نبرد برلین با حمله ارتش سرخ شوروی به خط دفاعی برلین در آوریل 1945 آغاز شد . به دلیل تلفات ارتش آلمان در طی 6 سال جنگ مداوم در اروپا ، ارتش آلمان به شکلی جدی با کمبود مردان بالای 18 سال مواجه بود و پسران و دختران عضو جوانان هیتلری به خدمت زیر پرچم فراخوانده شدند . بیشتر قوای مدافع برلین را این جوانان و نوجوانان فاقد آموزش تشکیل می دادند . علاوه بر این عده، یک لژیون از افراد اس اس فرانسوی مهمترین قوای شاخص مدافع برلین به حساب می آمد .
تعرض ارتش سرخ به سوی برلین پس محاصره آن بوسیله حملات متحد المرکز از همه طرف به عمل می آمد. در این موقع پادگان برلین عبارت بود از 2 سپاه، سپاه سوم زرهی اس.اس. وسپاه سوم مزبور مرکب از 7 لشکر بوده که سه لشکر آن موتوریزه و یکی زرهی بود به همراه شش هنگ مستقل و بیش از 170 گردان مختلف،ازجمله گردانهای فورکشتورم.
دفاع برلین به ژنرال توپخانه (ویدلینگ هلموت) محول شده بود، ولی در مقر فرماندهی، در عمق زمین، شخص هیتلر و گوبلز وزیر تبلیغات آلمان نازی نیز حضور داشتند. از 20 الی 21 آوریل تا لحظه ای که نیروی برلین تسلیم شد، در خیابانها و معابر برلین رزمهای شدیدی در جریان بود. در مدت چندین روز برلین در زیر بمباران نیروی هوایی و توپخانه دورزن روسیه قرار داشت. در حینی که ارتش سرخ به برلین نزدیک می شد، توپخانه شوروی با کالیبرهای کوچکتر، حتی مین اندازها وکاتیوشاها نیز در بمباران شهر شرکت می نمودند. تمام برلین را آتش فرا گرفته بود. ابر غلیظ دود و گرد و خاک آسمان برلین را به رنگ زردی در آورده بود.
آلمانها برای دفاع خیابانها، به سنگر بندی مستحکمی مبادرت و جلوی آن را مین گذاری نموده و طول خیابانها را زیر آتش شدید توپخانه، مین انداز و مسلسل قرار داده بودند. نیروهای شوروی از تاکتیک آلمانها خبردار شده ولذا در طول خیابانها حرکت نکرده و بلکه خانه ها و حیاطها و زیرزمینها را به یکدیگر متصل ساخته و معبر پیشروی خود قرار می دادند. جنگ شدید مدافعان و قوای مهاجم اتحاد شوروی باعث خرابی و توقف مترو و تراموا و از کار افتادن خدمات شهری مانند تلفن ، آب ، برق و شبکه توزیع مواد غذائی گردید.
در پی حملات ارتش سرخ به برلین مهاجمین از دو طرف عمیقاً به داخل شهر پیشرفت کردند. پیشرفتگی شمالی شوروی را نیروهای ژنرال چویکوف تشکیل می داد که متوجه مرکز شهر یعنی عمارت ریشتاک بودند. از سمت خاور و شمال خاوری ژنرال برازارین به تعرض خود ادامه می دادند، از سمت باختر واحدهای ژنرال پرخورویچ مشغول پیشروی بوده و از طرف جنوب یکانهای جبهه اول اوکراین پیشروی می کردند. روز 28 آوریل نیروهای ژنرال کوزنتسف که از طرف شمال پیش می رفت از رود (اشپره) عبورکرده و به ناحیه مرکزی برلین (شارلوتن بورک) حمله ور گردیدند. در عین حال قسمتی از آن نیرو از کانال (فربین دونگس) گذشته و داخل (مااوپیت) شدند.
روز 30 آوریل واحدهای ژنرال کوزنتسف از سمت شمال به طرف (تریگارتن) که پارک مرکزی شهر بوده و عمارت ریشتاگ در آنجا واقع بود، رخنه کردند و در آن روز سربازان گردان سروان (نه اوسترویف) پرچم سرخ را بر فراز عمارت ریشتاگ برافراشتند. در همان موقع نیروهای ژنرال چویکف تعرض خود را توسعه می دادند. روز 27 آوریل نیروی نامبرده (تمپلهف) را که فرودگاه مرکزی برلین بود، به تصرف در آورده و روز 30 آوریل به حدود جنوبی تیرگارتن رسید. واحدهای ارتش سرخ که از سمت خاور پیشروی می کردند همچنین به تیرگارتن نزدیک شدند. نیروهای جبهه اول اوکراین برزنهای جنوب باختری شهر را از قوای آلمانی پاک کردند
با فرا رسیدن شب 22 آوریل ارتشهای تحت فرماندهی مارشال کونیف خطوط دفاعی جنوب برلین را در هم شکسته و وارد برلین شد. خطوط دفاعی برلین چنان اسف انگیز بود که مردم برلین می گفتند که روسها برای تسخیر برلین به دو ساعت و ربع وقت احتیاج دارند دو ساعت برای خندیدن به وضعیت دفاعی شهر و یک ربع ساعت برای حمله و تسخیر شهر.
اگر چه ژنرال کونیف اولین فرمانده روسی بود که وارد برلین شده بود ولی پس از آنکه استالین تصرف نهایی شهر را بین مارشال ژوکف و او تقسیم کرد، رایشتاک (مجلس آلمان)که قرار بود پرچم شوروی در آنجا نصب شود در منطقه اشغالی ژنرال ژوکف قرار گرفت و او به عنوان فاتح اصلی برلین معرفی شد.
یادگاری نویسی سربازان ارتش سرخ شوروی روی ساختمان های تاریخی برلین
برلین از نمای هوایی
رایشتاگ
منبع: سایت پارسینه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد