سوء ظن، انگیزه جنایت‌های خاموش

بیست و ششم آذر سال گذشته، کارآگاهان جنایی استان خوزستان در جریان قتل پسر جوانی در مقابل خانه‌اش قرار گرفتند. آثار گلوله روی بدن مقتول نشان می‌داد که پسر جوان با شلیک گلوله به قتل رسیده است. بررسی‌ها از همان لحظات اولیه آغاز شد و کارآگاهان به تحقیق از شاهدان جنایت پرداختند. یکی از شاهدان که از افراد خانواده مقتول بود، در رابطه با این حادثه به پلیس گفت: «در خانه نشسته بودیم که زنگ در به صدا درآمد، مجید (مقتول) برای باز کردن در رفت که ناگهان صدای شلیک گلوله و فریاد او را شنیدیم. خود را به کوچه رساندیم و جلوی در با جسد بی‌جان مجید روبه‌رو شدیم. به کوچه نگاه کردم و دو مرد جوان را سوار بر موتورسیکلت دیدم که از محل فرار می‌کردند. آنها را خیلی خوب می‌شناختم؛ قاتلان او، شهریار و شاهین بودند. آنها برادران دختر مورد علاقه مجید بودند و چند ‌بار هم مزاحم مجید شده بودند. آنها ادعا داشتند که مجید برای خواهرشان مزاحمت ایجاد کرده، اما این‌طور نبود، حتی مجید با خواهر آنها رابطه هم نداشت، فقط به او علاقه‌مند بود و تصمیم به ازدواج با او را داشت.

جسدی در خیابان

در حالی ‌که تحقیقات در رابطه با قتل مجید ادامه داشت، کارآگاهان جنایی در جریان حادثه‌ای دیگر قرار گرفتند. این ‌بار قربانی جنایت دختری جوان بود. ماموران بلافاصله خود را به صحنه قتل رساندند. بدن بی‌جان دختر جوان که با شلیک گلوله از پا درآمده بود، روی زمین افتاده بود. چند ‌متر آن‌طرف‌تر مرد میانسالی بود که به‌ علت شلیک گلوله مجروح شده بود. مرد میانسال برای مداوا به بیمارستان انتقال داده شد و پس از بهبودی به پلیس گفت: «در حال عبور از خیابان بودم که دو پسر جوان سوار بر موتورسیکلت مقابل مقتول توقف کرده و او را به رگبار بستند. از آنجایی که بدون نشانه‌گیری شلیک می‌کردند، یکی از تیرها به من اصابت کرد، اما از برخورد دختر جوان مشخص بود که آنها را می‌شناخت و از دیدنشان وحشت کرده بود.

کارآگاهان جنایی به بررسی هویت دختر جوان پرداخته و با توجه به آن‌که محل جنایت نزدیک محل زندگی دختر جوان بود، هویت او به نام شقایق فاش شد. در تحقیقات صورت‌ گرفته مشخص شد که او با برادرهایش اختلاف داشته و چند‌ بار از سوی آنها تهدید به مرگ شده بود.

انتقام کور

با شناسایی هویت شقایق مشخص شد که برادرهای او شهریار و شاهین، دو پسر جوانی بوده که مظنون به قتل مجید هستند. با هماهنگی‌های قضایی، کارآگاهان جنایی تحقیقات خود را برای دستگیری دو پسر جوان ادامه دادند تا این‌که شهریار مدتی بعد در بررسی‌های کارآگاهان جنایی استان خوزستان بازداشت شد و تحت بازجویی قرار گرفت. پسر جوان در تحقیقات به افسر پرونده‌اش گفت: «مدتی بود که به خواهرم مشکوک شده بودیم. تصور می‌کردیم که با مجید رابطه پنهانی دارد. چند بار بر سر این مساله با او دعوایمان شد، اما شقایق منکر این رابطه بود؛ البته ما هم در این مدت هیچ مدرکی درخصوص ارتباط پنهانی آنها به‌ دست نیاوردیم، اما یکی از دوستانم مدام می‌گفت که خواهرت با مجید رابطه دارد. بالاخره با شاهین تصمیم گرفتیم انتقام بگیریم و هم خواهرم و هم مجید را از بین ببریم؛ این در حالی بود که هیچ دلیل و مدرکی درخصوص رابطه شقایق با مجید به دست نیاوردیم و هر دوی آنها هم منکر ارتباط بودند. روز حادثه پس از تهیه سلاح به همراه برادرم راهی خانه مجید شدیم؛ بعد از آن‌که زنگ خانه را به صدا درآوردیم، مجید در را به رویمان باز کرد. شاهین به او تیراندازی کرد و گفت این سزای کسی ا‌ست که با خواهر من رابطه دارد.

پسر جوان ادامه داد: «بعد از آن به سراغ خواهرم رفتیم. او برای خرید بیرون رفته بود و ما راه او را سد کردیم. با دیدن ما وحشت کرد. فهمیده بود می‌خواهیم او را به قتل برسانیم. خواست فرار کند که به طرف او شلیک کردیم و در این تیراندازی عابری هم زخمی شد. عابر هیچ نقشی در این جریان نداشت و بی‌گناه مجروح شد. ما بعد از قتل‌ها پا به فرار گذاشتیم.

