پاشیدن بذر دانایی در روستاها

به گزارش جام جم، وضع کتاب و کتابخوانی در روستاهای کشور در حالی قرار است ساماندهی شود که اخبار نگران‌کننده‌ای در این باره شنیده می‌شود. نمونه‌اش اظهار نظرهای چند روز اخیر علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی‌کشور در هفته کتاب است که در هم‌اندیشی با اصحاب رسانه مطرح کرد.

او در صحبت‌هایش گفت: قطعا بنده هم معتقدم کتابدار باید متخصص و مشاور باشد، اما آیا می‌دانید امروز نزدیک به ۵۰۰ کتابخانه تک‌کتابدار در کشور داریم؟ یعنی کتابدار هم سرایدار است، هم نظافتچی است، هم نگهبان، هم مشاور!

مختارپور افزود: چنین فردی حتی امکان استفاده از مرخصی استحقاقی هم ندارد. کتابداران خانم ما حتی مرخصی ازدواج و زایمان هم ندارند. چندی قبل خانمی ‌به بنده ایمیل زده بود که من فردای زایمان با نوزادم سرکار آمده‌ام. آن موقع متوجه عمق داستان نشدم اما بعدها خانم دیگری ایمیل زد که بنده دو ماه دیگر زایمان دارم، آیا از کتابخانه اخراج می‌شوم؟!

او ادامه داد: این واقعیت وجود دارد و قطعا در چنین شرایطی بنده خجالت می‌کشم به کتابدارم بگویم که تو باید کتاب هم بخوانی و متخصص هم باشی!

چنین تصویری که دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی‌کشور ارائه می‌دهد، می‌تواند نگرانی‌هایی را از باب وضع کتاب و کتابخوانی در روستاها نشان دهد.‌ در این میان جامعه‌شناسان سال‌هاست از آسیب‌های این موضوع سخن گفته‌اند؛‌ از زمانی که سیر مهاجرت لجام‌گسیخته از روستاها به سمت شهرها شروع و بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی در پایتخت متمرکز شد.

در چنین شرایطی مدتی است فراخوان نخستین دوره جشنواره روستا‌های دوستدار کتاب، در سطح کشور منتشر و به مجامع و مراکز فرهنگی روستایی ابلاغ شده است، تا طرح‌ها و آثار‌شان درباره فعالیت‌های حوزه کتاب و کتابخوانی را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. مهم‌ترین هدفی که جشنواره روستا‌های دوستدار کتاب در پی تحقق آن است، گسترش توجه و اهتمام به امر کتاب و کتابخوانی در روستا‌های کشور است و در نهایت ما با این دست کار‌ها دنبال آن هستیم تا با افزایش گسترش کتابخوانی در مناطق روستایی و محروم، نسلی کتابخوان از دل روستا‌ها رشد کند و به تبع آن کتابخوانی در کشور رو به افزایش بگذارد.

همایون امیرزاده مشاور علمی، فرهنگی و مدیریتی معاون فرهنگی وزیر ارشاد، در این باره به جام‌جم گفت: همان‌طور که روستا‌ها در زمینه‌های کشاورزی، تولیدی و صنایع دستی مولد هستند، طبیعتا توجه به ظرفیت‌های فرهنگی در مناطق روستایی از اهمیت بسزایی برخوردار است که از آن غفلت شده است. الان بالای 34 تا 40 درصد جمعیت استان‌های ما روستایی هستند. طبیعتا با این شمار جمعیت مستعد مطالعه و فعالیت‌های فرهنگی می‌توان با سرمایه‌گذاری در این حوزه و انجام فعالیت‌های ترویجی، تشویقی و حمایتی بر بالندگی فرهنگی کشور و افزایش سطح آگاهی‌های عمومی ‌بیش از گذشته امیدوار بود.

او ادامه داد: این دست اقدام‌ها در زمینه توسعه فرهنگی روستا‌ها موثر است. البته روستایی‌ها منتظر فعالیت‌های دولت در این زمینه نمانده‌اند و به‌طور خودجودش فعالیت‌های متعدد فرهنگی اعم از احداث مدرسه، مسجد و کتابخانه‌های مساجد و مدارس و مانند آنها داشته‌اند، اما ما به‌منظور شناسایی استعداد‌های فرهنگی بومی‌ در سطح کشور و معرفی آن به دیگر روستا‌های ایران به برگزاری جشنواره روستا‌های دوستدار کتاب اقدام کردیم. در این کار جرقه‌هایی در حوزه کتاب در روستاها صورت گرفته است و مردم به ضرورت این موضوع پی بردند و می‌توانند به کمک کتاب، فرهنگ منطقه‌شان را دگرگون کنند.

امیرزاده درباره جزئیات طرح روستاهای دوستدار کتاب گفت: ما پنج روستای برگزیده و پنج روستای تقدیری داریم. رقم مناسبی در نظر گرفته شده که از طرف معاونت امور فرهنگی در قالب اهدای کتاب این حمایت‌ها صورت می‌گیرد و بسته‌های تشویقی به آنها داده می‌شود، ما در وزارت ارشاد به پنج روستای برگزیده مبلغ ده میلیون تومان کتاب و همچنین به روستا‌های تقدیری مبلغ پنج میلیون تومان کتاب اهدا و به تجهیز کتابخانه‌های روستا‌هایشان اقدام می‌کنیم.

او با بیان این‌که اعتبارات جشنواره را معاونت فرهنگی تامین کرده، بیان داشت: از سویی ما نمایشگاه‌های کتاب استانی را هم داریم و تلاش داریم تمام دانش‌آموزان روستا‌های برگزیده و تقدیری با مشارکت دهیاری‌ها و آموزش و پرورش، مورد حمایت ما قرار ‌گیرند و بن‌های خرید کتاب در اختیار‌شان قرار ‌گیرد. در کنار اینها به دانشجویان ساکن آن روستا‌ها هم در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بن‌ خرید کتاب اهدا می‌شود. البته این اقدامات فقط از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد است و با هماهنگی‌هایی که انجام داده‌ایم دیگر دستگاه‌ها مانند کانون‌های فرهنگی هنری مساجد یا وزارت کشور هم هدایایی به شکل‌های مختلف و به‌صورت ویژه در اختیار روستاییان برگزیده و نمونه قرار خواهند داد.

به گفته او، براساس تفاهم‌نامه‌های استانی که تدوین شده است، در بودجه سال آینده ردیف بودجه‌های مستقلی برای گسترش توجه به کتاب و کتابخوانی در روستا‌ها اختصاص داده خواهد شد.

امیرزاده با اشاره به امضای تفاهم‌نامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش گفت: براساس این تفاهمنامه، پنج میلیارد تومان برای توسعه فرهنگی روستا‌ها در نظر گرفته شده است و علاوه بر توجه و اهتمام به کتابخانه‌های مدارس، به تجهیز و گسترش کتابخانه‌های کلاسی اقدام کردیم.