واتسون کوچولوی همه چیزدان

واتسون؛ چیست؟

واتسون ابررایانه ساخت شرکت آی.بی.ام است که به افتخار بنیانگذار این شرکت یعنی سر جی واتسون، این نام بر آن گذاشته شده است. دانشمندان آی.بی.ام سال‌هاست انبوهی از اطلاعات مختلف را به این ابررایانه می‌دهند و الگوریتم پیچیده آن را به‌روزرسانی می‌کنند تا این دستگاه بتواند این حجم عظیم داده‌ها را پردازش کند و ارتباطی منطقی بین آنها بیابد.

واتسون: سریع و هوشمند

در چند سال اخیر کارشناسان آی.بی.ام حجم زیادی از اطلاعات مختلف را به واتسون داده‌اند. برای نمونه انبوهی از کتاب‌های دانشگاهی پزشکی، دائره.. ‌المعارف‌های پزشکی و نیز تعداد زیادی از مقالات درج شده در مجله‌های علمی از جمله این اطلاعات است.

واتسون با پردازش همه این اطلاعات توانسته در انجام چند آزمایش صورت گرفته بدرستی نوع بیماری‌های پیچیده را با بررسی علائم اعلام شده تعیین کند. به همین دلیل شاید بتوان گفت استفاده از واتسون برای پزشکی در کشورهای مختلف سودمند باشد و حتی جان بسیاری از بیماران را نیز نجات دهد.

اما یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد واتسون که باعث تفاوت آن با موتورهای جستجو می‌شود، قابلیت یادگیری این ابررایانه است. واتسون می‌تواند علاوه بر پردازش اطلاعات، بدون دخالت انسان چیزهایی بیاموزد و در پردازش‌های بعدی خود به‌کار بندد. این ویژگی منحصر به فرد به دلیل الگوریتم فوق‌العاده پیچیده و البته کارآمد این ابررایانه است. خلاصه این‌که شاید واتسون بتواند تحولی در شیوه توزیع اطلاعات در دنیای مدرن ایجاد کند.

همه این ویژگی‌های واتسون در دریافت حجم عظیمی از داده‌ها، پردازش و البته یادگیری برخی از این اطلاعات، کارشناسان آی.بی.ام را به فکر ارائه نسخه‌ای ساده‌تر از این ابررایانه برای استفاده عموم از واتسون انداخت. آنها این ابررایانه را «واتسون کوچولو» (Mini Watson) نامگذاری کردند.

واتسون کوچولو

ابررایانه بزرگ و البته بسیار گران‌قیمت و پرهزینه واتسون از سوی کارشناسان آی.بی.ام همچنان استفاده می‌شود. این ابررایانه سخت‌افزار بسیار گران‌قیمتی دارد، انرژی زیادی مصرف کرده و فضایی معادل یک اتاق معمولی را هم اشغال می‌کند. به این دلیل نسخه کم هزینه‌تر و البته جمع و جور واتسون یعنی همان واتسون کوچولو می‌تواند در رشته‌های مختلف دانش بشر بسیار سودمند باشد.

طبق اعلام شرکت آی.بی.ام، سخت افزار واتسون کوچولو حجمی به اندازه سه جعبه پیتزا دارد و می‌توان براحتی آن را در دیتاسنتر مورد نظر نصب کرد و اطلاعات مورد نظر را به آن داد. با این‌که حجم واتسون کوچولو از ابررایانه اصلی آی.بی.ام کوچک‌تر است، اما همچنان از توانایی بسیار بالایی در سازماندهی اطلاعات و پردازش آنها برخوردار است و از همه مهم‌تر این‌که امکان دسترسی عده زیادی از مردم عادی به این شگفتی فناوری دیجیتال فراهم خواهد شد.

واتسون کوچولو روی گوشی

اما با توجه به گسترش تلفن‌های همراه هوشمند، شاید بهتر باشد واتسون کوچولو از طریق برنامک ویژه‌ای در دسترس کاربران قرار گیرد. به همین دلیل بود که آی.بی.ام طی یک فراخوان از شرکت‌های مختلف خواست برنامه‌های خود را برای طراحی برنامک‌های ویژه واتسون کوچولو اعلام کنند. در میان شرکت‌های علاقه‌مند به مشارکت، 25 طرح برتر به عنوان نامزد طراحی برنامک نهایی معرفی شدند.

در یکی از برنامه‌های ارائه شده از سوی نخستین شرکت، ارائه راهنمایی جامع برای شهر نیویورک مد نظر قرار گرفته است.

هم‌اکنون نرم‌افزار سیری در گوشی‌های آیفون و نیز راهنمای گوگل در گوشی‌های اندرویدی می‌تواند صدای کاربران را دریافت و اطلاعات مورد نظر را به او ارائه کند. اما کارکرد این سیستم‌ها آنچنان هم بی‌عیب نیست و در مواردی که حجم زیادی از اطلاعات مشابه وجود دارد (نظیر نشانی‌ها در یک شهر پرجمعیت) به هیچ وجه رضایت کاربر را جلب نمی‌کند. همچنین نکاتی که از این دو سیستم پرسیده می‌شود باید ساده باشد وگرنه پاسخی دریافت نخواهد شد.

