گاهی پیش میآید کودک خردسالتان از شما درخواست یک اسباببازی میکند و شما در پاسخ میگویید که نمیتوانید فعلا آن را برایش بخرید، ممکن است به شما بگوید «برو از بانک پول بگیر» یا «از بابا، دایی یا فلانی بگیر» این زمان بهترین فرصت برای شروع آموزش، درحد فهم و توانایی ذهنی اوست. روشهایی که در اینجا به آن اشاره شده به شما کمک میکند به کودک خود بیاموزید چگونه پول خود را پسانداز و مدیریت کند.
درس اول: پول روی درخت سبز نمیشود
وقتی بچهها میبینند چگونه پدر یا مادرشان از عابر بانک پول میگیرند، نمیدانند که پول آنها یک ذخیره محدود و مشخص است. برای او توضیح دهید که هرکسی برای به دست آوردن پول کار میکند و فقط میتواند به اندازه دستمزدش از بانک پول بگیرد. میزان پولی را که هرکس در قبال کارش میگیرد، متفاوت است و بستگی به نوع کار، میزان تحصیلات و مقدار ساعاتی که کار انجام میدهد، دارد. به او بگویید همه افراد درآمد یکسانی ندارندو در آینده، چنانچه شغلش توام با تحصیلات و معلوماتش باشد، موفقتر و پردرآمدتر خواهد بود. همچنین، بانک فقط جایی است که برای امنیت و کاربری بیشتر، پولها در آن نگهداری میشود. (لطفا هنگام توضیح این موارد هرگز بدبینیهای خود درباره بحران مالی و اقتصادی را وارد بحث نکنید)
درس دوم: خریدهای دلخواهتان را با پول خودتان انجام دهید
گاهی اوقات مسئولان مدارس از دیدن مقدار پولی که نزد دانشآموز است، حیرت زده میشوند. در هر شرایط مالی که باشید لزومی ندارد که کودکان زیر 12 سال شما اسکناسهای درشت با خود به مدرسه ببرند و بیحساب پول خرج کنند. برای شروع، بهترین راه آموزش مدیریت پول به بچهها، کمپول دادن است. اگر زیاده از حد و وقت و بیوقت به آنها پول بدهید تا بتوانند هرچه را که اراده میکنند، بخرند هرگز نمیتوانید آنها را در این باره راهنمایی وآموزش دهید. در صورتی که مقرری بچه شما محدود باشد به عنوان مثال، تمام پولش را برای بازیهای رایانهای هدر داده باشد و نتواند DVD مورد علاقهاش را بخرد، موقعیت مناسبی پیش خواهد آمد که متوجه پیامد ولخرجیاش بشود و به طور ناخودآگاه به تقسیم مقرری اش برای موارد دلخواه خود فکر کند.
درس سوم: تاخیر در به دست آوردن چیزی لذت آن را بیشتر میکند
بعضی از والدین بهدلیل آنکه در کودکی از امکانات کافی برخوردار نبودهاند، بدون در نظر گرفتن عواقب کار، همه نیازهای ضروری و غیرضروری فرزند خود را تامین میکنند. بچهای که همه خواستههایش بدون درد سر و زحمت برآورده شود، به جایی خواهد رسید که هیچ چیز دیگر او را راضی نخواهد کرد. شما والدین محترم، حتی اگر از تمکن مالی خوبی هم برخوردار باشید باید برای بعضی از درخواستها او را منتظر نگه دارید و گاهی هم از او بخواهید با پول توجیبیاش در خرید مشارکت داشته باشد. به فرزند خود توضیح دهید که درآمد ماهانه شما بر تعداد روزهای ماه تقسیم میشود و مشخص است که هر روز چه مقدار میتوانید خرج کنید، گاهی چه مواردی را باید حذف کنید تا بتوانید اجناس با اولویت بالاتر را خریداری کنید. او نیز باید مثل شما، براساس میزان پول توجیبیاش خرج کند و برای به دست آوردن چیزهای مورد علاقهاش، از خرید بعضی چیزهای دیگر صرف نظرکند. مثلا به او بگویید اگر روزی نتوانید برای خود و فرزندتان از بیرون پیتزا تهیه کنید، میتوانید آن را با مواد اولیه موجود در خانه به صورت سالمتر و ارزانتر آماده کنید وتفاوت قیمت آن با بیرون را پسانداز کنید. به طورحتم، وقتی بچهها برای به دست آوردن وسیله مورد علاقهاش صبر کنند، بعد از خرید آن، هم لذت میبرند و هم قدرش را بیشتر میدانند.
درس چهارم: پولتان راسریع خرج نکنید
بعضی بچهها که پول توجیبی را به صورت مقرری هفتگی یا ماهانه میگیرند خیلی سریع تمام آن را خرج میکنند و بعد از کافی نبودن آن شکایت میکنند؛ چون نمیدانند به دست آوردن پول، برای تامین رفاه و معاش کارسادهای نیست و بدون آن زندگی توام با مشقت میشود. به اوتوضیح دهید پول ارزشمند است و باید برای رفع نیازهای واقعی صرف شود و سپس آنها را توجیه کنید که این پول برای مدت مشخصی برای او درنظر گرفته شده و باید برای جلوگیری از هدر رفتن آن برنامهریزی کند. به کودکتان یاد بدهید قبل از رفتن به خرید بودجه خود را بسنجد و بداند چرا به خرید میرود؟ ازکدام محل باید خرید کند، از اصل قیمتها مطلع باشد و سرانجام محلی راکه با تخفیف بیشتر و ارزانتر اجناسش را به فروش میرساند، انتخاب کند. با این روش میتواند هم خرید مناسبی بکند هم پساندازی داشته باشد.
