواره جوان

جشنواره موسیقی جوان همیشه در همه دوره‌ها از حضور استادان بنام و برجسته موسیقی ایرانی در ترکیب هیات داوران خود بهره برده است به گونه‌ای که می‌توان با نگاه به دوره‌های پیشین نام استادانی از جمله حسین دهلوی، حسن ریاحی، امیراشرف آریانپور، مصطفی کمال‌ پور‌تراب، شاهین فرهت، محمد سریر، کامبیز روشن‌روان، داوود گنجه‌ای، هوشنگ ظریف، ابراهیم لطفی، آذین موحد، فردین خلعتبری و سیمون آیوازیان دیده می‌شود. این جشنواره امسال نیز در هفتمین سال برگزاری خود نه‌تنها از این قاعده مستثنی نبوده، بلکه در شورای سیاستگذاری خود نیز از حضور بزرگان موسیقی بهره گرفته است.

اسعدی، دبیر جشنواره هفتم موسیقی جوان در این باره می‌گوید: ما برای برگزاری این جشنواره از حضور استادان موسیقی کشورمان در شورای سیاستگذاری بهره گرفتیم که اعضای این شورا را حسین علیزاده، شهرام ناظری، داریوش طلایی، مجید کیانی و رامبد صدیف تشکیل می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: این هنرمندان علاوه بر نقش ارزنده‌شان در شورای سیاستگذاری در مرحله پاپانی جشنواره موسیقی جوان نیز همراه علی‌اکبر شکارچی و محمد موسوی اجرای شرکت‌کنندگان را داوری خواهند کرد.

معرفی استعدادهای جوان موسیقی به جامعه

هفتمین جشنواره موسیقی جوان برخلاف سایر جشنواره‌های موسیقی فقط در بخش رقابتی برگزار می‌شود که می‌توان رقابت در میان نوجوانان و جوانان موسیقیدان را یکی از مهم‌ترین کارکردهای آن دانست به گونه‌ای که داریوش طلایی، یکی از اعضای شورای سیاستگذاری این جشنواره نیز می‌گوید: رقابت میان شرکت‌کنندگان انگیزه مضاعفی برای تشدید فعالیت‌هایشان می‌شود. این نوازنده تار ادامه می‌دهد: جشنواره موسیقی جوان با برپایی خود نسلی از استعدادهای جوان موسیقی کشورمان را کشف و به جامعه معرفی می‌کند تا آینده موسیقی‌مان را بسازند. در واقع این اتفاق باعث می‌شود به ارزیابی نسبی از وضعیت موسیقی در میان نسل جوان دست پیدا کرده و بتوانیم تا حدودی آینده موسیقی کشورمان را پیش‌بینی کنیم. این استاد دانشگاه معتقد است باید فضای لازم را برای حضور، رشد و معرفی استعدادها به وجود بیاوریم؛ ما استعدادهای بسیار خوبی داریم که امیدوار‌کننده است، اما امروز جوانان ما به جای این‌که دنبال عمق بخشیدن به هنرشان بروند دنبال الگوهایی برای شهرت هستند.

طلایی می‌گوید: امروز نیاز داریم انواع موسیقی را تفکیک کرده و با سبک و سیاق خودشان معرفی و ارزیابی کنیم. این کار باعث می‌شود تکلیف جوان‌ها‌یمان را نسبت به موسیقی‌هایی که می‌خواهند سراغش بروند روشن‌تر کنیم. متاسفانه وقتی این کار نمی‌شود، برخی‌ همه نوع موسیقی را با یک برچسب می‌زنند.

جشنواره جوان؛ فرصتی که 6 سال در اختیار جوانان نبود

جشنواره موسیقی جوان یک‌بار در دوره ششم با وقفه سه‌ساله و این‌بار در هفتمین دوره با یک وقفه شش‌ساله برگزار شده که این تداوم‌نداشتن آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به بدنه موسیقی کشور و نیز هنرمندان جوان وارد می‌کند.

علی ترابی، مدیرعامل انجمن موسیقی ایران در این زمینه معتقد است: جای این جشنواره را با هیچ چیز دیگر نمی‌توان پر کرد، چرا که این جشنواره فرصتی برای ارائه استعدادهای جوان بود و طی این شش سال چنین فرصتی در اختیار جوانان ما قرار نگرفت. بر این اساس با در نظر‌گرفتن این فاصله شش‌ساله از دوره قبل جشنواره موسیقی جوان تا این دوره، با صلاحدید اعضای شورای سیاستگذاری، محدوده سنی شرکت‌کنندگان در این جشنواره را گسترده‌تر گرفتیم تا جوانانی که این فرصت را در این مدت نداشتند، بتوانند در جشنواره موسیقی جوان فرصت بروز و ظهور داشته باشند. ترابی ادامه می‌دهد: وقتی جشنواره موسیقی جوان شش سال برگزار نشد حتی در بین مسئولان نیز موضوعیت خود را از دست داد و تنها در بین دست‌اندرکاران آموزشگاه‌های موسیقی و مدرسان این حوزه نیاز به برگزاری چنین جشنواره‌ای برای کشف استعدادهای جوان احساس می‌شد. در هر صورت بالاخره توانستیم موافقت مسئولان را برای برگزاری این جشنواره جلب کنیم.

انتشار آثار و حمایت از جوانان

یکی از مواردی که در تمام جشنواره‌های هنری بخصوص موسیقی مطرح است، بحث حمایت از هنرمندان برگزیده‌ای است که خروجی نهایی جشنواره‌ها هستند. درست که هدف اصلی چنین جشنواره‌هایی کشف و شناسایی استعدادهای جوان در سراسر کشور و معرفی آنها به جامعه موسیقی است، اما موضوع اصلی‌تر حمایت از آنها در ترسیم آینده هنری‌شان است تا بتوانند در مسیر درست، هنرشان را ارائه دهند. هومان اسعدی، دبیر هفتمین جشنواره موسیقی جوان در این باره می‌گوید: من پیشنهاد کرده‌ام که منتخبی از آثار و اجراهای برگزیدگان جشنواره را در قالب یک سی‌دی منتشر کنیم تا هم مورد حمایت واقع شده و هم به جامعه معرفی شوند.

سحر طاعتی ‌/‌ جام‌جم