اما اگر اطلاعات گسترده‌ای اعم از اطلاعات شهری، گردشگری و تجاری به واتسون کوچولو داده شود، این ابررایانه می‌تواند پاسخ پرسش‌های بسیار پیچیده را نیز بدهد.

واتسون کوچولوی دانشمند

در طرح دیگری از سوی یک شرکت روسی ساخت یک آواتاری هوشمند و متحرک (مثلا به شکل اینشتین) به آی.بی.ام پیشنهاد می‌شود. در این صورت می‌توان کتاب‌های نوشته شده اینشتین و نیز سخنرانی‌ها، نامه‌ها و مصاحبه‌های او را به این ابررایانه داد تا کاربر ضمن سوال بتواند پاسخ‌هایی مشابه ادبیات مورد استفاده این فیزیکدان (یا حتی با لحن او) را ارائه کند.

واتسون کوچولوی دروغ‌سنج

هدف یکی دیگر از طرح‌های پیشنهادی، یافتن اطلاعات نادرست ارائه شدن در رسانه‌های مختلف خبری است. در صورت موفقیت این طرح، بایگانی بیش از صد روزنامه و نیز دائره.. ‌المعارف‌هایی نظیر ویکی‌پدیا به واتسون کوچولو داده می‌شود. در این صورت اگر با خبری مشکوک در رسانه‌ها برخورد کردید، فقط کافی است آن را یک بار با صدای خود در برابر گوشی یا تبلت بخوانید تا درستی یا نادرستی آن برایتان آشکار شود. در هر صورت باید منتظر ماند تا طی چند هفته آینده، سه نامزد نهایی ساخت برنامک برای واتسون کوچولو معرفی شوند.

واتسون متخصص اطفال

یکی دیگر از طرح‌های ارائه شده پیشنهاد ساخت برنامکی را می‌دهد که با استفاده از داده‌های پزشکی مختلف می‌تواند به پرسش‌های والدینی که کودک زیر سه سال دارند، پاسخ دهد. در این صورت کافی است تلفن همراه هوشمند خود را بردارید و مشکلی را که برای سلامت فرزندتان به وجود آمده، در برابر گوشی خود توضیح دهید. گفتار شما از طریق اتصال اینترنت به سرور واتسون کوچولو ارسال و پس از پردازش، پاسخ آن به شما داده می‌شود.

البته آی.بی.ام پیش از این هم خودش دست به کار شده و روی برنامکی سرمایه‌گذاری کرده است که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار کوهنوردان قرار دهد. این سامانه با بررسی انبوهی از اطلاعات درج شده در سایت‌های تخصصی کوهنوردی می‌تواند تجهیزات مناسب را با توجه به فصل و اوضاع جوی منطقه مورد نظر برای کوهپیمایی به افراد پیشنهاد دهد.

واتسون در خدمت پزشکی

ابررایانه آی.بی.ام می‌تواند نقش مهمی در گسترش دانش پزشکی و البته نجات جان انسان‌ها داشته باشد. هم‌اکنون ده بیمارستان مختلف در ایالات متحده از واتسون در تشخیص سرطان بهره می‌برند.

به این منظور آخرین یافته‌های پزشکی در زمینه سرطان در اختیار واتسون قرار می‌گیرد؛ برای نمونه در یکی از بیمارستان‌های نیویورک آخرین مقالات منتشر شده در مجله‌های پزشکی مخصوص سرطان ریه و پستان به این ابررایانه داده می‌شود. همچنین حجم زیادی از داده‌های مربوط به بیماران مختلف، شیوه‌های درمانی مورد استفاده روی آنها و نیز نتیجه درمان وارد بانک داده واتسون می‌شود.

به این ترتیب پزشکان این امکان را می‌یابند درمانی مناسب با سن، سابقه بیماری و حتی ویژگی‌های بسیار جزئی‌تری از بیمار ارائه کنند.

حتی در صورتی که واتسون نتیجه اشتباهی را گزارش کند، پزشکان می‌توانند فرآیندی را که طی آن واتسون به آن نتیجه رسیده، ارزیابی و گام نادرست موجود در این فرآیند را اصلاح کنند. به این ترتیب واتسون امکان یادگیری و بهبود پیوسته را می‌یابد و در دفعات بعد چنین اشتباهی در منطق تصمیم‌گیری خود نخواهد داشت.

همچنین بیمارستانی دیگر از واتسون برای تعیین این‌که درمان تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد یا خیر، استفاده می‌کند. از آنجا که قوانین مربوط به پوشش بیمه درمانی در برخی کشورها بسیار پیچیده است، پزشکان این بیمارستان از واتسون برای تحلیل گفتار و علائم اعلام شده بیمار و تعیین سریع این‌که آیا مشکل وی تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرد یا خیر، استفاده می‌کنند./ ضمیمه کلیک

صالح سپهری‌فر