مردی با هویت مستعار

با اعتراف پسر جوان، تحقیقات برای دستگیری متهم اصلی این پرونده ادامه یافت، اما بررسی‌ها نشان می‌داد شاهین بعد از جنایت از مرز خارج شده و به کشور عراق رفته است. با گذشت ده ماه از قتل دختر و پسر جوان، پرونده این جنایت همچنان باز بود و بررسی‌ها برای دستگیری عامل اصلی قتل ادامه داشت تا این‌که پلیس در جریان قرار گرفت که شاهین با هویت مستعار به بیمارستان منتقل شده است.

آنها با حضور در بیمارستان با شاهین مواجه شدند؛ در حالی ‌که خود را با هویت جعلی معرفی کرده بود. سرهنگ خواجوی، رئیس‌ پلیس آگاهی استان خوزستان، در این رابطه می‌گوید: «به پلیس اعلام شد که پسر جوانی هنگام سرقت کیف مجروح و برای مداوا به بیمارستان منتقل شده است. از آنجایی که هویت متهم جوان جعلی بود و با متهم فراری پرونده مشابهت داشت، کارآگاهان جنایی وارد عمل شده و پسر جوان را شناسایی کردند. متهم پس از بهبودی به قتل خواهر و پسر جوان اعتراف کرد. در ادامه تحقیقات، سلاح کلتی که با آن جنایت را مرتکب شده بود، کشف شد.»

نگاه کارشناس

قتل به خاطر شایعه

محمد حسن‌وند / قاضی دادگستری: آن‌گونه که صندوق جمعیت ملل متحد تخمین می‌زند، سالانه بیش از 5000 زن و دختر توسط اعضای خانواده و یا بستگان خود تحت عنوان قتل‌های ناموسی به قتل می‌رسند، بنابراین، این پدیده مختص به ایران نیست و در بسیاری از کشورهای دیگر که بیشتر شامل کشورهای شرقی است، مشاهده می‌شود. در این نوع از قتل، قاتل قصد دارد با ریختن خون، آنچه را که «یک ننگ» می‌پندارند، از دامن خود و خانواده‌اش پاک کند.

این در حالی است که در بیشتر موارد قتل تنها براساس یک سوء‌ظن یا حتی به صرف شایعه صورت می‌گیرد. در چنین حالتی فرد که قدرت تصمیم‌گیری صحیح خود را در اثر غلبه تعصبات و هیجان، از دست داده است خود را در تشخیص جرم و مجازات مقتول محق دانسته و مبادرت به قتل می‌کند. اسلام اهمیت زیادی برای خون انسان‌ها قائل شده و به کسی اجازه ریختن خون دیگری مگر در موارد استثنایی و پس از محاکمه عادلانه داده نشده است. اگر هم ناهنجاری در جامعه رخ دهد مسئولان وظیفه دارند بر اساس قانون با آن برخورد کنند، نه آن‌که هر فردی براساس نظر و تصمیمات شخصی برخورد کند. هر جرمی مجازات خاص خود را دارد که آن هم باید در جریان یک دادرسی عادلانه و توسط دادگاه صالح اجرا شود. بنابراین صرف آن‌که کسی ادعا کند دیگری را به خاطر ارتکاب فعل منافی عفت به قتل رسانده رافع مسئولیت کیفری نبوده و مجازات او قصاص نفس است. هیچ فردی حق ندارد خودسرانه دست به اجرای قانون بزند و تمامی نابهنجاری‌ها باید از طریق مراجع قانونی پیگیری شود. از سویی باید دقت شود در بسیاری موارد این قتل‌ها براساس شایعات و گمان‌هایی صورت می‌گیرند که مبنای صحیحی نداشته و تنها از ضعف فرهنگی برخی جوامع ناشی می‌شوند و بیهوده زمینه ریختن خون انسانی بی‌گناه را فراهم می‌آورند. گرچه غیرت بجا و به اندازه در اسلام امری پسندیده به حساب می‌آید اما غیرت و تعصب نابجا و جاهلانه به همان اندازه مذموم دانسته شده است، بنابراین اصلاح بسیاری رسوم نابجا و نیز مقابله با باورهای غلط می‌تواند مانع بروز این‌گونه قتل‌ها شود. از سویی ضابطان قضایی و مسئولان دادگستری نیز باید برای حفظ بنیان خانواده و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی از افشای برخی مسائل خودداری کنند و دقت عمل بیشتری در موارد منافی عفت به عمل آورند. در نهایت می‌توان گفت برای بهبود چنین وضعی لازم است کار فرهنگی انجام شود تا جامعه به سوی تعقل و رفتار منطقی حرکت کند و افراد نیز سعی کنند با تعقل رفتار و مشکلات خود را با گفت‌وگو و درک موضوع حل کنند.

مجید غمخوار