انحراف به چپ مدارس هیات امنایی

هیات امنا درآن جلسه کم از کلیدی نبود که برای بازشدن قفل مشکلات مدارس آن را ساخته بودند، هیاتی که قرار بود برای مدارس بزرگی کند و حتی اگر لازم باشد برایشان ریش‌سفیدی.

اردیبهشت 88 تا دی 94 چشم بر هم‌زدنی گذشت، اما گذرسال‌ها به چهره خیلی از مدارس هیات امنایی خط و خش انداخت تا آنجا که این چهره حالا به واسطه برخی مصادق، آن قدر مخدوش است که معاون وزیر آموزش و پرورش نیزحق انتقاد از آن را برای خود محفوظ می‌داند .

مرضیه گُرد، معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس غیردولتی دیروز در جمع خبرنگاران برخی تعارفات معمول را کنار گذاشت و پیشنهاد انحلال چند مدرسه هیات امنایی را علنی کرد؛ انحلالی برآمده از یک انحراف .

داستان این است: برخی از این مدارس تحت عنوان فوق‌برنامه برای تأمین درآمد، مبالغ بالایی از اولیا دریافت کرده‌اند، حتی یکی از آنها یک میلیارد تومان و حالا جای این یک میلیارد تومان مثل خاری که تن آموزش و پرورش را خلیده، ذوق ذوق می‌کند.

مرضیه گرد این را آورد نشاند کنار بی‌کیفیتی برخی از این مدارس که گویا دک و پز عالی دارند ولی چنته‌شان خالی است، مدارسی که از این به بعد مثل قبل، حاشیه امن ندارند و زیر سنگینی نگاه‌ ها خواهند بود و اگرناتوانی‌شان در ارتقای کیفیت آموزش اثبات شود به وضعیت قبل بازمی‌گردند، یعنی تابلوی هیات امنایی‌شان کنده می‌شود و به جایش تابلوی مدرسه دولتی عادی می‌چسبد.

اینها آمده بودند تا ...

بهار سال 88 قرار بود بهار تعلیم و تربیت نیز باشد، وقتی شورای‌عالی آموزش و پرورش زیر مصوبه هیات امنایی شدن مدارس مُهر تائید نشاند.

متن این مصوبه با امیدهای زیادی حاشیه‌نویسی شد، این‌که هیات امنا کیفیت برنامه‌های آموزشی و تربیتی مدرسه را ارتقا دهد، مشارکت‌های مردمی را در ساخت و اداره امور مدرسه جلب کند و موجب تقویت نظام مدیریتی، مالی و اجرایی مدارس شود.

در واقع این مصوبه می‌خواست برای اداره مدارس یک شیوه جدید مدیریتی به وجود بیاورد و بدون این‌که باری بر دوش مردم بگذارد، باری از دوش نظام آموزشی بردارد.

به این ترتیب درآیین‌نامه اجرایی مدارس هیات امنایی نوشته شد باید حلقه‌ای از مدیران و معاونان مدارس، خیران، صاحب‌نظران، کارشناسان آموزشی و شورایان به اسم هیات امنا شکل بگیرد و فکرها و ایده‌هایشان روی هم ریخته شود تا مدرسه به بهترین شکل ممکن اداره شود.

اما حالا گویا انحرافی از این هدف رخ داده و انگار برخی مدارس هیات امنایی ترجیح داده‌اند به جای پرداختن به ماموریت‌های مهم‌شان روی یک نکته دست بگذارند، آنجا که بوی پول می‌آید و حالا صدای اعتراض آموزش و پرورش را نیز بلند کرده است.

تخلفی روشن مثل روز

چه قرار باشد مرضیه گرد درباره مدارس هیات امنایی اظهارنظر کند و چه قرار باشد تریبون اظهارنظر، سهم مدیر امور شوراهای وزارت آموزش و پرورش یا سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران شود، هرسه یک موضع دارند؛ این‌که گرفتن پول از اولیا و تحت فشار قراردادن خانواده‌ها تخلفی غیرقابل چشم‌پوشی است.

