تخفیف​های غیرواقعی را بشناسیم

با این حال گرچه به نظر می‌رسد رکود تورمی و قیمت‌های بالا توان مردم را برای خرید سال نو کاهش داده است، اما بهبود نسبی اوضاع اقتصادی کشور همراه با تخفیف‌های ویژه سال نو شاید بتواند انگیزه خرید انواع و اقسام کالاها را در مردم افزایش دهد، بخصوص این که تخفیف‌های 30 تا 70 درصدی چیزی نیست که کسی بتواند بسادگی از کنار آنها بگذرد و دست خالی از مراکز خرید بیرون برود.

این جلب توجه تا اندازه‌ای است که عده‌ای از مردم حتی زمانی که قصد خرید ندارند، با ورود به مراکز خرید و مقایسه قیمت‌های قبل و بعد و حساب پس‌اندازی که از این تخفیف حاصل می‌شود، گاهی گزینه خرید را انتخاب می‌کنند تا به این ترتیب سود بیشتری ببرند و خرید ارزان‌تری داشته باشند.

در این میان اگرچه مدتی است گروهی از مردم همواره خرید خارج از فصل را در برنامه خود قرار داده‌اند تا به این روش ارزان‌تر خرید کنند و اجناس مرغوب‌تری هم گیرشان بیاید، اما عده‌ای نیز هستند که تنها لحظاتی پس از خرید با شادمانی از این که تخفیف 70 درصدی گرفته‌اند با خود می‌اندیشند آیا از هول حلیم در دیگ نیفتاده‌اند و تنها به دلیل ارزان شدن قیمت کالا اقدام به خریدی نکرده‌اند که ضرورتی نداشته است.

گاهی هم برخی فروشگاه‌ها از روشی قدیمی یعنی افزایش ابتدایی قیمت‌ها و سپس ارائه تخفیف استفاده می‌کنند، اما به نظر می‌رسد این روش دیگر چندان کارساز نیست و برخی تخفیف‌ها واقعی بوده و قیمت‌ها سال نو را به کام خریداران شیرین‌تر می‌کند.

حراج برندها

در بسیاری از کشورهای توسعه یافته اصولا فصل حراج، فصلی برای حمایت از مصرف‌کننده است و کاهش قیمت‌ها به قدری واقعی است که مشتریان ساعت‌ها پیش از شروع حراج پشت در مغازه صف می‌کشند. در این حراج‌ها که متعلق به برندهای معروف است، فروشگاه‌ها تمام اجناس خود را بدون قید و شرط و با درصد قابل‌توجهی تخفیف عرضه می‌کنند و از طریق سود کمتر ـ فروش بیشتر، کسادی سایر ماه‌های سال را جبران می‌کنند.

در ایران نیز بسیاری از نمایندگی‌های برندهای معروف پوشاک، کیف و کفش، لوازم خانگی و... با رسیدن سال نوی میلادی و تا پایان سال شمسی، کالاهای خود را مشمول تخفیف می‌کنند و به این ترتیب در بازار حراج‌ها پیشقدم می‌شوند. هرچند درصدهای تخفیف و روش آن قابل مقایسه با سایر کشورها نیست.

بر این اساس هم‌اکنون برندهایی چون بنتون به میزان 20 درصد، آدیداس 20 تا 60 درصد، بوسینی 20 درصد، جین‌وست 70 درصد، زارا 20 درصد، دبنهامز 30 درصد، پولو 35 درصد، کلارکس 30 درصد، جیوکس 20 تا 30 درصد، ورساچه 20 تا 30 درصد، دیزل 50 درصد، لاگوست 30 درصد، جوردانیو 70 درصد (حراج زمستانی تا 7 اسفند)، ماسیمو 40 درصد و فیلا به میزان 50 درصد اجناس خود را حراج کرده‌اند. البته گاه قیمت‌های آنها در خارج فصل به قدری گران است که حتی برخی از افراد نسبتا مرفه نیز از خرید آنها خودداری کرده و خرید را به زمان حراج موکول می‌کنند، اما عده‌ای دیگر از مردم نیز هستند که عقیده دارند قیمت‌های این برندها به قدری گران است که خریدار متوسط و متوسط رو به پایین حتی در این زمان نیز نمی‌تواند خرید کند و تنها به تماشای اجناس اکتفا می‌کند.

اما برخی از برندهای داخلی در کشور هم بیکار نمانده و ارائه تخفیف‌های خود را شروع کرده‌اند. ازجمله نوین چرم 20 درصد تخفیف + 10 درصد هدیه خرید، چرم مشهد 10 تا 35 درصد، چرم میش تا 40 درصد، هالیدی 25 درصد (5 اسفند) و پاتن‌جامه تا 25 درصد تخفیف را مشمول کالاهای خود کرده‌اند.

