حملات ترکیه به دشمنان داعش در سایه خیانت آمریکا

به گزارش پایگاه خبری شبکه العالم به نقل از فرادید ، ایالات متحده مدعی شده که از کردها حمایت می‌کند. در این بین اما بحثی دیگر در ارتباط با نقش آمریکا مطرح است: آیا آمریکا از میزان حمایت خود از کردها کاسته و یا حتی به آن‌ها خیانت کرده است؟ کردها در حال حاضر تنها گروهی هستند که در جنگ با داعش موفق بوده‌اند، اما آن‌ها علاوه بر داعش از سوی ترکیه (از متحدان ایالات متحده) نیز مورد حمله قرار گرفته‌اند.

شاید تصمیم ماه گذشته ترکیه مبنی بر ورود به درگیری‌ها در نگاه اول تقویت ائتلاف ضد داعش به نظر برسد. اما قصد ترکیه از این حملات شکست داعش نبوده و هدف اصلی آن‌ها عقب راندن نیروهای کرد به مواضع پیشین خود بوده است. ممکن است که این تصمیم از ملاحظات سیاسی دیگر ترکیه نیز نشات بگیرد، چرا که اردوغان قصد دارد یکی از احزاب سیاسی کردها را در آستانه‌ی انتخابات احتمالیِ هفته‌های آینده تضعیف کند.

چندین دهه است که کردها نوای جدای سر داده‌اند و ترکیه اجازه چنین کاری را به آن‌ها نداده است. نوای استقلال کردها را پ‌ک‌ک رهبری کرده که از طرف سازمان ملل یک سازمان تروریستی به شمار می‌‎رود. پ‌ک‌ک و ترکیه از سال 2012 با یکدیگر فرآیند صلح را آغاز کرده بودند. اما شرایط فرق کرده است؛ چندین حمله و ضد حمله از هر دو سو انجام شده که منجر به کشته شدن چند افسر پلیس ترک نیز شد. حالا اردوغان می‌گویند که فرآیند برقراری صلح کاملا متوقف شده است.

پ‌ک‌ک با برخی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در جنگ داعش ارتباطی نزدیک دارد. یگان‌های مدافع خلق (YPG) یکی از متحدان ایالات متحده است که چندین بار داعش را شکست داده که برای نمونه می‌توان به نبرد کوبانی اشاره کرد.

کردهای سوریه کوبانی و مناطق دیگر نزدیک مرز ترکیه را از داعش پس گرفته و در کنترل خود درآوردند و همین امر موجب افزایش نگرانی مقامات ترکیه شده است. منتقدان دولتی ترکیه معتقدند که مهم‌ترین دلیل پیوستن اردوغان به نبرد علیه داعش این بوده که مانع اتحاد ارضیِ کردها شود. جنگنده‌های ترکیه برای نخستین بار به مواضع داعش در سوریه حمله کردند.

ایالات متحده چندین ماه را صرف متقاعد کردن اردوغان کرد تا ترکیه با انجام اقداماتی موثر به جنگ علیه داعش بپیوندد. ایالات متحده همچنین از ترکیه خواسته تا مرزهایش را کنترل کند که کسی از طریق خاک ترکیه به داعش نپیوندد. اردوغان تا قبل از آن زیر بار جنگ علیه داعش نمی‌رفت. ترکیه خود از اعضای ناتو است، اما موضوعی مطرح شده بود که ترکیه در واقع به داعش کمک می‌کند.

اما نقطه عطفی در روابط پیش آمد. حدود یک ماه قبل (22 ژوئیه)، اردوغان و اوباما درست یک روز پس از حمله تروریستی به سوروچ با یکدیگر مکالمه تلفنی برقرار کردند. مقامات، داعش را مسئول کشته شدن 32 نفر در سوروچ می‌دانستند. اما اکثر کردها معتقد بودند که دولت ترکیه نیز تا حدی مقصر است. پ‌ک‌ک در انتقام از آن حمله تروریستی به سوروچ، حملاتی را ترتیب دادند و چندین افسر پلیس ترکیه را کشتند.

اردوغان در چرخشی ناگهانی با اوباما صحبت کرد و اعلام کرد که به جنگ علیه داعش می‌پیوندد. ائتلاف جنگ هوایی علیه داعش نیز این بار از دو پایگاه هوایی ترکیه در شهرهای اینجیرلیک و دیاربکر صورت گرفت. این دو پایگاه نسبت به پایگاه‌های قبلی فاصله‌ی بسیار کمتری با مواضع داعش داشتند. جنگنده‌های ترکیه این بار اما در حملات علیه داعش حضور داشتند.

هرچند تفاوتی در تعیین اهداف ائتلاف وجود داشت. جنگنده‌های ترکیه که قرار بود به مواضع داعش حمله کنند، بیشتر مواضع کردها را نشانه گرفتند. کردها اعتراض کردند. حتی یگان‌های مدافع خلق که در نبرد کوبانی پیروز بیرون آمده بود هم اعلام کرد که زیر آتش ترکیه در خاک سوریه قرار گرفته است. ترکیه اما این مسئله را انکار کرد.

