پسر اینترنت؛ داستان مرد معترض

این درام شرح حال‌گونه آمریکایی محصول 2014 است و برایان کناپنبرگر تهیه‌کننده، نویسنده فیلمنامه و کارگردان آن است. نمایش این مستند در جشنواره فیلم‌های مستقل ساندنس با استقبال تماشاگران و منتقدان روبه‌رو شد. نقدهای مثبت زیادی که روی این مستند نوشته شد، باعث پیدا شدن یک توزیع‌کننده خوب برای آن شد. این یک واقعیت تلخ است که کارهای مستند بسختی موفق به پیدا کردن یک توزیع‌کننده و نمایش عمومی سینمایی خوبی می‌شوند. برای همین است که منتقدان سینمایی و هنری، تلویزیون و ویدئوکلوب‌ها را خانه اصلی محصولات مستند و حامی آنها می‌دانند. به دنبال نمایش سینمایی پسر اینترنت (و فروش 48 هزار دلاری‌اش در آمریکا)‌ این فیلم با یک پخش خوب تلویزیونی روبه‌رو شد.

داستان این مستند درباره آرون سوارتز است. او یک برنامه‌ریز کامپیوتر و فعال اینترنتی بود که دستی هم در نوشتن داشت و در عین حال از سیاست هم دور نبود. در ابتدا و انتهای فیلم، تصاویری از دوران کودکی سوارتز به نمایش درمی‌آید که مفهوم ویژه‌ای به حال و هوای این مستند می‌دهد. روایت‌کنندگان داستان مستند، افرادی هستند که در زندگی او حضور داشتند. مادر، برادران و دوستان سوارتز، جنبه‌های متفاوتی از زندگی و فعالیت این مرد جوان را بازگو می‌کنند، اما آنچه کارگردان فیلم را جذب ساخت فیلمی مستند درباره سوارتز کرد، اقداماتی است که وی به‌عنوان یک برنامه‌ریز کامپیوتری در اینترنت انجام داد. سوارتز که مخالف قانون حق تالیف (کپی رایت)‌ بود، چند هزار نسخه از داستان‌ها و نوشته‌های افراد مختلف را به صورت غیرقانونی روی خط اینترنت قرار داد. وی پس از احضار به دادگاه و محاکمه به بیش از 20 سال زندان محکوم شد. سوارتز که تاب چنین مجازاتی را نداشت، دست به خودکشی زد. برایان کناپنبرگر کارگردان فیلم گفته است تمام تلاش خود را به کار گرفت تا نگاهی بی‌طرفانه به داستان زندگی سوارتز داشته باشد. این در حالی است که معمولا تماشاگران آمریکایی و غیرآمریکایی، استقبال خوبی از شخصیت‌های ضد قهرمان و معترضان به سیستم رسمی می‌کنند.

نمایش عمومی و پخش تلویزیونی پسر اینترنت با استقبال منتقدان و نقدهای مثبت آنها همراه بود. در کل تعداد نقدهای مثبتی که روی این مستند نوشته شد، بسیار بیشتر از نقدهای منفی بود. منتقدان نشریات مهمی مثل اسکرین و امپایر آن را کاری سطح بالا ارزیابی کرده و 90 امتیاز (از 100 امتیاز)‌ را به آن دادند. برای مثال منتقد ورایتی، فیلم را «تصویری افسونگرانه از زندگی در دنیای اینترنت» ارزیابی کرد. نشریه هالیوود ریپورتر هم آن را «روزشماری جذاب، صادقانه و صمیمانه داستان یک مغز متفکر معترض» تعریف کرد. به اعتقاد عموم منتقدان سینمایی، این فیلم پرسش‌های زیادی را برای بینندگان خود مطرح می‌کند و آنها را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد. در دسامبر 2014، پسر اینترنت در فهرست 15 فیلمی قرار گرفت که نامزد حضور در رقابت‌های بهترین اسکار مستند سال در هشتاد و هفتمین دوره مراسم اسکار شدند، اما این فیلم نتوانست به فهرست نهایی پنج نامزد اصلی رقابت‌ها راه پیدا کند.

برایان کناپنبرگر کارگردان این مستند، یک فیلمساز تحسین شده است که قبل از این جوایزی از مراسم‌ و جشنواره‌‌های مختلف گرفته است، اما پسر اینترنت نام او را در سطح بسیار وسیع‌تری مطرح کرده است. این هنرمند طی سال‌های قبل همکاری نزدیکی با رسانه تلویزیون داشته و مستندهایی برای شبکه‌های معروفی مثل دیسکاوری و بلامبرگ ساخته است. او اولین کار هنری خود را سال 2002 کارگردانی کرد که یک مستند تلویزیونی بود.

منبع: آی‌ام‌دی‌بی/ جام‌جم