در همین حال کارشناسان درباره صحت حراج برندها به جام‌جم گفتند برندهای معروف به دلیل آن که خواهان حفظ هویت و اعتبار خود هستند، خوشنامی را فدای سودهای کوتاه‌مدت نکرده و قیمت‌های بیشتر آنها واقعی است و حراج آنها نیز زیر نظر اتحادیه‌های صنفی و با مجوز انجام می‌شود.

تخفیف در بازار لوازم خانگی و خدمات پزشکی

در همین حال بازار لوازم خانگی نیز از تخفیف‌های نوروزی عقب نیستند. بسیاری از شرکت‌های معروف چون ال‌جی‌، سامسونگ، سونی، دوو و... دست به حراج و جشنواره خرید همراه با ارائه جوایز زده‌اند. به عنوان مثال شرکت ال‌جی در جشنواره فروش نوروزی به خریداران تلویزیون‌های 42 اینچ‌اش یک پلیر هدیه کرده است. همچنین به خریداران تلویزیون‌های 47 اینچ 400 هزار تومان، به خریداران تلویزیون‌های 55 اینچ، یک میلیون تومان و به خریداران تلویزیون‌های 84 اینچ، پنج میلیون تومان تخفیف می‌دهد.

سامسونگ هم از ارائه تخفیف‌های 10 تا 16 درصدی به خریداران تلویزیون‌های خود خبر داده و اعلام کرده است بیشترین تخفیفش به تلویزیون 70 اینچ مربوط است که حدود 4 میلیون و 500 هزار تومان تخفیف شامل حالش می‌شود.

با این حال بسیاری از خریداران بر این عقیده هستند که این تخفیف‌ها تنها شامل مدل‌های گرانقیمت محصولات این شرکت‌ها شده و مدل‌های ارزان‌تر را شامل نمی‌شود.

از سوی دیگر امسال به دلیل این که امید به بهبودی در شرایط اقتصادی کشور دیده می‌شود تغییرات چشمگیری در ارسال پیامک‌های تبلیغاتی پزشکان بخصوص جراحان زیبایی دیده می‌شود که درصدهای 40 تا 50 درصدی در هزینه‌های خود را ارائه کرده‌اند و به نظر می‌رسد تلاش می‌کنند حداکثر بهره خود را از شرایط نوروزی ببرند. لیزر، خدمات پوست و مو، دندانپزشکی زیبایی، سولاریوم، کاشت مو و جراحی‌های زیبایی و رفع چاقی برخی از این خدمات را شامل می‌شود. هرچند در آشفته‌بازار تبلیغات پزشکی معلوم نیست کدام یک از این مراکز دارای مجوز هستند و آیا اصولا ارائه این خدمات از نظر قوانین و استانداردهای پزشکی جایز هست یا خیر.

چه کسی تخفیف‌ها را تعیین می‌کند؟

باید در نظر داشت تخفیف‌های اصناف شرایط و ضوابطی دارد. در قانون نظام صنفی تعیین شده است باید نوع کالا، کیفیت کالاو قیمت‌گذاری آن در اتحادیه مربوطه انجام گرفته و فروشگاه‌ها در بنری با مهر و مجوز اتحادیه، اطلاعیه حراج را بر سر در فروشگاه خود نصب و تحت نظارت اقدام به حراج کالا کنند.

تعیین میزان تخفیف کالاها به این شکل صورت می‌گیرد که صاحب فروشگاه ابتدا باید فاکتور خرید یا قیمت تمام شده کالا را به اتحادیه ارائه داده و با افزودن میزان سود قانونی تا 30 درصد به آن، قیمت نهایی فروش را مشخص کند. در زمان حراج کالا تعیین درصد حراج از سوی فروشنده تعیین می‌شود. روش کار به این شکل است که فروشنده پیشنهاد می‌کند بخشی از سود فروش کالا را دریافت نکرده و کالا را به قیمت فاکتور خرید یا اندکی بیش از آن بفروشد. بنابراین میزان درصد حراج به سودی که فروشنده روی آن کشیده است برمی‌گردد. حتی برخی از فروشندگان پا را فراتر گذاشته و هزینه حمل و نقل کالا را نیز از آن حذف می‌کنند تا درصد حراج را بالاتر ببرند.

حتما فاکتور بگیرید

حسین اسدی، مدیرکل اتاق اصناف ایران با بیان این که با حراج‌های غیرقانونی برخورد می‌شود، به «جام‌جم» گفت: نباید هنگام ارائه تخفیف کیفیت کالا کم شود و باید شرایط کالا عالی و سایزها مناسب و با تنوع و رنگ همراه باشد.