دولت عراق از این مسئله سخت عصبانی شده بود. داعش خاک عراق را اشغال کرده و اگر ترکیه به مواضع داعش در عراق حمله می‌کرد، آن‌ها [عراق] چنین واکنشی را از خود نشان نمی‌دادند. در این بین، حیدرالعبادی حملات ترکیه علیه کردها را «حمله به حاکمیت ارضی عراق» دانست.

از طرف دیگر قرار بود که کمپین جدید ترکیه عملیات داعش در داخل ترکیه را متوقف کند. مقامات ترکیه از تله‌های محلی صبحت کردند که داووداغلو آن را «حملات همگام شده علیه تروریست» خواند. نیروهای امنیتی 1302 نفر را دستگیر کردند، اما مشخص شد که تنها 137 نفر آن‌ها احتمالا با داعش در ارتباط هستند. دولت ترکیه اعلام کرد که اکثر افراد دستگیر شده احتمالا با پ‌ک‌ک در ارتباط باشند.

ترکیه به بهانه همکاری با ایالات متحده و ائتلاف ضد داعش، نیروهای خود را علیه کردها به کار گرفته است و مقامات واشنگتن هم واکنشی نشان نمی‌دهد. وزارت امور خارجه ایالات متحده اعلام کرده که حمله ترکیه به کردها، پس از اعلام موافقت این کشور برای همکاری در جنگ علیه داعش «تصادفی» است.

جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، اعلام کرد: «هیچ ارتباطی بین اقدام ترکیه علیه پ‌ک‌ک و اقدام ما علیه داعش وجود ندارد.» یکی از مقامات نظامی ایالات متحده نیز به طرز محرمانه‌ای اعلام کرد که ترکیه ایالات متحده را فریب داده و از ائتلاف ضد داعش به عنوان پوششی برای اقدامات خود استفاده می‌کند. یکی از مقامات ارشد نظامی ایالات متحده که نامش فاش نشده به وال استریت ژورنال گفت: «ترکیه قصد داشت علیه پ‌ک‌ک اقداماتی را صورت دهد، اما به دنبال پوشش‌ بود.»

اینکه در گفتگوهای تلفنی اردوغان و اوباما اشاره‌ای به حمله‌ به مواضع کردها شده یا خیر، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اما آنچه در سه هفته گذشته مشخص است این است که ترکیه بیش از آنکه به داعش خسارت بزند، به دشمنان داعش خسارت زده است.

منتقدان اردوغان در ترکیه می‌گویند که او انگیزه‌ای دیگر هم دارد. اردوغان امیدوار بود که حزب عدالت و توسعه اکثریت آرا را در انتخابات ماه ژوئن از آن خود کند. اگر چنین اتفاقی رخ می‌داد، او تغییراتی را در قانون اساسی صورت می‌داد که قدرت ریاست جمهوری و خودش را بیش از پیش کند. اما حزب کوچک کردها (حرب دموکراتیک خلق‌ها) تمام معادلات را بر هم زد. آن‌ها 13 درصد کل آرا را از آن خود کردند تا حزب عدالت و توسعه نتواند اکثریت آرا را تصاحب کند؛ اتفاقی که از سال 2002 تاکنون بی‌‎سابقه بود.

مذاکرات پیرامون تشکیل دولت ائتلافی تاکنون بی‌نتیجه مانده و این مسئله به منزله انتخاباتی جدید خواهد بود. انتخابات جدید هم فرصتی دوباره برای اردوغان است. او قوی‌ترین سیاست‌مداری است که در چند دهه اخیر در ترکیه فعالیت کرده است. اگر اردوغان پیروز میدان باشد از پارلمان می‌خواهد که قانون اساسی را تغییر بدهد تا ریاست جمهوری قدرت را در دست بگیرد.

اردوغان می‌خواهد شدت ملی‌گرایان ترکیه را با تحریک احساس ضد کردیِ آن‌ها شعله‌ور کند تا پیروز انتخابات احتمالی آینده نزدیک باشد. اما کشورهای درگیر و تمام قربانیان داعش، از جمله مردم سوریه، می‌دانند که به دلیل اتفاقات اخیر در ترکیه بیشتر تضعیف می‌شوند.

فرقی نمی‌کند که آمریکا از عمد سکوت کرده باشد و یا ترکیه آن‌ها را فریب داده باشد، در هر صورت بازندگان اصلی این اتفاقات کردها و دیگر قربانیان داعش هستند. علاوه بر آن، از احتمال پیروزی در برابر داعش به شدت کاسته خواهد شد.

تحلیل فوق نوشته «فریدا گیتیس» روزنامه نگار امور خارجیِ میامی هرالد است که به سی ان ان فرستاده است.