درس پنجم: پسانداز برای خرید دلخواه شیرین است
داشتن پسانداز برای هرکس مایه دلگرمی است وافراد درهر شرایط مالی باید بخشی از درآمد خود را کنار بگذارند. درزندگی هرکس ممکن است روزهایی پیش بیاید که پسانداز حتما مشکلگشا خواهد شد. اگر دختر شما میخواهد عروسکی بخرد و برای آن پول کافی ندارد، به او بگویید، پسانداز کند! برای این کار او را تشویق کنید و بعد از آنکه مبلغ مورد نظر فراهم شد، او را به فروشگاه ببرید و اجازه دهید خودش خرید کند و به صندوقدار پول بدهد. با این شیوه او یاد میگیرد، چطور برای رسیدن به اهدافش تلاش کند و هیچگاه لذتی اینچنین را فراموش نخواهد کرد.
درس ششم: حساب دخل و خرجتان را داشته باشید
قدرت مالی هرکس هرچقدرهم که زیاد باشد چنانچه حساب دخل و خرج آن مشخص نباشد بسرعت تمام خواهد شد. یکی از مهمترین گامها برای مدیریت پول بچهها این است که آنها برای مقرری خود حساب و کتاب داشته باشند. میتوانید دفترچهای را در اختیار آنان قرار دهید که مقدار پول دریافتی، مخارج و پساندازها را در آن بنویسند یا از رایانه استفاده کنید و برایشان صفحهای باز کنید که بتوانند برنامههای مالیشان را در آن ثبت کنند. همچنین میتوانید یک کیف قدیمی در اختیارآنها قرار دهید تا حساب، کتابها و پساندازشان را در آن قرار دهند.
درس هفتم: آرزوهایتان را بنویسید
در صورتی که هرکسی نیازهای خود را مکتوب بنویسد، دسترسی به آنها سریعتر انجام میشود، چون طبق فهرست، خرجکردن دارای برنامه و اصول شده و مانع از خریدهای غیرضروری میشود. برای همه ما پیش آمده که خریدهای بیبرنامه زیادی داشته و بعد از آن دچار پشیمانی شدهایم. این باعث تاخیر در به دست آوردن نیازهای ضروریتر خواهد شد. این کار را به کودکانمان یاد بدهیم. داشتن چنین فهرستی برای بچهها، انتظارشیرینی را در پی دارد و انگیزه آنان را برای گوش دادن به توصیههای شما و پسانداز کردن بیشتر میکند؛ اما تهیه آن ممکن است برای آنها سخت باشد. کنار او بنشیند و در نوشتن خواستهها و آرزوها به او کمک کنید. او را راهنمایی کنید تا آنها را اولویتبندی کند. فهرست را در اتاقش و در معرض دید او روی دیوار نصب کنید. به این شکل، فکر کردن به مسائل مالی هر روز به او یادآوری خواهد شد.
درس هشتم: پسانداز خود را افزایش دهید
راههای مختلف پسانداز کردن را به کودک خود آموزش دهید به عنوان مثال باز کردن حسابهایی که به آنها سود تعلق میگیرد یا یک حساب سپرده ثابت. میتوانید حساب او را به صورت روز شمار، از طریق اینترنت و سیستمهای اطلاعرسانی سریع مثل پیامک به او نشان دهید. او از اینکه میبیند پسانداز اندک او درحال افزایش است، مسلما هیجانزده وعلاقهمند خواهد شد.
درس نهم: به تبلیغات شک کنید
متاسفانه ما در زمانهای زندگی میکنیم که تبلیغات گسترده شرکتهای تولیدکننده کالاها، همه زندگی ما را تحتالشعاع خود قرار داده است و در کوچه و خیابان، سینما و تلویزیون و... با آن مواجه هستیم و از آنجا که همه آنها از علم روانشناسی برای جذب مخاطبان خود بهره میگیرند، روی افراد زیادی تاثیر میگذارند. اگر میخواهید فرزندنتان تحت تاثیر تبلیغات هوس انگیز این شرکتها قرار نگیرد، سعی کنید او را طوری توجیه کنید که با کمی شک و تردید به این اجناس نگاه کند. این مساله بسیار برای آنها سرنوشت ساز خواهد بود. بچهها باید بدانند که پشت این پیامهای وسوسهانگیز، حقههای فریبندهای وجود دارد. به عنوان مثال اگر در یک آگهی تجاری به بچهها بگویند با داشتن فلان لباس یا اسباببازی محبوب همه خواهید شد به آنها بگویید که محبوبیت افراد به داشتن چیزهای مهم دیگری است نه به خریدن چیزی که تبلیغ میشود. به فرزندتان یادآوری کنید که هر تبلیغی نشانه کیفیت و کارایی واقعی آن کالا نیست.
درس دهم: بخشش کنید
در ضمیر همه انسانها بعضی از صفات شایسته، به طور ذاتی قرار داده شده است. یکی از آنها، نیکی کردن و انفاق به دیگران است. آیا کودک شما از مساله مربوط به امور خیریه اطلاعی دارد؟ در این باره برای او حتما توضیح دهید و تشویق بچهها به انجام این عمل به آنها میآموزد که پول فقط برای خرید کردن نیست، بلکه با آن میتوان به مردم نیز کمک کرد. به بچهها بگویید مقدار پولی را که اهدا میکنند، مهم نیست، بلکه نیت اهداکننده و بهره معنوی که از آن میبرند، مهم است. ترغیب کودکان به این کار به نوعی به تعدیل افکار و رفتارهای مربوط به امور مالی (ولخرجی یا خساست) بسیار کمک میکند. / ضمیمه چاردیواری
مترجم: زهرا نظری
Parents. com
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد