پیوند آئین کهن قالیشویان با غدیر

امروز در کربلای ایران، نفس ها به جرم عشق به بالاترین موهبت های عالم هستی در سینه حبس شد تا برگ دیگری از یک آیین ریشه دار و کهن در نقطه ای که به خون یکی از پاک ترین ها مزین شد، ورق بخورد.
امروز عاشقان حضرت علی (ع) که بر اریکه نشستن او را بر تخت ولایت، غرق در شادی اند به احترام سلاله ای از این خاندان، شور شادی و غم را در هم آمیخته اند، اما جنس هر دو عشق به ولایت است.
سادات اردهال و کاشان، حماسه سازان آیین هزارساله به احترام آنچه در برکه غدیر رخ داد، امروز سبز باران شده اند و فریادهای یاعلی در صحن و سرای حرم حضرت سلطان علی ابن امام محمدباقر (ع) طنین انداز است.
چوب ها به نشانه بیرق غیرت در هوا خودنمایی می کنند تا بگویند آنچه در غدیر یازدهم هجرت رخ داد، پس از 13 قرن با نام ولایت شکوه و عظمتی عالم گیر گرفته است.
امروز برگ دیگری از آیین سنتی مذهبی قالیشویان، رسمی کهن در دیار اردهال رقم می خورد تا صفحه عشق به اهل بیت (ع) مردمان این سرزمین پربارتر باشد و رسالتی هرساله بر جریده تاریخ این آیین حک شود.
مردم از شب قبل آمده اند، اینجا مشهداردهال صحنه دیگری از حماسه عشق است، چوب به دستان، نقش آفرینان اصلی این حماسه در قالب کاروان یک هزار نفری، روز گذشته راهی این دیار در 45 کیلومتری کاشان شدند تا از سحرگاهان امروز مهیای تحویل گرفتن قالی مقدس شوند.
مراسم با قرائت قرآن و سخنرانی نخستین، در شرح ماوقع آغاز می شود و مداحان یا علی و یا حسین می سرایند، چوب به دستان با چنان شکوه و ابهتی که اردهال را می لرزاند قالی را همچون گنجینه ای آسمانی بر سردستان گرفته و عازم نهر در بارگاه شاهزاده حسین (ع) در 800 متری حرم مطهر حضرت سلطانعلی (ع) می شوند.
در قدیم در پیشاپیش دسته حمل کنندگان قالی، مردی میان سال سوار بر اسب حرکت می کرد این مرد با خود یک جانماز ترمه را که برروی شانه راستش افکنده حمل می کرد، این جانماز را مظهر و نمادی از جانماز حضرت علی بن باقر (ع) می دانستند و گروهی از مردم «علم» را که با پارچه ای سبز پوشیده شده بود حمل می کردند و مردم عزادار به مرثیه سرائی و عزاداری می پرداختند.
در کنار جوی شاهزاده حسین (ع)، قالی را در کنار نهر روی زمین می گذارند و دور آن حلقه می زنند و چوب هایشان را پیاپی در هوا تکان می دهند و در آب نهر فرو می کنند و بیرون می آورند و قطرات آب چوبها را روی قالی می پاشند، به این شیوه قالی را که نمادی از شهیداردهال است، بصورت تمثیلی می شویند و غسل می دهند.
پس از پایان آداب شست و شو، قالی را دوباره به دوش می گذارند و از گذرگاهی در پای کوه اردهال که به در شرقی آستانه منتهی می شود به صحن عامر بن فینی مشهور می رسند و هنگام تحویل دادن، بارها از دادن قالی جلوگیری کرده گویا دوست ندارند از شهید اردهال و تمثال او (قالی ) خداحافظی کنند.
قالی با تشریفات و احترامی خاص توسط خادمین تحویل و به داخل حرم می برند و برجای خویش قرار می دهند و اینگونه رسالت مردمان این دیار یک بار و سال دیگر با شکوه و عظمت رقم می خورد و با سفیر ولایت در منطقه تجدید آرمان می کنند.
حضرت سلطان علی ابن امام محمدباقر (ع) برادر حضرت امام صادق (ع) در سال 113 هجری قمری به دعوت مردم کاشان از طرف پدر بزرگوارش برای ترویج دین اسلام به ایران ماموریت یافت که پس از سه سال تلاش و مجاهدت، سرانجام در جنگی نابرابر به همراه جمعی از یارانش در 27 جمادی الثانی سال 116 هجری قمری مصادف با مهرماه حدود 55 سال پس از واقعه کربلا در خطه اردهال کاشان در 45 کیلومتری جنوب غربی این شهرستان شهید شد.
قالیشویان یکی از کهن ترین آیین های سنتی مذهبی ایران همه ساله در دومین جمعه مهر ماه برای بزرگداشت شهادت حضرت سلطان علی بن امام محمدباقر (ع) در خطه گلگون اردهال برگزار می شود.
این آیین تنها آیین مذهبی است که به تاریخ شیعی برگزار می شود، آیین قالیشویان به عنوان دومین میراث جهانی ناملموس ایران به ثبت یونسکو رسیده است.
این آیین در خرداد 89 با شماره 150 به ثبت میراث معنوی رسید، در تیرماه 1391 به دفتر ثبت جهانی یونسکو ارسال شد و در هفتمین اجلاس کمیته بین المللی میراث فرهنگی ناملموس در مقر یونسکو در پاریس (15 آذرماه) به تصویب این کمیته رسید.
لوح ثبت جهانی آیین سنتی مذهبی قالیشویان اردهال سال گذشته با حضور «افتخار عارف حسین» رییس موسسه فرهنگی اکو و «استر لاروش» نماینده یونسکو در ایران در اردهال کاشان رونمایی شد. (ایرنا)