چالش‌های کویرگردی در ایران

به گزارش جام جم آنلاین ، کویرهای لوت، شهداد، تخت عروس، خور و یزد، ورزنه، مصر، جندق، مرنجاب و کویر مرکزی ایران از کویرهایی است که نه فقط روزهای زیبایی دارد که شب‌های آن نیز دیدنی و شگفت‌انگیز است؛ اما این دنیای بکر و تازه که مدت زیادی نیست با استقبال گردشگران روبه روست، در برخی مناطق با مشکلات و چالش‌های زیادی روبه‌روست نظیر کویر مرنجاب آران و بیدگل در استان اصفهان که با یک کاروانسرای متعلق به دوران صفویه که سال 82 مرمت شد، اکنون پذیرای گردشگران کویر دوست است.

یکی از طبیعت‌گردانی که حدود یک ماه پیش به این منطقه سفر کرده بود، ضمن انتقاد از مدیریت نامطلوب کویر و کاروانسرای مرنجاب به جام‌جم می‌گوید: با وجود این‌که ورود به کویر مرنجاب و کاروانسرا، هر کدام هزینه و ورودی مشخص و جداگانه‌ای دارد، اما در عمل خدماتی که چه داخل کاروانسرا و چه بیرون آن ارائه می‌شود، مطلوب و رضایتبخش نیست. به طور مثال تنها غذاخوری بیرون کاروانسرا از کیفیت خوبی برخوردار نیست و سرویس‌های خدماتی داخل کاروانسرا شامل سرویس‌های بهداشتی و اتاقک‌ها نیز تمیزی و امنیت لازم را ندارد.

به گفته وی پذیرش بیش از ظرفیت منطقه و بی ضابطه مسافر و گردشگر و نبود راهنما و نیروهای امنیتی میراث فرهنگی و محیط زیست به منظور هدایت صحیح گردشگر و حفظ طبیعت کویر نیز نقطه ضعف دیگری در مدیریت هدفمندانه کویر مرنجاب است که به وضوح قابل مشاهده است.

رفع مشکلات برخی کمپ‌ها

در همین زمینه یک کارشناس مسئول در اداره میراث فرهنگی استان اصفهان نیز با تایید مشکلات و کاستی‌های موجود در کمپ مرنجاب و کاروانسرای آن به جام‌جم می‌گوید: تاکنون چندین شرکت و سرمایه‌گذار بخش خصوصی مسئولیت اداره کاروانسرا و کمپ مرنجاب را به عهده داشته‌اند که هیچ کدام موفق به اداره صحیح و ارائه خدمات مطلوب چه در کاروانسرا و چه محوطه بیرونی آن نشدند، از همین رو از حدود یک هفته پیش اداره این کمپ کویری به شرکتی جدید یعنی تعاون روستایی مرنجاب که شرکتی بومی و خواهان اداره این منطقه گردشگری بود، سپرده شد.

شهرام امیری وجود برخی مالکیت‌های خصوصی در کویر مرنجاب، نبود امکانات آنتن دهی موبایل و خدمات اینترنتی، نبود خدمات ایمنی همچون ایستگاه‌های هلال احمر، آمبولانس و نبود خدمات مطلوب اقامتی و غذایی برای مسافران را از مشکلات کنونی کمپ کویری مرنجاب عنوان کرده و می‌افزاید: از آنجا که این منطقه طرح جامع گردشگری ندارد، با چنین مشکلات و کاستی‌هایی مواجه و طبیعت آن نیز در معرض آسیب است، از همین رو از متولی جدید اداره این کمپ خواسته شده تا در اولین فرصت طرح خود را برای منطقه آماده کرده و به میراث فرهنگی ارائه دهد و تا آن زمان نیز بر اساس مصوبه یک ماه پیش کارگروه میراث فرهنگی استان به ریاست استاندار، مقرر شده هر یک از نهادهای دولتی از قبیل راه و شهرسازی، هلال احمر، یگان حفاظت میراث فرهنگی، نیروی انتظامی و... خدماتی را در حوزه‌های راه، امنیت، خدمات بهداشتی درمانی و هدایت ضابطه‌مند گردشگران ارائه دهند.

مشکلات کویر مرنجاب

مدیر روابط عمومی اداره میراث فرهنگی استان اصفهان با تاکید بر این‌که گردشگری یا نباید توسعه یابد یا به گونه‌ای رشد و توسعه یابد که موجب تخریب جاذبه‌های تاریخی و طبیعی نشود، می‌گوید: طبق اصول توسعه گردشگری پایدار، ورود افراد به یک منطقه گردشگری تا حد ممکن باید همراه تور و راهنما و براساس احترام به طبیعت و آداب و رسوم بومیان منطقه باشد و افرادی هم که به صورت انفرادی وارد یک منطقه می‌شوند، دست کم رفتارشان باید هدایت شده و مطابق و مناسب منطقه و آداب و رسوم بومیان باشد، این درحالی است که کویر مرنجاب بدون برخورداری از طرح جامع گردشگری و امکانات و خدمات مطلوب، اکنون پذیرای انبوه جمعیت بازدیدکننده‌ای است که به صورت انفرادی یا گروهی و البته بدون ضابطه و هدایت نشده، وارد منطقه می‌شوند و ملاحظات زیست‌محیطی و فرهنگی منطقه را هم رعایت نمی‌کنند.

وی مهم‌ترین کویرهای این استان را خور و بیابانک، متین‌آباد، ورزنه، مرنجاب، اردستان و نایین عنوان و خاطرنشان می‌کند: در میان این کمپ‌های کویری، خور و بیابانک و متین آباد، از مدیریت و امکانات بسیار مطلوبی برخوردارند، اما بقیه هنوز با مشکلات و کمبودهایی هرچند بسیار کمتر از مرنجاب برخوردار هستند.

امیری با بیان این‌که به دلیل وجود جاذبه‌های تاریخی بی‌شمار در استان اصفهان، جاذبه‌های طبیعی آن‌که کم هم نیست، تاکنون مورد توجه چندانی قرار نگرفته است، یادآور می‌شود: یکی از این جاذبه‌های طبیعی، کویرهای بکر و زیبای فلات مرکزی در این استان است. از آنجا که عمده گردشگران خارجی که به اصفهان می‌آیند، از کشورهای اروپایی و چین و ژاپن هستند که یا اصلا کویر ندارند یا اگر دارند، محدود است، بنابراین بازدید و اقامت در کویر برایشان بسیار جذاب است.

کمپ‌های کویرگردی موفق

به گفته کارشناس مسئول در اداره میراث فرهنگی استان اصفهان، توسعه گردشگری کویر در سال‌های اخیر جزو اولویت‌های میراث فرهنگی اصفهان قرار گرفته که در برخی مناطق همچون متین‌آباد که شاهد راه‌اندازی اولین کمپ کویری کشور در آن بودیم یا خور و بیابانک که اولین اقامتگاه بومی در آن راه‌اندازی شده است، اجرای این طرح موفقیت‌آمیز بوده ولی در برخی مناطق همچون مرنجاب هنوز موفق به اجرای مطلوب این طرح نشده‌اند.

فاطمه مرادزاده - روزنامه جام جم