سوغات شوم بادهای اورانیومی برای ایرانیان

دیروز دکتر اصغر محمدی فاضل، رئیس دانشگاه محیط زیست اعلام کرد بررسی های او و همکارانش از میکروفسیل های موجود در ریزگرد و گرد و غبار موجود در کشور نشان می دهد که گرد و غبار کنونی موجود درهوا، از منطقه شاخ آفریقا وارد کشورمان شده یعنی همان مناطقی که در آنها وجود اورانیوم ضعیف شده گزارش شده است.

او افزود که در عراق هم وجود اورانیوم ضعیف شده کاملا تایید شده است و برهمین اساس می شود نتیجه گرفت که احتمال ورود غبار اورانیومی به کشور، بوسیله بادهایی که از این کشور به سمت ایران می وزند، وجود دارد.

هرچند استفاده از اورانیوم ضعیف شده سالهاست در کنوانسیون های بین المللی ممنوع شده است اما آلیاژی که از ترکیب این عنصر با برخی مواد دیگر ساخته می شود چنان کیفیت بالایی برای ساخت بدنه موشک های ضد تانک و برخی انواع دیگر سلاح های جنگی دارد که هنوز هم شماری از کشورها از آن استفاده می کنند.

خبری که رئیس دانشگاه محیط زیست داد اما ، گرچه اهمیت دارد ، تازه نیست و 5 سال پیش هم مطرح شده بود؛ همان زمانی که برای نخستین بار کارشناسان محیط زیست نگران غباری شدند که بادها بی رحمانه بر سر مردم استان های باختری و جنوب باختری ایران می پاشیدند تا زنده به گورشان کنند.

 کارشناسان آن روزها، اطلاعات شان درباره افزایش انواع بیماری های مهلک در استان های باختری و جنوب باختری کشورمان را گذاشتند کنار اطلاعات گرفته شده از خارج از مرزهای ایران که ثابت می کرد شمار سرطان ها و  نوزادان ناقص الخلقه در عراق وافغانستان پس از جنگ با آمریکا افزایش داشته است و علاوه بر آن سربازان آمریکایی که در جنگ با عراق شرکت کرده بودند گرفتار بیماری عجیبی به نام سندرم خلیج فارس شده بودند که کارشناسان خارجی آن را به استفاده از سلاح های اورانیومی بی ارتباط نمی دانستند.

 نتیجه این مقایسه ها شکی را در دل کارشناسان ایرانی جان داد: احتمالا ارتش آمریکا برای افزایش قدرت ویرانگری سلاح هایش در عراق و افغانستان از ترکیبات اورانیومی استفاده می کرده است.   

حالا دیگر اطلاعات جسته گریخته ای هم در دست است که نشان می دهد در جنگ های داخلی قاره آفریقا بارها از سلاح های غیر استاندارد استفاده شده است که بعید نیست آلوده به اورانیوم باشد اما اورانیوم به کار رفته در موشک های ساخته شده با آلیاژ این عنصر چگونه وارد چرخه محیط زیست می شود و بادها چگونه آن را برای ایرانی ها سوغات می آورند؟

ماجرا از این قرار است که بخشی از اورانیوم به کار رفته در این نوع موشک ها پس از برخورد به هدف، وارد چرخه حرارتی نمی شود و به شکل اکسید اورانیوم تا هزاران سال در محیط زیست باقی می ماند و هوا و آب و خاک را آلوده می کند و بعید نیست در جریان فرسایش بادی ، همراه با باد به سمت کشور ما حرکت کند.

5 سال پیش وقتی برای نخستین بار احتمال وجود اورانیوم در بادهای حامل گرد و غبار از سوی کارشناسان مطرح شد رئیس وقت سازمان محیط زیست اعلام کرد به هیچ وجه اورانیومی در بادها وجود ندارد چون اولا همه بادهایی که به سمت کشورمان می وزد از جانب عراق نیست و ثانیا جنگ در بخش های مرکزی عراق بوده است اما بادهایی که به ایران می اید از جنوب عراق می گذرد.

فاطمه واعظ جوادی در آن زمان در حالی بر نبود اورانیوم در باد تاکید کرد که سازمان محیط زیست و انرژی اتمی هیچ پژوهش علمی که نشان دهد رسوبات همراه بادهای ورودی به کشور آنالیز شده است و میزان اورانیوم در آنها صفر بوده، در اختیار نداشتند و  هیچ نوع سنجشی برای اطمینان از آلوده بودن یا نبودن رسوبات بادی به آلودگی های اورانیومی انجام نگرفته بود.

ادعای رئیس وقت سازمان محیط زیست اما در شرایطی مطرح شد که اگر واقعا خاک عراق یا افغانستان به اورانیوم آلوده شده بود، طبیعتا آلودگی در یک منطقه نمی ماند و در همه مساحت این کشورها پراکنده می شد اما همین ابراز نظر غیر علمی رئیس وقت سازمان محیط زیست و همکارانش در آن زمان باعث شد موضوع آلودگی رادیواکتیوی بادهای ورودی به کشورمان سال ها مسکوت بماند تا امروز که بار دیگر رئیس دانشگاه محیط زیست این موضوع را با استناد به پژوهش هایی تایید کرده است.  

به هر حال ، گرچه آب رفته به جوی بر نمی گردد و در این سال ها فرصت پژوهش بر روی رسوباتی که همراه بادها به ایران می آیند، از کارشناسان گرفته شده است اما حالا که بار دیگر این موضوع خبری شده، فرصتی مناسب پیش آمده است تا این رسوبات بادی دقیق تر آنالیز شود و دستکم از نوع آلودگی آنها مطمئن شویم و علاوه بر این به نظر می رسد حالا دیگر وقتش رسیده است که مسئولان ایرانی تعامل شان را با عراق گسترش دهند و با استفاده از اهرم های بین المللی ، دولت های این کشور را وادار به مهار تپه های شنی اش کنند تا از میزان گرد و غبار اورانیومی ورودی به کشورمان کاسته شود.

مریم یوشی زاده- خبرنگار جام جم آنلاین