یادداشت سفر به تهران

شاعرانی از کشورهایی مانند پاکستان، هند، یمن، سوریه، افغانستان... آمده بودند اشعارشان را قرائت کردند و طبیعتا زبان غالب برنامه فارسی بود.

آهنگین بودن زبان فارسی حتی در ساده‌ترین شعرها باعث چنان آرامشی می‌شود که به ذهن هیچ کسی نمی‌رسد شعر خوانده شده را نقد کند و ما این شانس را داشتیم از نزدیک شاهد این موضوع باشیم. میزان علاقه مردم ایران به شعر نسبت به مردم ما قابل قیاس نیست. هر شخصی در کوچه و خیابان می‌تواند برایتان شعر‌هایی از حافظ و فردوسی و مولانا بخواند، اما اظهارنظر یکسان در مورد کیفیت شعر و سازماندهی ادبی دشوار است و البته در این مورد نمی‌توان علاقه ساختار سیاسی و فرهنگی ایران را نسبت به این موضوع نادیده گرفت. نقاشی، مجسمه‌سازی و هنر معاصر مانند فیلم و تئاتر در ایران در وضعیت بسیار پیشرفته‌ای قرار دارد.

جنگ ایران با دولت‌هایی که به عنوان «شیطان بزرگ» می‌شناسد به بعد فرهنگی منتقل شده است و نبردش را وارد این مسیر کرده است. حکومت، مردم را به مطالعه، اندیشیدن و تولید ارزش‌های زیبایی‌شناسی دعوت می‌کند. در تهران به کتابفروشی‌های مملو از کتابی برمی‌خوریم که از این سر تا آن سر خیابان‌های طویل گسترده شده‌اند. سن مطالعه از میانسالی به بالاست. در کتابفروشی‌ها به این گروه سنی بیشتر برمی‌خوریم.

از نویسنده‌های ترکیه غیر از عزیز نسین، ناظم حکمت و اورهان پاموک بسختی به اسم دیگری برمی‌خوری. می‌گویند نام شاعران بزرگی همچون نجیب فاضیل، سزای کاراکوچ، مهمت عاکیف را برای اولین بار می‌شنوند.

وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه باید کلاهش را وسط بگذارد. خارجی‌ها را رها کنید اگر وزارتخانه این حساسیت را نشان ندهد، مردم کشور در وطن خودشان مانند توریست سرگردان خواهند بود.

همان‌گونه که در آفریقا چاه‌های آب حفر می‌کنیم باید همان‌گونه نیز منابع فرهنگی خشکیده‌مان را در جهان احیا کنیم.

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر دینی ایران هر سال به مناسبت ماه رمضان شاعران مسلمان را به ضیافت یک روزه افطار به خانه‌اش دعوت می‌کند، افطاری می‌دهد و جلسه شعرخوانی برگزار می‌شود. نخستین بار که این موضوع را شنیدم، مبالغات و تصوراتی به ذهنم رسید، اما روز بعد وقتی گفتند که آقای خامنه‌ای شاعران و همچنین شما را برای ضیافت افطار به خانه‌شان دعوت کرده‌اند، دعوت را پذیرفتم و بی‌هیچ تردیدی تصمیم به رفتن گرفتم.

چیزهایی که دیدم و شنیدم مرا بشدت شگفت‌زده کرد. هر چند این تعجب برای هر کسی لازم است. من که محل سکونت آقای خامنه‌ای را یک قصر یا عمارت یا حداقل خانه‌ای لوکس تصور می‌کردم به یکباره با خانه‌ای در حد سکونت شخصی از طبقه متوسط جامعه ایران مواجه شدم. در حیاط خانه‌اش هم محوطه آنچنانی وجود نداشت.

آیت‌الله خامنه‌ای هم در یک گوشه از سفره افطاری که روی سفره مشمایی پهن شده و روی زمین چیده شده، نشسته بود.

سفره افطاری به ساده‌ترین شکل ممکن فراهم شده بود. درباره سفره هم چه فکری کرده بودم و با چه چیزی روبه‌رو شده بودم.این شگفت‌زدگی‌ام را هم دوست داشتم.

ده‌ها نفر از شاعران در سالنی خالی از اسباب و وسایل آنچنانی جای گرفتند.

در ایران غالب بودن هویت اجتماعی زنان نسبت به مردان را در نگاه اول می‌توان متوجه شد و هیچ کس از این شرایط ناراحت نیست. در تمام سازمان‌ها، مؤسسات و ادارات دولتی فعال بودن زنان نسبت به مردان در نگاه اول، قابل توجه است.

زنان ایرانی همان‌طور که در تحقق انقلاب ایران نقش مؤثری ایفا کرده‌اند، در بررسی جایگاه فعلی انقلاب زنان همچنان مؤثر بوده و در صف اول قرار دارند.

افق فکری آیت‌الله خامنه‌ای در نگاه اول روشن است. بدیهی است شعر را بخوبی می‌شناسد. تنها به شعر شاعران گوش نمی‌سپارد، بلکه ضعف‌ها و نقص‌هایی که در شعر وجود دارد به روشن‌ترین شکل ممکن به زبان می‌آورد. این سخنان هم متعلق به ایشان است: «اگر امروز در این کشور کسی داستانی حتی با کیفیت پایین از یک مستضعف فقیر بنویسد، من حاضرم هزار بار از او تشکر کنم.» (من و کتاب ـ مجموعه سخنرانی‌های آیت‌الله خامنه‌ای )

در انتهای برنامه شعرخوانی نیز به سخنرانی شاعرانه آیت‌الله خامنه‌ای در زمینه ویژگی‌هایی که یک شعر واقعی باید داشته باشد، گوش سپردیم. برنامه با آرزوی اتحاد همه مسلمانان به رغم هر مذهبی که دارند، به پایان رسید. علاقه‌ای که آیت‌الله خامنه‌ای به ادبیات ترکیه و کتاب‌هایی که در توصیف ترکیه و استانبول تقدیمشان کرده بودم، نشان دادند، واقعا ارزش دیدن داشت.دیدن شور و شوق رهبری که ترکی می‌دانند و خودشان هم ترک آذری هستند، عالی بود.

* منتشر شده در روزنامه میللی گزت به تاریخ ششم جولای 2015

حسین آکین ‌

‌ شاعر و روزنامه‌نگار ترکیه‌ای