روابط دولت و مجلس؛ از چالش رأس امور تا پیشنهاد انحلال!

سعید حجاریان در گفت‌وگو​ با یکی از رسانه‌ها گفته بود: «من معتقدم حتی اگر قرار باشد قانون اساسی عوض شود، باید شرایطی فراهم شود تا مانند بسیاری از کشورها، دولت بتواند مجلس را منحل کرده و انتخابات زودهنگام برگزار کند تا مردم مجدد​ رأی دهند و سیستمی هماهنگ پدید آورند.»

واکنش‌ها به این اظهارات اما گسترده بود. عماد افروغ، از نمایندگان پیشین مجلس و استاد دانشگاه گفت که ناقوس دیکتاتوری جدید به صدا درآمده، الیاس نادران، نماینده اصولگرای مردم تهران به کنایه یادآوری کرد ​چرا حجاریان در دولت احمدی‌نژاد اعتقاد به انحلال مجلس نداشت؟

تاجگردون، نماینده گچساران بیان کرد که قانون اساسی اجازه انحلال را نمی‌دهد، حجت‌الاسلام ذوالنور تاکید کرد: سخنان حجاریان مبنای مشخصی ندارد، باهنر نایب‌رئیس‌مجلس تلاش کرد تا واکنشی میانه گرفته و بنابراین گفت که حجاریان خوب می‌داند مجلس نماد مردم‌سالاری رشدیافته است و حتی جدای از اعتراض مجلسی‌ها، پورمحمدی وزیر دادگستری به‌عنوان یک عضو کابینه روحانی تاکید کرد: مجلس شورای اسلامی انحلال‌پذیر نیست.

در چنین شرایطی اما این پرسش هنوز در جای خود باقی است که چگونه می‌توان راهکارهای جدیدی را برای افزایش هماهنگی میان قوا عملیاتی کرد؟

چنین است که در تمامی کشورها صاحبنظران بر سر سازوکارهای لازم برای بهبود روابط میان قوا و نهادهای مختلف سیاسی به بحث و بررسی پرداخته و بویژه مراکز پژوهشی و احزاب نقش مهمی در به بحث گذاشتن چنین ایده‌هایی دارند. با وجود این به نظر می‌رسد در کشور ما به سبب فقدان احزاب قدرتمند، ایده‌های اولیه برای رفع چالش‌های ساختاری در نظام سیاسی خیلی زود به سطح افکار عمومی کشیده شده و همین امر سوءبرداشت‌ها و بدگمانی‌های سیاسی را دامن می‌زند.

هرچند روابط کنونی دولت و مجلس با وجود برخی اختلاف‌نظرها، یکی از مناسب‌ترین الگوها برای تعریف مناسبات قوا در تاریخ معاصر سیاسی کشور است، اما نباید از نظر دور داشت که تجربه بعضی اختلافات حاشیه‌ای میان قوا طی سال‌های گذشته که حتی در رأس امور بودن مجلس را با پرسش‌هایی تأمل برانگیز مواجه کرد، شاید در سال‌های آینده چنان بحران‌هایی را البته در مقام فرض و احتمال ایجاد کند که برای رویارویی با این چالش‌های احتمالی باید از هم‌اکنون تدبیر کرد. با این همه با نگاهی به واکنش‌ها به پیشنهاد اخیر مطرح شده درباره چگونگی روابط دولت و مجلس می‌توان دریافت که ایده‌های خام راهگشا نبوده و چنین راه‌حل‌هایی همچنان نیازمند مطالعات و بررسی‌های بیشتر است.

مصطفی انتظاری هروی / گروه سیاسی