سرفه‌های سیاه عسلویه

برهمین اساس رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور خرداد امسال و طی سفر یک‌روزه‌ای که به عسلویه داشت، درباره آلودگی تاسیسات پارس جنوبی در این منطقه و تبعات زیست‌محیطی آن به خبرنگاران گفت : طی هشت سال گذشته، ضوابط و استانداردهای زیست‌محیطی در منطقه عسلویه رها شده بود و باعث شد تا یکی از بدترین شرایط شکل بگیرد.

به گفته معصومه ابتکار، اکنون لایحه هوای پاک توسط دولت در دست تدوین است که می‌تواند تکلیف بسیاری از آلایندگی‌های ساکن در مناطقی نظیر عسلویه را مشخص کند.

وی افزود: در نشستی که طی این سفر با برخی مسئولان صنایع فعال در پارس جنوبی داشته​ایم، از آنها خواسته شده برنامه عملیاتی خود را برای کاهش آلودگی و بهبود شرایط منطقه اعلام کنند و از آنجا که وزارت نفت نیز در این خصوص مصمم است ، امیدواریم تا چند ماه آینده اجرایی شود.

حسین دلشب، مدیرکل محیط‌زیست استان بوشهر با تائید این آلودگی، در گفت‌وگو با جام‌جم یادآور شد: سازمان محیط‌زیست استان طی چند ماه گذشته به نصب مراکز پایش در کنار واحدهای پتروشیمی منطقه اقدام کرده است که این مراکز مورد اعتماد پس از سنجش میزان متوسط آلاینده‌های این واحدها، مراتب را به این سازمان اطلاع می‌دهد و در صورت مشاهده بیش از حد آلاینده‌ها، تذکرات قانونی به مجموعه‌ها داده خواهد شد.

سنجش آلودگی هوای عسلویه

طبق اندازه‌گیری که در سال 88 برای سنجش میزان آلودگی هوای این شهرستان از سوی دکتر محمدرضا فاطمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تهران و گروه همراه وی انجام شد، میزان این آلودگی صد برابر آلودگی هوای کلانشهر تهران اعلام شد.

وی با اشاره به این‌که این آلودگی از سال 88 تاکنون نه‌فقط کاهش نیافته، بلکه به دلیل توسعه واحدهای پتروشیمی افزایش یافته است، می‌گوید: بازدیدی که اخیرا از منطقه داشتیم نیز حاکی از آن بود که هیچ تغییری در جهت کاهش این آلودگی صورت نگرفته است، زیرا تنها دغدغه مسئولان نفتی کشور اکنون فقط توسعه شتابان شرکت‌ها و واحدهای پتروشیمی است، به طوری که قرار است تعداد این واحدها از 14 واحد کنونی به 22 واحد افزایش یابد و این در حالی است که هیچ چاره‌ای برای کاهش این آلودگی، نصب فیلترینگ و استانداردسازی این واحدها انجام نمی‌شود.

وی راهکار کاهش این آلودگی را علاوه بر نصب فیلتر که یک راهکار موقت و نه‌چندان موثر است، تغییر سیستم واحدهای پتروشیمی و ایجاد واحدهایی بدون شعله(فلرلس) عنوان و تصریح می‌کند: در همه دنیا سیستم واحدهای پتروشیمی بدون شعله است، به این ترتیب که گازهای خروجی را دوباره وارد چرخه تولید می‌کنند تا دود و آلودگی ناشی از آتش آنها وارد طبیعت نشود، واحدهای پتروشیمی ما نیز باید براساس چنین سیستمی احداث می‌شد، در حالی که به دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم از یک‌سو و سوءمدیریت‌ها و تغییرات مکرر مدیران، چنین تمهیداتی اندیشیده نشد و اکنون تمام گازهای تولیدی می‌سوزد و آلودگی ناشی از شعله‌های آن وارد هوا می‌شود.

فاطمی با بیان این‌که نه‌فقط هوای عسلویه، بلکه آب و خاک منطقه نیز اکنون بشدت آلوده شده است، می‌گوید: جریانی از پساب تصفیه نشده این واحدهای نفتی به وسعت رود کارون وارد دریای خلیج فارس می‌شود که طی سال‌های اخیر به آلودگی دریا، نابودی زیستگاه‌های آبزیان و تلفات و کاهش شدید ماهی‌ها و دیگر آبزیان منجر شده و در نتیجه اکنون بسیاری از صیادان عسلویه و نخلتقی از کار، بیکار و به شغل‌های کاذب روی آورده‌اند. جالب این‌که افراد بومی منطقه با آگاهی از آلوده بودن این ماهی‌ها، از آن استفاده نمی‌کنند و این آبزی به دیگر نقاط کشور صادر می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد با اشاره تخریب گسترده سواحل عسلویه از سوی این واحدهای پتروشیمی می‌افزاید: با وجود این‌که اراضی زیادی برای استقرار واحدهای پتروشیمی در کشور و حتی همین شهرستان وجود دارد، نیمی از این واحدها با سنگریزی در دریا و پیشروی 500 متری در آن و خشک کردن آب، ساختمان و مجموعه خود را در دریا مستقر کرده و لطمه زیادی به زیستگاه آبزیان وارد کرده‌اند.

