اقتصاد مقاومتی چگونه میتواند به صورت موثر در رسانه مطرح شود؟
برای اقدام و عمل در حوزه اقتصاد مقاومتی، ابتدا باید الزامات و اقتضائات موضوع شناسایی شود. به عنوان نمونه، یک بخش آن آگاهی عمومی از محتوا و یک بخش دیگر، راهنمایی و اطلاعرسانی فعالان اقتصادی است. وقتی این مسائل احصا شد، به کارکرد رسانه توجه میکنیم، چراکه تنها ابزاری که میتواند اقتصاد مقاومتی را مردمی کند، رسانه است. اگر به سپهر رسانهای کشور نگاهی بیندازیم و رسانههای فعال جامعه را رصد کنیم، درمییابیم برخی کارکردها مانند اطلاعرسانی، مشترک و برخی کارکردها خاص یک رسانه است، مانند خاصیت تصویری، صوتی یا مکتوب بودن.
مولفهها و اقتضائات اقتصاد مقاومتی را براساس کارکردهای هر رسانه، باید بین آنها تقسیم کرد. در رادیو، برنامههای نمایشی، یکی از بهترین قالبهای انتقال مفاهیم اقتصاد مقاومتی به مخاطب عام است و برنامههای گفتوگومحور و کارشناسی موثرترین قالب انتقال پیام برای کارآفرینان و متخصصان است. حتی در انتقال پیامهای اقتصاد مقاومتی باید به مخاطبان هر شبکه توجه شود. به عنوان مثال شبکه چهار سیما و رادیو گفتوگو ویژه تیپ فرهیخته جامعه است. لذا نوع پیامها باید متناسب با مخاطب باشد.
آیا رسانه توانایی رفتارسازی در این حوزه را دارد؟
رسانه ملی وقتی به بهترین شکل میتواند در انتقال پیام اقتصاد مقاومتی موفق باشد که پیامها را به رفتارهای عملی در مخاطب تبدیل و نهادینه کند. رسانه با توجه به نیاز روز مخاطب باید پیامسازی کند تا ماندگاری پیام افزایش یابد. این کار دو کارکرد برای مخاطب دارد؛ اول این که در عمل نمود پیدا میکند و دوم این که به ارتقای سواد اقتصادی افراد کمک میشود.
نظر شما درباره راهاندازی کمپین اقتصاد مقاومتی از سوی رسانه ملی چیست؟
این سوال مطرح است که آیا رادیو و تلویزیون میتواند کارکرد کمپینی هم داشته باشد؟ چرا تاکنون فضای مجازی در حوزه راهاندازی کمپینها فعال بوده است، اما رادیو و تلویزیون هم میتواند این کارکرد را داشته باشد؟ سال گذشته رادیو اقتصاد کمپینی با عنوان «ایرانی، ایرانی بخر» راهاندازی کرد. طولی نکشید که این شعار به موضوع دیگر رادیوها و برخی شبکههای سیما و مطبوعات بخصوص در ایام منتهی به سال نو تبدیل شد.
عمومیت رادیو و تلویزیون در طرح کمپینهای اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی بسیار قوی و فراگیرتر از شبکههای مجازی است. به نظر من، ورود رادیو و تلویزیون به راهاندازی کمپین اقتصاد مقاومتی با توجه به میزان مخاطب و درصد اعتماد مخاطبان به رسانه ملی، یک ضرورت است.
ضرورت تولید محتوا در این موضوع جدید را چگونه میبینید؟
رسانه برای عملیاتی کردن شعار سال باید بانگاه تمدنسازی به موضوع نگاه کند. نگاه مقطعی به موضوع، باعث وصله پینه شدن بحث میشود. برخی مسئولان هنوز نگاهی مقطعی به موضوع دارند. تاکنون اکثر تئوریهای موجود در بازار و اقتصاد، غربی و زاییده اندیشههای لیبرال دموکراسی بوده است، حال که یک تئوری جدید به نام اقتصاد مقاومتی در سطح جامعه مطرح شده، صاحبنظران ایرانی با توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی، باید ابعاد این اندیشه نو را مطالعه و تولید محتوای مکتوب کنند نه این که در برابر پذیرش آن مقاومت نشان دهند.
راهکار رسانهای پرداختن به شعار سال چیست؟
یک راهکار مهم این است که رسانه ملی باید مولفههای اقتصاد مقاومتی را با عنوان پروژههایی تعریف و بین شبکههای رادیویی و تلویزیونی و حتی روزنامه جامجم تقسیم کند تا این مراجع اطلاعرسانی در موضوعات ارجاعی عمیق شوند و از پرداخت سطحی موضوع پرهیز کنند. نوشتن نسخههای اجرایی برای شبکهها باید از سوی شورای اقتصادی سازمان صدا و سیما انجام شود.
حوزههای رادیو و تلویزیون و بخصوص خبر رسانه ملی در سه بخش مطالبهگری، اطلاعرسانی و آموزش مهارتهای مدیریت اقتصادی میتوانند به بهترین شکل به بحث اقتصاد مقاومتی ورود کنند. تمام برنامههای این سه معاونت در سال جاری باید مشرف به شعار سال باشد. در حوزه مطالبهگری، انتظار مردم از رسانه بالا و به حق است. رسانه باید مطالبهگری و پاسخ گویی را از عملکرد مسئولان، نهادها و مردم پیگیری کند. حتی باید پاسخگوی عملکرد خود در برنامهسازی باشد.
در بخش اطلاعرسانی باید به صورت مستمر نیازها، عملکردها، آمارها، یافتههای جدید و موارد توسعه یافتگی را به آگاهی مخاطبان برساند. در بخش آموزش هم رسانه از مخاطب خانهدار تا استاد، صنعتگر، کشاورز و... میتواند مهارتهای مدیریتی را با پیامهای خاص هر قشر آموزش دهد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد