جوانان لبنانی چرا به داعش می‌پیوندند

ممتحن، یکی از خواهران او با بیان این‌که از طریق اخبار نسبت به این موضوع مطلع شده‌ است، می‌گوید: بلال اصلا آدمی مذهبی نبود و هیچ‌گاه نماز نمی‌خواند. او بیشتر دوست داشت اوقات خود را به خوشگذرانی و تفریح بگذراند.

بلال بیست و نه ساله همراه یک جوان بیست و یک ساله به نام طاها الخیال که در آن حادثه خود را منفجر کردند، اهل منطقه فقیرنشین المنکوبین در حومه طرابلس بودند. این حمله که 9 کشته و 37 مجروح بر جا گذاشت، اولین عملیات انتحاری لبنان طی هفت ماه گذشته بود. همچنین اولین حمله‌ای بود که توسط ساکنان همین منطقه انجام شد. جبهه النصره وابسته به القاعده مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و در این میان گزارش رسانه‌های خبری حاکی از این است که این دو نفر از سوی اعضای جبهه النصره در منطقه کوهستانی القلمون در منطقه مرزی لبنان و سوریه آموزش دیده‌ بودند.

در این میان گزارش‌هایی رسیده مبنی بر این‌که صد مرد ساکن طرابلس ناپدیده شده‌اند و احتمال می‌رود برای مبارزه به سوریه رفته باشند. براساس یک گزارش، حداقل 33 جوان سنی آماده انجام حملات انتحاری در سراسر لبنان هستند. علاوه بر این گفته می‌شود حدود 200 نفر از اعضای داعش بتازگی برای انجام حملات در لبنان از سوریه بازگشته‌اند.

از آغاز درگیری‌ها در سوریه، تحلیلگران می‌گویند جوانان زیادی به عضویت گروه‌های افراطی و تروریستی همچون جبهه النصره و داعش در آمده‌اند و این روند در مناطق فقیرنشین شمال لبنان در شهر طرابلس بیشتر بوده است. فقر، نبود فرصت شغلی کافی و همچنین تبلیغات گسترده مبلغان افراطی در این مناطق باعث شده جوانان براحتی به عضویت این گروه‌های تروریستی در آیند. اتاق فکر مرکز کارنگی در خاورمیانه ماه گذشته با انتشار گزارشی اعلام کرد جبهه النصره و داعش تلاش فراوانی برای یارگیری از میان جوانان لبنانی انجام می‌دهند.

در حالی که مقامات محلی دخالت‌های خارجی در امور داخلی لبنان را دلیل افزایش افراطی‌گری در میان جوانان لبنانی می‌دانند، اما تحلیلگران بر این باورند که ریشه این مشکلات را باید در عوامل داخلی جستجو کرد. این اولین بار نیست که منطقه المنکوبین در جریان درگیری‌های سوریه وارد می‌شود. در سال 2012 نیز 25 جوان ساکن در مناطق اطراف طرابلس برای نبرد وارد سوریه شدند. 13 نفر از آنها در حمله ناگهانی ارتش سوریه کشته شدند.

احمد موصالی، استاد دانشگاه آمریکایی بیروت در این زمینه گفت: این منطقه بسیار فقیرنشین بوده و درگیری‌های سوریه روی آن تاثیر گذاشته است؛ در نتیجه فضا برای استخدام این جوانان در گروه‌های تروریستی کاملا مهیاست.

موصالی که روی جنبش‌های اسلامگرای معاصر تحقیق می‌کند، می‌گوید: افزایش سطح فقر، به حاشیه رانده شدن و مخالفت با اقدامات دولتی در این منطقه باعث پیوستن جوانان به این گروه‌ها شده است. علاوه بر فقر فراوان، مردم این منطقه نفرت شدیدی نسبت به پناهندگان سوری ساکن در آنجا دارند و می‌گویند سازمان‌های بین‌المللی توجه فراوانی به این آواره‌ها کرده و مردم ساکن در این منطقه را فراموش کرده‌اند.

بنا به گزارش سازمان ملل در سال 2011، حدود 60 درصد از خانوارهای ساکن در طرابلس محروم هستند.

یکی دیگر از این مناطق باب التبائنه است که حدود 87 درصد از خانوارهای آن محروم هستند؛ این منطقه نیز طی چند ماه اخیر بکرات شاهد خشونت و درگیری بوده است. رافائل لفریو، تحلیلگر و نویسنده گزارش کارنگی تحقیقات زیادی روی افزایش افراطی‌گری بین جوانان لبنان انجام داده است.

وی در این زمینه اظهار کرد: سیاستمداران دائم در مورد احیای اقتصاد طرابلس سخن می‌گویند، اما تاکنون اقدامی انجام نشده است. وی افزود: ساکنان این منطقه می‌گویند با توجه به پیشینه تاریخی و زیرساخت‌های موجود، اقتصاد محلی باید وضع به مراتب بهتری داشته باشد.

علاوه بر ساکنان، نمایندگان سیاسی این منطقه نیز از به حاشیه رانده‌شدن خودشان به هیچ وجه راضی نیستند. در این میان نهاد مذهبی سنی‌ها یا همان دارالفتوا اثرگذاری خود را از دست داده است. لفریو در این زمینه گفت: اکنون مبلغان مذهبی زیادی وجود دارند که به هیچ وجه آموزش‌های دینی ندیده و بشدت تحت تاثیر پیام‌های گروه‌های افراطی هستند. او می‌گوید عضویت جوانان لبنان در این گروه‌ها افزایش یافته و در همین جا ختم نمی‌شود. وی گفت: به نظر من این افراد شروع به هدف قرار دادن گروه‌ها و شخصیت‌های سنی که میانه‌رو بوده و رابطه خوبی با حزب‌الله لبنان دارند، می‌کنند. در واقع گروه‌هایی همچون جبهه النصره و داعش سعی می‌کنند با کمک همین افراد مانع فعالیت‌ها و اقدامات سنی‌های میانه‌رو در این منطقه شوند.

الجزیره انگلیسی ‌/‌ مترجم: حسین خلیلی