تجربه شیرین یک رویای واقعی در «استارت»

این برنامه را که با نام Top Gear از شبکه‌های مختلف پخش شده ‌است، می‌توان محبوب‌ترین برنامه مرتبط با وسایل نقلیه دانست. استارت که از سال1977 تا‌کنون فقط با یک سال وقفه روی آنتن رفته، هر هفته به‌طور میانگین 350 میلیون بیننده در 170کشور مختلف دارد. این مجموعه تا‌کنون بیش از ده جایزه مختلف امی اواردز، بافتا و TRIC را در بخش‌های مختلفی مثل بهترین اجرا و محبوب‌ترین سریال انگلیسی برده است.

اما راز این موفقیت چیست؟

بی‌شک «استارت» تنها برای عاشقان ماشین‌های مسابقه ساخته نشده است. نگاهی به طرفداران این برنامه جذاب تلویزیونی نیز گواه این مدعاست. با این حال نباید نقش غول‌های بزرگ صنعت اتومبیل‌سازی را به عنوان موضوع اصلی این برنامه نادیده گرفت. اما به نظر می‌رسد آنچه باعث رونق اصلی استارت شده است به نوع اجرای آن برمی‌گردد.

استارت یک برنامه با چاشنی طنز، بحث‌های جنجالی و با فضای باز انتقادی است. کادر مجری‌های این برنامه یعنی جرمی کلارکسون، ریچارد هاموند و جیمز داو با شخصیت‌های متفاوت، اما ترکیبی کامل‌کننده و اجرایی صمیمی نقطه قوت استارت هستند.

جرمی کلارکسون یکی از مجری‌های این برنامه است. او را می‌توان جذاب‌ترین شخصیت این برنامه تلویزیونی دانست؛ روزنامه‌نگار پنجاه و سه ساله انگلیسی که بارز‌ترین ویژگی اخلاقی او را می‌توان طنز منحصربه‌فردش دانست؛ طنزی که بارها مورد انتقاد رسانه‌ها قرار گرفته و حتی گاهی اوقات برایش دردسرساز شده است. اما ریچارد هاموند یکی دیگر از مجری‌های این برنامه که لقب خبرساز‌ترین مجری استارت را به خاطر آسیب‌دیدگی‌های بسیار زیادی که در طول برنامه به او وارد شده به خود گرفته است و برای اهل مستند یک مجری کاملا شناخته شده است، در تقابل جالب و کری‌خوانی‌هایی که با جرمی دارد، سهم بزرگی در حفظ ریتم برنامه ایفا می‌کند.

جیمز داو‌ ‌ضلع سوم این اجراست که بدون شک معقول‌ترین و آرام‌ترین شخصیت استارت است.

جرمی و ریچارد، او را به ‌علت رانندگی بسیار بادقتش کاپیتان آهسته صدا می‌زنند. او علاوه بر اجرای برنامه استارت روزنامه‌نگار نیز بوده و اجرای چند برنامه دیگر را در کارنامه خود دارد مانند نقطه اتکا و تعادل برنامه عمل می‌کند. این ترکیب متفاوت و در عین حال متعادل به خوبی توانسته است با ذائقه مخاطبان برنامه‌های تلویزیونی سازگار شود. البته نباید نقش تصویربرداری و صداگذاری این مجموعه را نیز در موفقیت آن نادیده گرفت. تصاویر بدون این‌که قصد خودنمایی داشته باشند بسیار هوشمندانه به مخاطب ارائه می‌شوند و البته بخشی از تاثیر خود را نیز مـــــدیون تدوین بسیار خوب و ریتم عالی این برنامه هستند.

گروه «استارت» حاضرند برای جلب اعتماد مخاطب خود هر سختی‌ای را به جان بخرند تا ثابت کنند تمام آنچه پیش‌روی بیننده است، مستند بوده و برنامه‌ریزی قبلی پشت آن نبوده است. برای این کار حتی با ماشین‌های خود به دل باتلاق‌های عمیق فرورفته‌اند و حاضر شده‌اند تمام جنگل‌های بارانی آفریقا را برای یک فرضیه اشتباه زیر پا بگذارند.

این نگاه تجربی به مستند نگاهی ارزشمند است. در واقع مستند واقعیت را به‌طور دقیق و خالص و عینی عرضه می‌کند و هر پرورش خلاقانه هم در جهت همین هدف صورت می‌گیرد.

این ترس هم ناگزیر و همیشگی است که این پرورش خلاقانه به واقعیت صدمه بزند و بر درک مخاطب اثر بگذارد، چون آنچه فیلم مستند را در نهایت مستند می‌کند رابطه میان متن، زمینه، سازنده و بیشتر از همه بیننده است.

مستند مفهوم بازی است که مرزهای نامعین دارد. ادعای واقعیت یا نشان دادن صرف واقعیت هرگز نمی‌تواند قطعی باشد. طبقه‌بندی‌ها و تعریف‌ها فقط کمک می‌کنند که بتوان مستند را بهتر شناخت. همان‌طور که خود مستند هم تنها کمک می‌کند تا ما به عنوان مخاطب واقعیت را که در واقع همان چیزی است که اکنون رخ می‌دهد، بهتر بشناسیم.

استارت تجربه شیرین یک واقعیت رویایی است؛ رویایی که بارها در ذهن علاقه‌مندان به دنیای سرعت ماشین‌ها، واقعی شده است و حالا مخاطبان با استارت، این رویا را رنگ واقعیت می‌بخشند.

سارا صفالو/ ضمیمه قاب کوچک