شاخص‌ کلیدی بازار کار ایران؛ افزایش نرخ مشارکت نیروی کار

شرایط بازار کار یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین عوامل اقتصادی و اجتماعی جوامع محسوب می شود که تأثیر ملموس و آشکاری بر سطح توسعه یافتگی و رفاه دارد.

نظر به اهمیت موضوع، سازمان بین المللی کار به منظور گردآوری و انتشار داده‌های بازار کار، برنامه شاخصهای کلیدی بازار کار را از سال 1999 میلادی به عنوان ابزاری برای کنترل و ارزیابی اکثر مسایل مربوط به کارکردهای بازار کار ارائه و توصیه کرده است که نتایج حاصل از طرح مذکور می‌تواند به عنوان منبعی برای محاسبه شاخصهای کلیدی بازار کار مورد استفاده واقع شود.

از این رو مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بررسی کارشناسی نتایج مذکور، شاخص‌های کلیدی بازار کار ایران را در سال 1391 و 92 تدوین کرد.

نرخ مشارکت نیروی کار

یکی از شاخص‌های کلیدی بازار کار ایران، نرخ مشارکت نیروی کار است. نرخ مشارکت نیروی کار شاخصی از نسبت جمعیت در سن کار یک کشور است که مشغول فعالیت (شاغل و بیکار) در بازار کار هستند.

این شاخص اندازه نسبی عرضه کار آماده برای تولید کالا یا خدمات را نشان می‌دهد و از طریق نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) 10 ساله و بیشتر (یا 15 ساله و بیشتر) به جمعیت در سن کار، 10 ساله و بیشتر یا (15 ساله و بیشتر) ضرب در 100 محاسبه می شود.

امکان ارائه این شاخص در گروههای سنی کمتر از 15 سال،‌ 64 – 15 ساله و 65 سال و بیشتر است.

با بررسی نرخ مشارکت نیروی کار جمعیت 10 ساله و بیشتر در نقاط شهری و روستایی طی سالهای 1391 و 1392، در حالی که تعداد جمعیت فعال اقتصادی 10 ساله و بیشتر کل کشور در سال 1391، 23 میلیون و 476 هزار و 462 نفر بوده است این میزان با افزایش 358 هزار و 89 نفری به رقم 23 میلیون و 834 هزار و 551 نفر در سال 1392 رسید که بر این اساس نرخ مشارکت نیروی کار از 37.4 درصد به 37.6 درصد رشد داشته است.

از مجموع 23 میلیون و 476 هزار و 462 نفر جمعیت فعال اقتصادی 10 ساله و بیشتر در سال 91، تعداد 19 میلیون و 185 هزار و 434 نفر مرد و با نرخ مشارکت 61.2 درصد و تعداد 4 میلیون و 291 هزار و 28 نفر زن با نرخ مشارکت 13.7 درصد بودند که در مقایسه با جمعیت 23 میلیون و 834 هزار و 551 نفری سال 1392، علیرغم آنکه این میزان در حوزه مردان با افزایش جمعیت رو به رو بوده و به 19 میلیون و 914 هزار و 429 نفر با نرخ مشارکت 63 درصدی رسید.

همچنین در حوزه زنان به 3 میلیون و 920 هزار و 121 نفر با نرخ مشارکت 12.4 درصدی رسیده که نشان از کاهش 370 هزار و 907 نفری جمعیت زنان دارد.

جمعیت فعال اقتصادی 10 ساله و بیشتر در نقاط شهری طی سال 1391، 16 میلیون و 588 هزار و 471 نفر بوده که از نرخ مشارکت 36.5 درصدی برخوردار بوده است.این در حالی است که جمعیت مذکور در سال 1392 به رقم 17 میلیون و 15 هزار و 566 نفر با نرخ مشارکت 36.9 درصدی رسیده که بیانگر رشد تعداد جمعیت فعال و نرخ مشارکت نیروی کار است.

میزان جمعیت فعال اقتصادی زن و مرد 10 ساله و بیشتر در نقاط روستایی نیز طی سال 1391،‌ 6 میلیون و 887 هزار و 991 نفر بوده که نرخ مشارکت 40 درصدی را نشان می‌دهد در حالی که تعداد جمعیت مذکور در سال 1392 به رقم 6 میلیون و 818 هزار و 984 نفر رسیده و از نرخ مشارکت 39.7 درصدی برخوردار بوده که کاهش تعداد جمعیت فعال و کاهش نرخ مشارکت نیروهای کار را نشان می‌دهد.

نسبت اشتغال به جمعیت

یکی دیگر از شاخص‌های کلیدی بازار کار ایران بر اساس گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شاخص نسبت اشتغال به جمعیت است.

شاخص نسبت اشتغال جمعیت برای بیشتر کشورها اغلب بهتر از نرخ بیکاری است.این شاخص هنگامی که بر حسب جنس بیان می‌شود مورد توجه خاص قرار می‌گیرد زیرا تفکیک مرد و زن می‌تواند اطلاعاتی درباره تفاوتهای مربوط به جنس در بازار کار یک کشور ارائه بدهد.

نسبت اشتغال از نسبت جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر ( یا 15ساله و بیشتر) به کل جمعیت 10 ساله و بیشتر( یا 15ساله و بیشتر) ضرب در 100 قابل دستیابی است.

بر اساس آمار نسبت اشتغال جمعیت 10 ساله و بیشتر در سال 91، تعداد شاغلین مرد و زن 20 میلیون و 628 هزار و 225 نفر بوده که از این تعداد 17 میلیون و 181 هزار و 105 نفر را مردان و 3 میلیون و 447 هزار و 120 نفر را زنان تشکیل داده‌اند.

نسبت اشتغال جمعیت مرد و زن در کل کشور طی سال 1391، 32.9 درصد بوده که این میزان در حوزه مردان 54.8 درصد و در حوزه زنان 11 درصد بوده است.

تعداد شاغلین مرد و زن در نقاط شهری نیز 14 میلیون و 302 هزار و 976 نفر و نسبت اشتغال آن 31.4 درصد بوده که از این میزان 12 میلیون و 86 هزار و 716 نفر مرد و 2 میلیون و 216 هزار و 259 نفر زن بودند که نسبت اشتغال مردان با 53.1 درصد بر زنان با 9.8 درصد پیشی گرفته است.

با نگاه به تعداد شاغلین مرد و زن نقاط روستایی در سال 1391 در می‌یابیم که تعداد مردان بیش از زنان بوده به نحوی که از مجموع 6 میلیون و 325 هزار و 249 نفر مرد و زن شاغل در نقاط روستایی با نسبت اشتغال 36.7 درصد، 5 میلیون و 94 هزار و 389 نفر را مردان و یک میلیون و 230 هزار و 860 نفر را زنان تشکیل داده‌اند که نسبت اشتغال مردان 59.6 درصد و نسبت اشتغال زنان 14.2 درصد بوده است.

طی سال 1392 بر این اساس نسبت اشتغال شاغلین مرد و زن نقاط روستایی با 36.7 درصد از نسبت اشتغال شاغلین مرد و زن نقاط شهری با 31.4 درصد و ملی با 32.9 درصد بیشتر بوده است.(ایسنا)