مرضیه گرد که دیروز واضح و آشکار این را در جمع خبرنگاران گفت، نورعلی عباسپور، مدیر امور شوراهای آموزش و پرورش نیز که روز گذشته در نشست خبری با اصحاب رسانه توضیح داد که منابع مالی مدرسه نباید به وسیله اولیا تامین شود و مسعود ثقفی، سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران هم در گفت‌وگو با ما اتمام حجت کرد که اگر مدرسه هیات امنایی از منابع خارج از مدرسه تامین اعتبار نکند، هیچ تفاوتی با مدرسه دولتی عادی ندارد و نام هیات امنا بهتراست از او گرفته شود.

تامین اعتبار از منابع خارج از مدرسه اشاره به بخشی از آیین‌نامه اجرایی مدارس هیات امنایی دارد که منابع مالی این مدارس را تشریح می‌کند و دست می‌گذارد روی پولی که دولت به عنوان سرانه به حساب مدارس واریز می‌کند، هدایا و کمک‌های داوطلبانه مردمی، وجوه تشویقی که شوراهای آموزش و پرورش به مدارس می‌دهند، وجوهی که از طریق فوق برنامه‌ها به دست می‌آید و هدایا و کمک‌های نقدی و غیرنقدی که خیرین به مدارس تقدیم می‌کنند .

اینها راه‌های چندگانه کسب درآمد برای مدارس هیات امنایی است که از بد حادثه، برخی از این مدارس فقط بر درآمد فوق‌برنامه‌ها زوم کرده‌اند و دل سپرده‌اند به کمک‌های مردمی .

اتفاقی که صدای آموزش و پرورشی‌ها را بلند کرده همین است، ازجمله دریافت پول از اولیا که همیشه گفته شده باید داوطلبانه باشد ولی معمولا نیست و نیز فوق برنامه‌ها که به گفته ثقفی حتما باید شرکت در آنها اختیاری باشد، اما برخی هیات امنایی‌ها ثابت کرده اند واژه اختیار را باید اختیار نوشت و اجبار خواند .

پولی بودن مساوی است با کیفیت؟

مدیر امور شوراهای آموزش و پرورش غلو نکرد وقتی دیروز رو در روی خبرنگاران گفت مردم برای بعضی از مدارس هیات امنایی سر و دست می‌شکنند. این سر و دست شکستن‌ها همیشه بوده و از این به بعد نیز خواهد بود؛ چون همیشه مردمی هستند که دل به اسم و رنگ و لعاب می‌بازند و از اصل غافل می‌شوند.

اصل وجودی مدارس هیات امنایی این است که آنها همان مدارس دولتی عادی هستند و ثبت‌نام درآنها آزمون ورودی و شرط معدل و هیچ قید و شرطی بجز رعایت محدوده جغرافیایی ندارد، اما همان گروه که دنبال دک و پزعالی هستند، تن می‌دهند به شرط و شروط‌های برخی از این مدارس از جمله کمک‌های مالی غیر داوطلبانه و فوق برنامه‌های اجباری .

اما با این حال مسئولان آموزش و پرورش هیچ کدام از این ژست‌ها را قبول ندارند و بر موضع خود پای می‌فشارند مثل مسعود ثقفی که می‌گوید به لطف وجود برخی از مدارس هیات امنایی کیفیت آموزش ارتقا یافته اما هنوز هستند مدارس زیادی که کیفیت قابل لمسی ندارند و فکر می‌کنند هیات امنایی شدن هم معنی با دریافت شهریه است .

این مشکل به چشم حسین احمدی، کارشناس آموزش و پرورش نیزآمده است که در گفت‌وگو با ما یادآوری می‌کند هدف از آغاز به کار این مدارس ارتقای کیفیت آموزش وافزایش مشارکت اولیا در برنامه‌های آموزشی و تربیتی و ایجاد نوعی همفکری در اداره بهتر مدرسه بوده نه درجا زدن درکیفیت و تمرکز بر دریافت پول از خانواده‌ها.

این گفته‌ها روی هم یک معنی دارد، این که خیلی ازهیات امنایی‌ها راه را به غلط رفته‌اند و دچار گیجی شده‌اند، شاید حتی برخی از آنها بر خود گمان ِغیردولتی بودن برده‌اند و به همین دلیل سازِ دریافت شهریه را کوک کرده‌اند. اما حالا لازم است این گیجی رفع شود، شاید با نیشگونی به شکل نظارت دقیق برآنها و شاید با تلنگری به شکل پس گرفتن نام هیات امنایی از آنها و پس دادن عنوان دولتی عادی به این گروه از مدارس .

مریم خباز - جامعه