مسابقه‌ای برای کشف استعدادهای قرآنی

به گزارش جام جم سیما،در رده‌بندی قالب‌های برنامه‌سازی، مسابقه‌ها پس از فیلم‌ها و سریال‌ها پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی محسوب می‌شوند و به‌این جهت می‌بینیم که هر شبکه‌ای با هر نوع محتوا می‌تواند از این بستر برای جذب مخاطب استفاده کند.

شاید به همین دلیل است که شبکه قرآن سیما به دلیل رسالتی که در تهیه و پخش برنامه‌های قرآنی دارد، تلاش کرده با پخش مسابقات قرآنی فضای جدیدی را پیش روی مخاطبان ایجاد کند.

مسابقات تلویزیونی به دلیل درگیر کردن مخاطب با موضوع و انگیزه دریافت جایزه و نشان دادن توانایی فرد در سطح یک رسانه، همواره برای مخاطبان جذاب بوده و در این میان مسابقات قرآنی با همراهی مخاطب آگاه و علاقه‌مند به قرآن علاوه بر ایجاد هیجان و رقابت، سطح مناسبی از آموزه‌های قرآنی را هم با خود به همراه دارد.

مسابقه «اسراء» که از سال 90 تاکنون روزهای شنبه تا چهارشنبه روی آنتن شبکه قرآن می‌رود یکی از مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین برنامه‌های این شبکه است.

مسابقه‌ای که با در برداشتن بخش‌های متنوعی مانند اذان، دعا و قرائت تقلیدی سبب شده مخاطبان برای شرکت و برنده شدن با رجوع به کلام وحی از توفیق تلاوت آیات قرآن بهره‌مند شوند.

ضمن این‌که این برنامه در طول این سال‌ها توانسته عنوان بهترین برنامه سازمان را از آن خود کند و در مسابقه غیرحضوری دومین جشنواره تلویزیونی جام‌جم و جشنواره آیات، عنوان بهترین تهیه‌کننده را نصیب علی اکرمی ـ تهیه‌کننده پیشین برنامه‌ ـ کرده است

سری دوم مسابقه اسراء به تهیه‌کنندگی سیدمحمد حسینی و اجرای مهدی صفری از آبان‌ماه از گروه محافل و مسابقات ساعت 19 روی آنتن شبکه قرآن می‌رود.

شور و شوق قرآنی را در جامعه ایجاد کرده‌ایم

سیدمحمد حسینی تهیه‌کننده مسابقه اسراء از جمله قاریانی است که تهیه‌کنندگی برنامه‌هایی چون «بیان جاودان» و «قاری برتر» را در کارنامه خود دارد.

او اکنون با هدف تغییر در ساختار و ایجاد نوآوری در این مسابقه تهیه‌کنندگی آن را پذیرفته ‌است.

هدف از طراحی این مسابقه در شبکه قرآن چه بوده ‌است؟

هدف اصلی مسابقه شناسایی استعدادها و تشویق مخاطبان به حفظ و روخوانی قرآن است و در این میان حضور تعداد بالای مخاطبان در برنامه این انگیزه را به ما داده که بانک اطلاعات شرکت‌کننده‌ها را تهیه کنیم.

با دسته‌بندی و ثبت اسامی شرکت‌کنندگان این امکان فراهم می‌شود تا افرادی که در دوره قبل پیامک داده‌‌اند و در نوبت هستند چنانچه نوبتشان در سری اول نرسد به سری دوم راه پیدا کنند.

مهم‌ترین امتیاز این شیوه این است که برنامه از شکل تهیه‌کننده‌محور به شبکه‌محور منتقل شده و با تغییر تهیه‌کننده حق شرکت‌کنندگان تضییع نمی‌شود.

قرار بود چه تعییراتی در مسابقه اسراء به وجود بیاید که شبکه تصمیم به بازنگری در اجرای مسابقه گرفت؟

مسابقه اسراء با هدف کشف استعدادهای قرآنی در سراسر کشور تولید شده ‌است. بدیهی است که این برنامه پرمخاطب در هر دوره نیاز به بازنگری و به‌روز شدن داشته‌ است.مسلما کاستی‌ها و ایرادات هر برنامه‌ در زمان پخش آن مشخص می‌شود.

