سایه‌ روشن فرهنگ در رادیو

رادیو هم از رسانه‌هایی است که در ترویج فرهنگ نقش بسزایی را در الگوسازی فرهنگی در جامعه اعمال می‌کند، شبکه رادیویی تهران در برنامه‌ای با عنوان «سایه‌روشن» به موضوع‌های فرهنگی و چالشی‌های فرهنگی می‌پردازد.

روزی که ما برای تهیه گزارش از پشت صحنه این برنامه به میدان ارگ، شبکه رادیویی تهران می‌رویم این برنامه با موضوع حجاب و عفاف روی آنتن می‌رود.

حضور دست‌اندرکاران فرهنگی

نوشین رهگذر تهیه‌کننده برنامه در استودیو حضور دارد و می‌گوید: برنامه سایه‌روشن بر مبنای گفت‌وگوهای کارشناسی ساماندهی شده و فصل مشترک موضوع‌ها بر اصل نسبت فرهنگ و هنر و جامعه تنظیم شده است.

این برنامه شنبه‌ها در قالب میزگرد فرهنگی با موضوع‌های فرهنگی و چالشی‌های فرهنگی روی آنتن رادیو تهران می‌رود.

در سایه‌روشن نکات مثبت و منفی برنامه‌ها یا موضوع‌های فرهنگی بررسی خواهد شد.

او می‌گوید: ما در سایه‌روشن در گام نخست به معرفی، تبیین ابعاد و کارکردهای مهندسی فرهنگی می‌پردازیم و سپس درباره کژکارکردهای مهندسی فرهنگی تحلیل انتقادی خواهیم داشت.

از ویژگی‌های مهم این برنامه حضور دست‌اندرکاران فرهنگی و شفاف‌سازی ذهن مخاطبان است.

در واقع یکی از کارکردهای شاخص سایه‌روشن اعطای فرصت به دست‌اندرکاران حوزه‌های فرهنگی است تا با ایجاد فضای پرچالش بتوانند نظری شفاف از زوایای مختلف، در ذهن مخاطب روشن کنند.

این تهیه‌کننده معتقد است: با توجه به این که فرهنگ و اصالت هنر همیشه در معرض بهره‌برداری‌های نادرست است، آگاهی بر مبانی فرهنگی و آشنایی همه سویه با آموزه‌های آن یکی از اهداف عمده برنامه سایه‌روشن است.

از موضوع‌هایی که تاکنون در این برنامه به آنها پرداخته شده است می‌توان به فرهنگ وقف، ولادت حضرت معصومه(س)، نحوه برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم فجر، تئاتر فجر، عفاف و حجاب و... اشاره کرد.

طرحی از دیروز برای فردا در سایبان سایه‌روشن

عقربه‌های ساعت روی 13 و 30 دقیقه است و مجری کارشناس برنامه با معرفی خودش سایه‌روشن را آغاز می‌کند: پژمان کریمی هستم، افتخار دارم در این قسمت از برنامه سایه‌روشن، خدمتگزار شما باشم.

حجاب و عفاف مقوله‌ای است که خود به عنوان یکی از لوازم تحقق و بقای جامعه به شمار می‌آید، هم‌اینک که در جهت فرایند تحقق جامعه اسلامی قدم برمی‌داریم طرح و تبیین این مقوله ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است که سایه‌روشن همین هفته به این موضوع می‌پردازد.

در ادامه برنامه نیز گزیده‌ای از سخنان رهبر معظم انقلاب درباره حجاب پخش می‌شود.

هاله اسماعیلی‌نژاد، قائم‌مقام پژوهشکده حجاب و عفاف و متخصص در برنامه‌ریزی استراتژیک مهمان حضوری برنامه است.

پژمان کریمی پرسش خود را این گونه مطرح می‌کند که من در کتاب استاد شهید مطهری مطالعه کردم، پیشینه حجاب در ایران به دوران پیش از ظهور دین مبین اسلام برمی‌گردد، آیا ما می‌توانیم حجاب را یک مقوله عقلانی فرض کنیم یا یک مقوله صرفا اسلامی؟

کارشناس برنامه نیز با پاسخ به این پرسش می‌گوید: هر چه تمدن‌ها پیشرفته‌تر شدن افراد با حجاب‌تر شدن، هر چه ریشه تمدن‌ها عمیق‌تر باشد افراد آن باحجاب‌تر شدند، اما با ورود اسلام این حجاب کامل‌تر شده است.

