پیشگیری از مهلک ترین سرطان با ساده ترین راه ها

چرا سرطان ریه می گیریم ؟

اولین علت - اصلی ترین علت بروز سرطان ریه سیگار کشیدن است. دود سیگار بیش از ۴۰۰۰ نوع ماده شیمیایی دارد که اغلب آنها سرطان زاست. هر وسیله دیگری نظیر پیپ یا قلیان نیز شرایطی مشابه سیگار دارد و این باور که مصرف قلیان عوارض کمتری از جمله در ایجاد بدخیمی دارد، کاملاً نادرست است.

حتی در پژوهشی که انجام شده استفاده یک قلیان مساوی است با مصرف 20 نخ سیگار که این موضوع اثر مخرب قلیان را بیشتر نشان می‌دهد.

هر چه مدت زمان استفاده از سیگار و مقدار مصرف آن در روز بیشتر باشد، شانس بروز سرطان نیز بالاتر خواهد بود.اما در صورت قطع سیگار سالانه شانس بروز سرطان بطور قابل ملاحظه‌ای کم می‌شود، بطوری که بعد از ۱۰ سال از ترک آن شانس ابتلا به ۳‌/‌۱ تا نصف افرادی که هنوز سیگار می‌کشند،خواهد رسید. بعلاوه ترک سیگار منجر به کاهش قابل ملاحظه سایر بیماری‌های وابسته به سیگار نظیر بیماریهایی قلبی، سکته مغزی، آمفیزم و برونشیت مزمن خواهد شد.

بعلاوه باید گفت که بسیاری از مواد شیمیایی موجود در سیگار برای کسانیکه بطور غیر مستقیم در معرض آن قرار دارند می‌تواند خطرناک باشد و منجر به بروز سرطان ریه شود.

دومین علت - علت دیگر بروز سرطان ریه گاز رادون است. این ماده که گازی رادیواکتیو است بر اثر تجزیه طبیعی اورانیوم در سنگ‌ها و خاک در هوا منتشر می‌شود و به راحتی می‌تواند از جداره خا‌ ها، و از طریق لوله‌ها و فاضلاب شهری انتشار پیدا کند و از آنجایی که فرد نمی‌تواند این گاز را ببیند یا بوی آن را حس کند، تنها راه ارزیابی تماس فرد با این گاز، اندازه گیری اش در محیط است. تماس با رادون همراه با کشیدن سیگار به میزان قابل ملاحظه‌ای شانس ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد

سومین علت - بروز سرطان ریه تماس با مواد شیمیایی موجود در محیطهای کاری نیز مرتبط است. از این میان آزبستوز یا همان پنبه نسوز از جمله مواد شناخته شده در این گروه است.

این ماده بسیار سمی در صنایع عایق کاری و لنت ترمز خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد و با این‌که یکی از تعهدات زیست محیطی سازندگان خودرو حذف این ترکیب است، اما همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد و این بدان معنی است که با هر بار توقف خودرو هنگام رانندگی، این سم سرطان زا در هوای استنشاقی ما پراکنده می‌شود. اما علاوه بر آن به مواد دیگری نظیر اورانیوم، آرسنیک و بعضی مشتقات نفتی نیز باید اشاره شود. زمانی که تماس‌های شغلی همراه با سیگار کشیدن باشد، شانس ابتلا به سرطان ریه چند برابر می شود.

سرطان ریه برای ایجاد شدن نیاز به مدت زمان زیادی دارد. اما تغییراتی که در ریه ایجاد می‌شود تقریباً از همان ابتدای تماس با مواد سرطان زا شروع می‌شود. بلافاصله بعد از شروع تماس یکسری سلولهای خاص در داخل پوشش جدار مجاری هوایی قرار می‌گیرند. این سلولها غیرطبیعی بوده و در صورت ادامه تماس، سلولهای بیشتری پدید می‌آیند و زمینه برای ایجاد سرطان فراهم می‌شود.

چگونه با خبر شویم سرطان ریه داریم ؟

در مراحل اولیه این سرطان هیچگونه علامتی ایجاد نمی‌کند. معمولاً زمانی که علایم ظاهر می‌شوند، سرطان در مراحل پیشرفته است. علایم سرطان ریه شامل: سرفه مزمن، خشونت صدا، خلط همراه با خون،کاهش وزن و کاهش اشتها، تنگی نفس، تب بدون هیچ علت مشخص، خس خس، تکرر بیماری هایی نظیر برونشیت یا ذات الریه و درد قفسه سینه می‌باشد.

