آتش از سر جنگل دست برنمی‌دارد

آنچه مسلم است عوامل مختلفی در وقوع این آتش‌سوزی‌ها دخالت داشته است که مهم‌ترین آن از نگاه مسئولان استانی گرمای هوا و خشکی زمین است، پس از آن باید به عامل انسانی اشاره کرد که امسال سهم زیادی در وقوع این حادثه داشته است.

طبق آمار دریافتی گرچه بخشی از این عامل سهوی بوده، ولی بخش دیگری از آن که قابل اغماض هم نیست، به صورت عمدی و توسط افراد محلی رخ داده است.

نظیر آتش‌سوزی ارتفاعات منطقه مله کو ـ بانکول از توابع شهرستان چرداول که دیروز به وقوع پیوست، دخالت انسانی عامل اصلی بروز آن بوده است؛ به طوری که به گفته فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام، اختلاف دامداران و کشاورزان منطقه این آتش‌سوزی را رقم زده است.

براساس اظهارات سرهنگ فتحی، از ابتدای امسال تاکنون بیش از 1230 هکتار از اراضی جنگلی و مراتع استان ایلام دچار آتش‌سوزی شده است؛ به طوری که تنها در یک هفته گذشته سه فقره آتش‌سوزی در بخش چوار از توابع شهرستان ایلام و جنگل‌های منطقه دینارکوه شهرستان آبدانان رخ داده است.

به گفته مقامات این استان، امسال اغلب اختلاف خانوادگی، قومی و قبیله‌ای سر جنگل‌های استان ایلام خالی شده است.

سرهنگ غلامرضا حسنی، جانشین فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور چندی پیش در بازدید از منطقه حادثه‌دیده جنگلی «شلم» استان ایلام، از دستگیری برخی عوامل وقوع آتش‌سوزی در این جنگل‌ها خبر داد و علل اصلی وقوع این آتش‌سوزی‌ها از سوی این افراد را روشن کردن آتش به صورت سهوی اعلام کرد.

سرهنگ رضا داوودی، فرمانده انتظامی پلدختر لرستان نیز در همین ارتباط اعلام کرد که با پیگیری عوامل انتظامی پاسگاه «میانکوه غربی» و تعامل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری این شهرستان، دو نفر از عاملان حریق کوه‌های پلدختر دستگیر شدند.

آتش‌سوزی در جنگل‌های آمل

به فاصله پنج روز از گذشتن حریق در جنگل‌های بخش دشت‌سر، آتش دوباره به جان جنگل‌های آمل افتاد. درواقع خاموشی جنگل‌های بخش دشت‌سر آمل بیش از پنج روز دوام نیاورد و شعله‌های آتش این بار درختان جنگل‌های بخش امامزاده عبدالله این شهرستان را طعمه حریق کرد.

بخشدار امامزاده عبدالله شهرستان آمل در این‌باره به ایرنا گفت: بخشی از جنگل‌های این بخش واقع در ارتفاعات روستاهای کمربن و شاه‌زید به نام شیردار اسی از عصردوشنبه گذشته دچار آتش‌سوزی شد و به علت سخت‌گذر و صخره‌ای بودن محل حریق دامنه آتش‌سوزی تاکنون (بعداز ظهر دیروز) مهار نشد.

یحیی عسگری‌پور افزود: البته نیروهای مردمی و ماموران یگان حفاظت و منابع طبیعی وامدادی شهرستان آمل برای مهار آتش‌سوزی به منطقه اعزام شدند و با تجهیزات دستی اقدام به خاموش کردن آتش کردند.

وی با بیان این‌که گونه‌های جنگلی این بخش از گونه‌های صنعتی ودست کاشت است، اضافه کرد: هنوز سطحی دقیقی از وسعت منطقه آتش گرفته مشخص نیست.