وی به مردم توصیه کرد: در فصل حراج از هیچ فروشگاه و واحد صنفی به هیچ عنوان کالای بدون فاکتور خریداری نکنند چراکه تنها ملاک برای رسیدگی به مشکلات و شکایت مردم از واحدهای صنفی همین فاکتورها هستند.

تخفیف 70 درصد واقعی نیست؟

بسیاری از فروشگاه‌ها کالاهای خود را با تخفیف قابل توجه 70 درصدی به فروش می‌رسانند. تخفیفی که به نظر نامتعارف می‌آید و این سوال را مطرح می‌کند که آیا جنس فروخته شده واقعا 70 درصد تخفیف داشته و تنها 30 درصد قیمت آن گرفته می‌شود؟

اسدی در این باره به «جام‌جم» گفت: چنین چیزی امکان ندارد. تمام کالاها یک قیمت تمام شده دارند و در عین حال تولیدکننده هم سودی را دریافت می‌کند. بنابراین توزیع‌کننده، کالا را با قیمتی از تولیدکننده دریافت می‌کند که سود خود را روی کالا کشیده است و علاوه بر این سود توزیع‌کننده نیز هنگام فروش بر قیمت کالا لحاظ می‌شود که طبق قانون بالاترین میزان آن 32 درصد است. با این حال چگونه ممکن است فروشنده‌‌ای 70 درصد تخفیف را شامل حال کالای خود کند؟ این مساله به این معناست که سود توزیع و تولید، هزینه‌های حمل و نقل و اجاره احتمالی واحد صنفی خود را از قیمت کالا حذف کند و جنس خود را از قیمت تولید هم کمتر بفروشد.

به گفته وی با همین ملاحظات بسیاری از این حراج‌ها غیرقانونی و بدون هماهنگی با اتحادیه‌های صنفی بوده و کلاهبرداری‌ای بیش نیست که برای منحرف کردن ذهن خریداران صورت می‌گیرد.

حراج‌های غیرواقعی و ترفندهایی که زده می‌شود

در همین حال در برخی حراج‌ها نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد شاید برخی از آنها واقعی نیست و در نهایت به نفع مصرف‌کننده تمام نمی‌شود. در واقع بازدن ترفندهایی مردم از خرید جنس راضی نخواهند بود. برخی شهروندان در گفت‌وگو با خبرنگار ما تاکید کرده‌اند برخی تخفیف‌های پرطمطراق و ارقام آنچنانی تنها ترفندی است که برای فروش بیشتر جنس به کار می‌رود و در نهایت تخفیف‌ها واقعی نیست. لذا خرید از این حراج‌ها نیز چندان به صرفه نیست و منافع خریداران و مصرف‌کنندگان را تامین نمی‌کند.

یکی از دلایلی که در این گفت‌وگوها به آن استناد شد، این است که بسیاری از این فروشگاه‌ها قید و بندهای متعددی برای ارائه تخفیف در برابر مشتری می‌گذارند که خرید ارزان‌تر را برای خیلی از مردم دشوار می‌کند.

به عنوان مثال در برخی فروشگاه‌ها تنها بخش بسیار کوچکی از اجناس موجود مشمول تخفیف می‌شود و در بیشتر موارد این اجناس نیز تنوع، جنس، رنگ و کیفیت کافی ندارند و به اصطلاح تک‌مانده و بنجل و بی‌خریدار محسوب می‌شوند.

نمونه دیگری از این قید و بندها این است که در این حراجی‌ها برای برخورداری از تخفیف اعلام شده، شرط و شروط‌های متعدد و بعضا غیراقتصادی پیش پای مشتریان گذاشته می‌شود. ازجمله این که گفته می‌شود سقف خرید از فروشگاه باید به رقم مشخصی برسد تا تخفیف آگهی شده در پشت ویترین مشمول خریدار شود. مثلا حتما باید یک میلیون تومان جنس ببرید تا 30 درصد تخفیف بگیرید!

برخی فروشگاه‌ها پا را از این هم فراتر نهاده و خرید یک کالا را مشروط به خرید اقلام دیگر می‌کنند تا به تخفیفی که در بوق و کرنا کرده‌اند، جامه‌عمل بپوشانند. لذا فقط یک گشت زدن ساده در برخی از فروشگاه‌ها نشان می‌دهد تخفیف‌های وعده شده فقط تابلویی برای جذب بیشتر مشتری به درون فروشگاه است و جز تلف شدن وقت و نقش بستن اخم نارضایتی بر چهره بسیاری از مراجعان حاصل دیگری ندارد.

کتایون مافی / گروه اقتصاد