این علایم در سایر بیماریهای ریوی نیز ممکن است وجود داشته باشد. بنابراین در صورت وجود این علایم می‌باید به پزشک مراجعه نمود تا علت آن مشخص شود. زمانیکه فرد برای معاینه مراجعه می‌کند، پزشک سؤالات متفاوتی در مورد تاریخچه پزشکی فرد و نیز تماس با مواد سرطان زا را از وی خواهد کرد، بعلاوه وی بیمار را معاینه نیز می‌کند.

اگر بیمار دارای سرفه‌های خلطی باشد، خلط باید از نظر وجود سرطان بررسی شود. بعلاوه ممکن است عکسبرداری از قفسه سینه یا سی تی اسکن نیز به منظور شناسایی هرگونه حالت غیر طبیعی در ریه‌ها درخواست شود. ممکن است به منظور مشاهده مستقیم مجاری تنفسی و ریه‌ها و نمونه گیری یا بیوپسی از تومور از وسیله‌ای بنام برونکوسکوپ، نیز استفاده شود. تمامی موارد مذکور از جمله راه‌هایی است که برای تشخیص سرطان ربه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ممکن است از نوع خاصی سی تی اسکن استفاده شود که در آن می‌توان سرطانهای بسیار کوچک که شانس درمان بالاتری دارند مورد شناسایی قرار داد. مجموعه مطالعات انجام شده بر روی روشهای تشخیصی نشاندهنده کارایی آن در تشخیص زود هنگام سرطانها، حتی به اندازه‌های کوچک است.

در صورت تشخیص سرطان باید تستهای دیگری نیز انجام شود تا مشخص شود که آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند. این تستها شامل سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن استخوان می‌باشد.

راه های درمان یک سرطان سخت

نوع درمانی که برای سرطان ریه انتخاب می‌شود بر اساس نوع سرطان، اندازه تومور، محل آن و وسعت آن و وضعیت عمومی مریض، متفاوت است. چندین روش درمانی وجود دارد که می‌تواند به تنهایی یا بصورت ترکیبی مورد استفاده قرار بگیرند که شامل موارد ذیل است.

جراحی: این روش در مراحل اولیه سرطان کاربرد دارد. نوع جراحی به محل تومور بستگی دارد. بعضی از سرطانها بعلت اندازه و محل خاصی که دارند قابل جراحی نیستند و باید از روش های جایگزین استفاده کرد.

پرتو درمانی : در این روش از پرتوهای یونیزان و با انرژی بالا برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. این روش می‌تواند در ترکیب با شیمی درمانی یا جراحی مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این روش می‌توان درد و انسداد راههای هوایی را تسکین داد.

شیمی درمانی: در این روش از داروهای خاص برای مقابله با سرطان استفاده می‌شود. این داروها از طریق رگ قابل تزریق است. اما فرمهای خوراکی آن نیز قابل مصرف است. این روش می‌تواند همراه با جراحی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. بعلاوه در مراحل پیشرفته سرطان و به منظور تسکین علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار سودمند خواهد بود. در همه مراحل سرطان ریه از نوع سلول کوچک، می‌توان از این روش استفاده نمود

چگونه می‌توان از سرطان ریه جلوگیری نمود؟

* اگر سیگاری هستید، آنرا ترک کنید.

* مصرف قلیان را حتما کنار بگذارید. مصرف هر وعده قلیان معادل ده ها نخ سیگار است و به شدت سرطانزاست.

* اگر سیگاری نیستید در محیط کار یا محیطهای عمومی عاری از آلودگی با دود سیگار یا هرگونه آلاینده قرار بگیرید.

* اگر در محیط های کار با گرد و غبار و بخارهای مختلف در تماس هستید در مورد نحوه حفاظت خود سؤال کنید.

* هرگز سیگار نکشید چرا که در صورت کار در محیط‌های آلوده شانس ابتلای شما بسیار زیادتر خواهد بود.

* درصورت بروز هرگونه علایم هشدار دهنده مانند سرفه‌های غیر قابل توجیه وطول کشنده بیشتر از دو هفته به پزشک مراجعه کنید.

* مراقب باشید هوای خانه هرگز راکد نماند یعنی همیشه راهی برای تهویه هوای اتاق ها به شکل منظم باقی بگذارید تا در صورتی که منزل تان عایق کاری نامناسب دارد و رادون از آنها تولید می شود، دستکم این گاز کمتر در منزل انباشته شود.

دکتر حسین فودازی/ متخصص رادیوتراپی – انکولوژی ( سرطان شناسی )

توجه : خوانندگان گرامی جام جم آنلاین شما می توانید پرسش های تان را درباره سرطان به شکل پیام هایی در این بخش با ما به اشتراک بگذارید تا پاسخ آن ها را در کمترین زمان ، به اطلاع تان برسانیم .