حجاب یک مساله عقلانی است و هر چه عقل بشر کامل‌تر شود به این قضیه صحه می‌گذارد و برعکس. حجاب به عنوان وسیله‌ای برای انسانی‌تر کردن جامعه اسلامی است و...

در ادامه نیز به نقل احادیث مرتبط با حجاب و آنچه در قرآن آمده است نیز اشاره می‌شود.

کریمی می گوید: ما هر چقدر که بیشتر پا به عرصه تمدن می‌گذاریم و متمدن‌تر می‌شویم، وجهه عقلانی پدیده‌های مختلف همچون حجاب را بیشتر لمس می‌کنیم.

اما این را هم باید بگوییم جهان امروز، درصدد تحمیق فکری ملت‌های دیگر است و تلاش می‌کند بگوید انسان هر چقدر متمدن‌تر می‌شود باید یکسری از قیود را رها کند.

الان باید زن از لحاظ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و... در عرصه‌های مختلف قدم بردارد، آیا به راستی حجاب برای حضور در عرصه‌های گوناگون مانع
حساب می‌شود؟

مباحثی همچون دامنه حجاب و عفاف از کجا شروع شده و چه پیامدهای مثبتی دارد، ویژگی‌های حجاب اسلامی، جوانان و پیامدهای مثبت حجاب، کم‌آگاهی از پدیده بی‌حجابی و... از دیگر موضوعاتی است که در این برنامه بحث و بررسی می‌شود.

اطلاع‌‌رسانی همراه با مکث تحلیل‌گرایانه

پژمان کریمی، کارشناس مجری برنامه از سال 75 کارش را با نویسندگی و برنامه‌سازی با رادیو شروع کرد و هم‌اکنون علاوه بر اجرای برنامه‌های سیاسی و اقتصادی رادیو تهران، عضو کمیته مجریان سیماست و مجری سینما یک نیز هست.

او می‌گوید: مسیر برنامه طوری طراحی شده است که بتواند ابعاد ناگفته یا کمتر گفته شده در حوزه فرهنگی را به سمع شنوندگان برساند و از این طریق گام بلندی در تبیین مفاهیم و پدیده‌ها بردارد.

محورها توسط تهیه‌کننده استخراج و در اختیار کارشناس مجری برنامه قرار می‌گیرد تا یک مسیر تعاملی طی شود.

حول و حوش محورها نیز پژوهش صورت می‌گیرد تا در مقتضیات برنامه آنچه که طرح می‌شود برای مخاطب فهیم ما پذیرفتی باشد و قابلیت بهره‌برداری داشته باشد.

کریمی در پاسخ به این پرسش که مجری بازیگر در جذابیت برنامه‌های گفت‌وگو محور چه نقشی را می‌تواند ایفا کند، می‌گوید: باید برای برنامه موضوع‌هایی انتخاب شود که برای مردم مهم باشد.

دربرگیری و فراوانی زیادی داشته باشد. مثلا در سایه‌روشن موضوع‌های برنامه موضوعاتی نیست که فقط جنبه اطلاع‌رسانی داشته باشد، اطلاع‌رسانی ما یک مکث تحلیل‌گرایانه است.

من معتقدم، وقتی موضوع شما جذاب باشد و نوع نگاه مجری و مهمان برنامه به آن موضوع واحد ارزش تازگی داشته باشد یا از زاویه‌ای به بحث پرداخته شود که از منظر مخاطب پرسش‌ها در مسیر موضوع طراحی شود، برای مخاطب مطلوب واقع می‌شود.

البته اگر کارشناس نیز فردی مسلط به موضوع اصلی باشد، بستر جذابیت برای مخاطب فراهم است مثلا در سایه‌روشن این هفته تلاش کردیم.

اشاراتی به مقوله حجاب و عفاف داشته باشیم و از زوایای دیگر که کمتر بحث شده باز هم به این مقوله استراتژیک بپردازیم.

قاب کوچک