زندگی به سبک اساطیر بزرگ حج

از این حیث، حج نزدیک شدن به روایات اساطیر است، خارج شدن از حالت عادی زندگی و تقرب به انسان‌های درخشان تاریخ، آنها که سبک زندگی‌شان، از نوع سبک زندگی ایمانی بوده و هر لحظه خود را در پیشگاه خداوند حاضر می‌دیدند. وقوف در عرفات، انسان را به یاد داستان آدم و حوا پس از هبوط می‌اندازد. زن و شوهر پس از هبوط یکدیگر را گم کردند و آدم(ع) از یک سو به خاطر ناخشنودی پروردگارش و از سوی دیگر به خاطر فقدان و دوری از حوا وضع دشوار و دلواپسانه روحی را سپری می‌کند و پس از مدت‌ها جستجو حوا را (براساس روایتی) در عرفات می‌یابد. عرفات یادآور شناخت و معرفت بعد از جهل حاصل از گناه است. ما به واسطه گناه، از معرفت نفس و روح خود غافل می‌شویم و عرفات، جایی است که در غیاب تعلقات مادی و گناهان، به معرفت می‌رسیم.

سعی میان صفا و مروه ما را به یاد تنهایی هاجر و اسماعیل می‌اندازد، زمانی که ابراهیم با تکیه بر ایمان استثنایی خود، آنها را میان این دو کوه رها کرد و هاجر پس از هفت بار دویدن به سوی چپ و راست به دنبال آب حیات، آن را زیر پای اسماعیل یافت؛ داستانی که یادآور شعر مولوی است: «ای کمان و تیرها برساخته‌‌/‌‌ صید، نزدیک و تو، دور انداخته.»

داستان طواف نیز یادآور مجاهدت عاشقانه عبدالمطلب برای بازگرداندن شأن معنوی مکه در دوران جاهلیت است؛ کسی که عاشق خانه خدا بود و همواره از نگاه کردن به آن لذت می‌برد.

و داستان قربانی کردن که یادآور تصمیم بزرگ ابراهیم خلیل است؛ او که الگوی بزرگ هر مومنی است، چراکه در برابر ایمان به دستور پروردگارش، هیچ چیزی، حتی اخلاقیات ظاهری را مانع نمی‌دید. برای ابراهیم خلیل، عمل به دستور پروردگار، مهم‌تر از هر چیزی بود. مسلما همه ما می‌دانیم که براساس فقه اسلامی، هیچ کس حق ذبح فرزند خود و هیچ انسان دیگری را ندارد. این رویداد، امتحانی بزرگ بود، برای این پیامبران بزرگ (ابراهیم و اسماعیل) و آنها از این امتحان سرافراز بیرون آمدند.

این شخصیت‌های بزرگ تاریخ که اعمال حج، مبتنی بر داستان‌هایی از زندگی آنهاست، الگوهای زندگی بشر هستند. آنها کسانی بودند که هیچ قدرتی را در برابر قدرت خداوند، مهم نمی‌دیدند و با تکیه بر ایمان به قدرت الهی، هدف خود را دنبال می‌کردند. رویکرد ایمانی به زندگی، یکی از لوازم ذاتی حج است و حج اساسا یعنی ایمان.

حسین برید

دین و زندگی