منظور از ایراد به این معنی نیست که برنامه قبلی اشکال داشته بلکه شبکه تلاش می‌کند با دریافت بازخوردها از مخاطبان و نظرات کارشناسی که از برنامه‌سازان دیگر دریافت می‌کند آن را به سمت برنامه‌ای کم‌نقص سوق دهد.

در این سری هم قرار شد دستی به سر و روی محتوا و شیوه اجرا بکشیم و علاوه بر تغییرات محتوایی با تغییرات زمان پخش از ساعت 19 تا 20 تعداد مخاطبان را افزایش دهیم.

نتیجه این تغییرات، برنامه را به چه شکل و شمایلی رسانده است؟

در سری دوم، با شش رشته (سه رشته تقلیدی، قرائت آزاد و اذان و دعا) در پتح روز مسابقه اجرا می‌شود.

از این شش رشته، سه رشته قرائت تقلیدی است که شامل قرائت تقلیدی استاد عبدالباسط ، استاد مصطفی اسماعیل و استاد منشاوی است و در این میان مسابقه با حضور کارشناسان و استادان قرآنی محسن بادپا، علی‌اکبر ملکشاهی و محمدرضا پورزرگری انجام می‌شود.

در بخش مسابقه اذان و دعا نیز حسینعلی شریف و محمدرضا غلامرضازاده به عنوان کارشناس حضور دارند.

در کنار اینها به دلیل علاقه‌مندی مخاطبان به قرائت آزاد، یک روز را با حضور کارشناس برنامه حسین رستمی به این موضوع اختصاص داده‌ایم.

به این ترتیب حس رقابت میان مخاطبان بیشتر می‌شود؟

بله، اصلا نقطه شروع این تغییرات توجه به نیاز مخاطب و این‌که شرکت‌کنندگانی که با علاقه در برنامه ثبت‌نام می‌کنند فرصت برابری برای رقابت داشته باشند.

این فضا چگونه ترسیم شد؟

در سری اول شرکت‌کنندگان بعد از گذشت 40 جلسه متوجه می‌شدند به مرحله بعدی راه خواهند یافت یا خیر و این زمان زیادی بود، اما در این سری از ابتدا برای هر مرحله امتیازی مشخص کرده‌ایم که کارشناسان برنامه به شرکت‌کنندگان می‌دهند و هر فرد متوجه امتیاز و درصد برنده شدنش در مسابقه می‌شود.

وجود یک جدول رده‌بندی حس رقابت را در مخاطبان بیشتر می‌کند. بی‌تردید مهم‌ترین دلیل برای ایجاد این تغییرات ریتم کند برنامه بود که باید تندتر می‌شد.

به این ترتیب برگزیدگان مرحله اول و دوم در اسفند ماه به مرحله نهایی وارد می‌شوند و در نهایت به سه نفر در هر رشته جوایزی تعلق می‌گیرد.

درواقع با حضور افراد بیشتری و با تغییراتی که در قالب و محتوای برنامه ایجاد شده،‌ این بستر برای حضور شرکت‌کنندگان بیشتر مهیا خواهد شد.

با این‌حال شما برای تغییرات کلان چندان دستتان باز نبود، چون می‌خواستید برنامه را در همین ساختار کلی نگه دارید؟

طبیعی است که وقتی برنامه‌ای از نیمه به شخص دیگری سپرده می‌شود این امکان وجود ندارد که تغییرات چشمگیری در برنامه و دکور صورت بگیرد، به همین دلیل امکان تغییر در دکور فراهم نبود و ما تنها یکی از رنگ‌ها را تغییر دادیم.

جایگاه این برنامه را در میان برنامه‌های شبکه قرآن و دیگر شبکه‌ها چگونه می‌بینید؟

با اشاره به رویکرد برنامه و رسالتی که در میان مخاطبان قرآنی دارد، معتقد است که مسابقه اسراء یک مسابقه پایه است که در سطح عمومی برای همه سنین برگزار می‌شود و این برنامه بستری برای بروز استعدادهایی است که تا به امروز شکوفا نشده است.