فاطمی از باران به عنوان تهدید مهم این منطقه یاد می‌کند و یادآور می‌شود: با یک بارش و البته وضع کنونی هوا و آلاینده‌های موجود، شدیدترین باران اسیدی در منطقه رقم خواهد خورد که برای ساکنان عسلویه بسیار خطرناک است و این در حالی است که هم‌اکنون آلودگی شدید هوا، به ظهور بیماری‌های مختلف نظیر سرطان، تولد کودکان ناقص‌الخلقه و بیماری‌های تنفسی منجر شده است.

به گفته وی، توسعه واحدهای پتروشیمی و در نتیجه هجوم سیل جمعیت به سوی عسلویه، موجب شده که جنگل‌های حرا نیز در تیررس تعرضات متعدد قرار گیرد، ضمن این‌که سواحل نیز به حدی آلوده شده که دیگر لاک‌پشت‌ها برای تخم ریزی به جزیره نایبند نمی‌آیند.

بی‌تفاوتی مسئولان پتروشیمی عسلویه

یک فعال زیست‌محیطی نیز ضمن تشریح وضع نامناسب زیست محیطی منطقه عسلویه به ایلنا می‌گوید: مسئولان شرکت‌های گازی و پتروشیمی این منطقه در تمام این سال‌ها نسبت به هشدار‌ها و نظرات کار‌شناسان محیط زیست بی‌تفاوت بوده‌اند و هیچ اقدامی برای رفع مشکلات محیط زیست عسلویه نمی‌کنند.

حمید زارعی با بیان این‌که از روزی که شرکت‌های گازی در این منطقه شروع به فعالیت کرده‌اند، آلودگی‌ها و مشکلات بسیاری برای این منطقه ایجاد شده است، می‌افزاید: منطقه نایبند که منطقه حفاظت شده محیط‌ زیستی بود، اکنون بسیار آسیب دیده، به طوری که نسل برخی از گونه‌های پرندگان و همچنین گونه‌های درختی این منطقه منقرض شده است.

وی به وضع شاغلان عسلویه نیز اشاره و تصریح می‌کند: کار‌شناسان محیط‌زیستی تاکید کرده‌اند که کارگران و شاغلان عسلویه به دلیل آلودگی بیش از اندازه هوا باید دو هفته کار کنند و دو هفته از منطقه خارج شوند، درحالی که اکنون دوره کاری شاغلان این منطقه معمولا ۲۲ روز کاری و هفت روز تعطیل است یا آن‌که ۳۰ یا ۴۰ روز به طور مداوم در این منطقه می‌مانند.این فعال محیط‌زیست با تاکید بر این‌که متاسفانه شرکت‌های پتروشیمی به شکل استاندارد کار نمی‌کنند و تاکنون در برابر اعتراضات فعالان زیست‌محیطی و اداره محیط‌زیست این منطقه نیز بی‌توجه بوده‌اند، تاکید می‌کند: آلودگی‌های ایجاد شده در این منطقه سرطان‌زا ست، ضمن این‌که ماهی‌های خلیج‌فارس نیز در معرض خطر قرار دارند، زیرا فاضلاب پتروشیمی این منطقه به خلیج‌فارس می‌ریزد و آب را آلوده می‌کند.

این فعال زیست‌محیطی با بیان این‌که شرکت‌های پتروشیمی باید فیلتر داشته باشند تا بتوانند شعله‌های گاز را مهار کنند، می‌گوید: استانداردسازی فعالیت این شرکت‌ها از جمله مهم‌ترین خواسته فعالان زیست‌محیطی است که تاکنون مغفول مانده و کسی به آن توجه نکرده است.

تلاش‌ جام‌جم برای گفت‌وگو با سلیمانی، فرماندار عسلویه و آخوندی، مدیر ایمنی و بهداشت و محیط‌زیست منطقه پارس جنوبی نیز به نتیجه نرسید.

فاطمه مرادزاده / گروه ایران