بخشدار امامزاده عبدالله آمل ادامه داد: متاسفانه امکان اعزام ماشین‌آلات آتش‌نشانی به محل آتش‌سوزی وجود ندارد و فقط با اعزام بالگرد هوایی برای اطفای آتش می‌توان از گستره دامنه آتش‌سوزی جلوگیری کرد.

عسگری‌پور گفت: علت دقیق آتش‌سوزی در جنگل‌های این بخش هنوز مشخص نشده، اما گرمای بیش از حد هوا در هفته جاری و وجود برگ‌های خشک در پای درختان و وزش باد در گسترده شدن دامنه آتش‌سوزی در آمل تاثیرزیادی داشته است. عصر پنجشنبه هفته گذشته هشتم مردادماه نیز بیش از یک هکتار از جنگل‌های واقع در ارتفاعات روستای آهنگرکلا از توابع بخش دشت سر شهرستان آمل در آتش سوخت.

طرح مدیریت جامع پیشگیری

کارشناسان محیط‌زیست معتقدند وجود یک طرح جامع برای جلوگیری از حوادثی اینچنین که سبب نابودی بخش زیادی از میراث طبیعی کشور می‌شود ضروری است از این رو مدیرکل منابع طبیعی تهران روز گذشته در گفت‌وگو با مهر از اجرای طرح مدیریت جامع پیشگیری و اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی با مشارکت جوامع محلی و تشکل‌های مردم‌نهاد خبر داد و گفت: این طرح برای ارتقای توان مقابله با آتش‌سوزی در جنگل و مرتع اجرا می‌شود.

علی کیان افزود: با توجه به حوادث ناشی از تغییرات آب و هوایی از جمله روند افزایشی دمای هوا و خشکسالی‌ها و متعاقب آن افزایش احتمالی آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی شرح خدمات اجرای این طرح ازسوی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به استان‌ها ابلاغ شده تا با برنامه‌ریزی مناسب و پیش‌بینی راهکارهای اجرایی و ترویجی نسبت به مدیریت اطفای حریق در این عرصه‌ها و تشدید اقدامات بازدارنده گام مثبتی در خصوص حفاظت از این ثروت‌های ملی برداشته شود.

وی ادامه داد: براساس این طرح از تمامی ظرفیت‌های درون سازمانی و برون سازمانی برای حفاظت هرچه بهتر از عرصه‌های منابع طبیعی استفاده می‌شود تا با همکاری و تعامل با نیروهای مردمی و دستگاه‌های مرتبط بتوانیم در مواقع بروز حادثه حریق به سرعت عملیات اطفاء انجام شود. به گفته مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری استان تهران، اقداماتی از قبیل آماده‌باش نیروهای حفاظتی، تقویت گشت و مراقبت و دید‌بانی، پیش‌بینی تدابیر حفاظتی و پیشگیرانه در دستور کار این اداره کل قرار گرفته است.

«پس‌چر» مزارع را آتش نزنید

آتش زدن بقایای گیاهی به‌جا مانده در مزرعه موسوم به «پس‌چر» (باقیمانده محصولات کشاورزی)نیز یکی از دلایل وقوع آتش‌سوزی‌های گسترده است به طوری‌که به گفته معاون مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه این اقدام از نظر علمی اشتباه است و به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

عباس رضایی‌زاد با اشاره به این‌که آتش‌زدن راحت‌ترین راهی است که برای حذف کاه و کلش موجود در مزارع مورد استفاده زارعان قرار می‌گیرد، افزود: آتش‌زدن بقایای گیاهی باقیمانده در مزرعه نه تنها هیچ سودی برای زمین ندارد، بلکه حتی می‌تواند نقش مهمی در کاهش مواد آلی موجود در خاک داشته باشد.

وی گفت: آتش زدن پس‌چر مزارع گاهی اوقات سبب بروز آتش‌سوزی‌های بزرگ نیز می‌شود به طوری که ممکن است دامنه آتش به سطح منابع طبیعی کشیده شود و آتش‌سوزی‌های بزرگی را در پی داشته باشد.

سها روحانی - دبیر ایران