قرائت جذاب کودکان و نوجوانان در این برنامه توانست نظر بسیاری را نسبت به این گونه برنامه‌های قرآنی جلب کند.

اسراء سعی کرده شور و شوق قرآنی در جامعه ایجاد کرده و می‌بینیم این برنامه در مدت کوتاهی جایگاه خودش را میان مردم پیدا کرده‌ است.

بازخورد مخاطبان از این تغییرات را سنجیده‌اید؟

این برنامه مخاطبان بسیاری دارد و همه سنین را دربر می‌گیرد؛ البته بخشی از مخاطبان ما بخصوص در رشته دعا و اذان زیر 16 سال دارند و انرژی‌ای که این افراد به ما می‌دهند باعث شگفتی است.

ابتهاج معنوی، الگویی برای اجرای برنامه‌های قرآنی

مهدی صفری، دانش‌آموخته مهندسی الکترونیک و علوم قرآن و حدیث با حضور در رادیو قرآن برنامه‌سازی را تجربه کرده و با پشت‌سرگذاشتن آزمون اجرا و گویندگی از سال 90 با شبکه قرآن سیما همکاری می‌کند.

او که در کارنامه اجرای تلویزیونی‌اش برنامه‌های «بیان جاودان» و «مفتاح» را دارد، اجرای مسابقه اسراء را هم ثبت کرده‌ است.

مسابقه اسراء چه ویژگی‌ای داشت که اجرای آن را پذیرفتید؟

این مسابقه فضای شناسایی بسیاری از استعدادهای برتر در حوزه قرآن را فراهم کرده‌ و تا امروز توانسته قاریان خوبی را به جامعه معرفی کند و به دلیل مخاطب‌محور بودنش بستری ایجاد کرده تا با حضور برترین استادان، آموزش‌های غیرحضوری به افرادی که به کلاس‌های تخصصی قرآنی دسترسی ندارند، داده شود.

حساسیت‌ها و دشواری‌های اجرا در برنامه‌های زنده چیست؟

برنامه‌های زنده حساسیت بالایی دارند، اما وقتی قرار است شکل آن مسابقه باشد، این حساسیت بیشتر است، چرا که مدیریت، مخاطب را برجسته می‌کند.

مجری باید هم کارشناس برنامه را مدیریت کند و هم حواسش به شرکت‌کننده‌ای باشد که اضطراب و استرس دارد و فضای سنگینی را دارد تحمل می‌کند.

شما برای اجرای برنامه‌های قرآنی چه تصویری در ذهن دارید که آن را از اجرای یک برنامه روتین با موضوعی دیگر متمایز می‌کند؟

مسلما اجرای یک برنامه قرآنی به دلیل نوع محتوا و مخاطبانش با دیگر برنامه‌ها متفاوت است. نه تنها مسابقات بلکه دیگر برنامه‌ها در شبکه‌های قرآنی باید با مختصات و تعاریف قرآن بررسی شوند

و به دلیل نبود موسیقی، مجری باید ضمن تلطیف فضای مسابقه، ریتم مناسبی برای برنامه طراحی کند که برای مخاطب خسته‌کننده و یکنواخت نباشد.

در هنگام اجرا چه نکته و شیوه‌ای را در نظر می‌گیرید که متمایز کننده اجرا برای یک برنامه قرآنی از دیگر برنامه‌ها باشد؟

بهتر است به تعبیر ابتهاج معنوی که در حکم ریاست سازمان از سوی رهبر معظم انقلاب گنجانده شده اشاره کنم؛ این تعبیر می‌تواند سرمشق و ایده اصلی در اجرا و برنامه‌سازی قرآنی به‌شمار آید و تاکیدی بر وجود شور و نشاط قرآنی در برنامه‌سازی این حوزه است.

ضمن این‌که تلاش من بر این است که به سمت اجرای اجتماعی قرآنی بروم که نوع جدیدی از اجرای قرآنی و معارفی است.

نیره رضایی‌مطلق

ضمیمه قاب کوچک