این حریم، خصوصی نیست!

اما مگر خود افراد نیستند که باعث می‌شوند حریم خصوصی‌شان در شبکه‌های اجتماعی هویدا شود؟ به نظر می‌رسد اگر هر فردی خودش مراقب باشد که تصاویر و فیلم‌ها و نوشته‌هایی را که فکر می‌کند انتشار آنها به دیگران ربطی ندارد و باعث می‌شود حریم خصوصی خودش به مخاطره بیفتد، در شبکه‌های اجتماعی انتشار ندهد، می‌تواند با خیال آسوده از شبکه اجتماعی استفاده کند. این تصوری است که عموم افراد از مساله حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی دارند. تصور عامه این است که افرادی باید نگران فاش‌شدن حریم خصوصی‌شان در شبکه‌های اجتماعی باشند که خودشان عکس‌ها یا نوشته‌های خصوصی‌شان را در معرض دید دیگران در اینترنت قرار می‌دهند.

محرمان و نامحرمان

مساله حریم خصوصی در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به همین جا ختم نمی‌شود. چرا که بسیاری از مصادیق فاش شدن حریم خصوصی افراد در این شبکه‌ها، مربوط به اطلاعات و تصاویر و فیلم‌هایی است که دیگران از فرد منتشر می‌کنند. مساله اینجاست که حریم خصوصی، برای هر فرد، مرز مشخصی ندارد، بلکه یک طیف را شامل می‌شود. ممکن است یک فرد چند طیف برای خود در ارتباط با حریم خصوصی تعریف کرده باشد. به این معنا که برخی اسناد را برای هیچ‌کس جز خودش، قابل انتشار نداند، برخی دیگر از اسناد فقط برای نزدیک‌ترین شخص به او، در یک حوزه خاص قابل انتشار باشد. مثلا یک سند خانوادگی که فقط همسر فرد برای دیدن آن مجاز باشد. یا یک سند کاری که فقط شریک کاری او مجاز به دیدن آن باشد. اسناد دیگری هم هستند که کمتر خصوصی‌اند، مثلا کل اعضای خانواده یا اقوام نزدیک می‌توانند آنها را ببینند، ولی برای دیگران مجاز نیستند.

مسلما شما می‌دانید تصویری را که دیدن آن را برای اقوام، دوستان و نزدیکانتان مجاز می‌دانید، برای همان افراد در فضای مجازی نباید به اشتراک بگذارید، چرا که در فضای مجازی، تماشاگران آن تصویر، فقط همان اقوام و دوستان نیستند. اما فرض کنید در یک مهمانی با اقوام و دوستان نزدیکتان، عکسی دسته‌جمعی گرفته شده است. از نگاه دوست نزدیک شما، حریم خصوصی به گستردگی حریم خصوصی شما نیست؛ یعنی برخی چیزهایی که شما متعلق به حریم خصوصی‌تان می‌دانید، به نظر او حریم خصوصی محسوب نمی‌شود. او این تصویر را به اشتراک می‌گذارد، و طبق عرف شبکه‌های اجتماعی، نام شما را نیز برچسب آن تصویر می‌کند. (چرا که شما در آن تصویر حضور دارید) در نتیجه همه دوستان دور و نزدیک شما، می‌توانند آن تصویر را ببینند. به همین سادگی آنچه شما حریم خصوصی می‌پنداشتید، بدون اختیار شما، به دید عموم می‌رسد.

فضایی که قواعدش در دست ما نیست

بنابراین به نظر می‌رسد نفس حضور در شبکه‌های اجتماعی، به معنای تن دادن به یک سری قواعد و رسومی است که از حوزه اختیار شما خارجند. هر چند برخی از این شبکه‌ها، تنظیماتی را برای مدیریت کردن این قواعد توسط کاربران فراهم کردند، ولی اولا بسیاری از کاربران به نحوه مدیریت و تنظیمات مربوط به حریم خصوصی آشنا نیستند و تا زمانی که این آشنایی حاصل شود، ممکن است اتفاقات زیادی رخ دهد، در ثانی تجربه نشان داده حتی این تنظیمات نیز کاملا مساله حفظ حریم خصوصی را تضمین نمی‌کند.

در اینجا نمی‌خواهیم به این نتیجه برسیم که هر کس نسبت به حریم خصوصی خود حساس است، باید شبکه اجتماعی را تحریم کند. چرا که هرچند بسیاری از کاربردهای امروزی از شبکه‌های اجتماعی، غیرضروری است ولی این شبکه‌ها استفاده‌های ضروری و مفیدی نیز دارند که حذف آنها را هزینه‌دار می‌کند. سخن این است که بدانیم پس از وارد شدن به شبکه اجتماعی، مراقبت از حریم خصوصی، شکل سابق را ندارد و نیازمند حساسیت بیشتری است.

حسین برید

دین و زندگی