درباره مستند دادگاه‌های محمدعلی کلی / مشت و مقاومت

به گزارش جام جم سیما ، مستندی که نه چهره قهرمانی و ورزشکاری این بوکسور مسلمان که سویه اعتقادی، سیاسی و اجتماعی زندگی او را به تصویر می‌کشد. شاید از این منظر بتوان او را با غلامرضا تختی خودمان مقایسه کرد که بیش از قهرمانی، این پهلوانی و جوانمردی‌اش بود که موجب شهرت و محبوبیت او شده بود.

محمدعلی پس از گرویدن به اسلام در فعالیت‌های سیاسی نیز نقش داشت و امتناعش از شرکت در جنگ ویتنام نامش را بیش از پیش بر سر زبان‌ها انداخت. او از سوی نشریه اسپورتس ایلوستریتد «ورزشکار قرن» و از سوی بی‌بی‌سی «شخصیت ورزشی قرن» لقب گرفته است. کلی چندین بار قهرمان سنگین وزن مسابقات بوکس جهانی شد، اما همان طور که در این مستند دیدیم این موقعیت با دو ویژگی او یکی سیاهپوست بودن و دوم مسلمان شدنش با چالش‌های سیاسی ـ ایدئولوژیک همراه می‌شود. او تحت تأثیر مالکوم ایکس دین اسلام را پذیرفت و به «مسلمانان سیاهپوست» پیوست و نام خود را به محمدعلی تغییر داد، اگرچه در آغاز این مساله فقط از سوی عده اندکی پذیرفته شد که او را محمد علی کلی بنامند. او همیشه تأکید داشت که تغییر نامش به «محمدعلی»، یکی از مهم‌ترین اتفاقات در زندگی‌اش محسوب می‌شود و «کاسیوس کلی» را نام بردگی‌اش عنوان می‌کرد.

در سال 1966 بود که وی از حضور در ارتش آمریکا برای جنگ ویتنام سر باز زد و اعلام کرد هرگز به روی همنوعان ویتنامی خود آتش نمی‌گشاید که همین مساله مدت‌ها سر زبان‌ها بود و پس از آن حتی از حضور در رقابت‌های بوکس به مدت پنج سال محروم شد و گواهینامه بوکسش نیز به حالت تعلیق درآمد، البته مدتی بعد، این محکومیت به سه سال کاهش پیدا کرد.

دادگاه محمدعلی را به جرم فرار از خدمت زیر پرچم به پنج سال زندان محکوم کرده بود، ولی با پرداخت مبلغ ضمانت به زندان نرفت. او دوران محرومیت را با شرکت در مجامع سیاسی، شرکت در برنامه‌های تلویزیونی و سخنرانی در دانشگاه‌ها سپری کرد. او در این مدت کمتر به تمرین بوکس می‌پرداخت. در سال 1970 پس از سپری کردن دوران محرومیت خود، بار دیگر جواز بوکس خود را دریافت کرد، اما به علت وقفه‌ای چندساله در ورزش حرفه‌ای عنوان قهرمانی سال 1971 را در مبارزه‌ای با جو فریزر در مدیسن اسکوئر گاردن از دست داد.

شاید مهم‌ترین نکته‌ای که در این مستند می‌توان اشاره کرد واکنش محمدعلی کلی به حرف‌های ضداسلامی ترامپ بود که نشان می‌دهد او بر سر اعتقاد و باور خویش ایستاده و ثابت قدم است. در واقع اسطوره مسلمان بوکس دنیا اواسط ژانویه بود که به اظهارات ضداسلامی کاندیدای اصلی جمهوریخواهان آمریکا در انتخابات ریاست جمهور واکنش نشان داد. نامزد اصلی حزب جمهوری در انتخابات سال 2016 ریاست جمهوری آمریکا گفته بود این کشور باید ورود مسلمانان به این کشور را ممنوع و شرایط زندگی آنها در خاک آمریکا را محدود کند.

محمدعلی در بیانیه‌ای که منتشر کرده بدون آوردن نام ترامپ نوشت: «ما به عنوان مسلمان باید مقابل این آدم‌ها که می‌خواهند از اسلام برای رسیدن به هدف‌های مقطعی خودشان استفاده کنند بایستیم. این آدم‌ها، خیلی‌ها را از راه شناخت اسلام منحرف کرده‌اند. مسلمان‌های واقعی می‌دانند یا باید بدانند اسلام علیه هیچکس نیست.»

مستند «محاکمه محمدعلی» ساخته بیل سیگل سال 2013 روایتگر مسلمان شدن وی و همچنین امتناع او از حضور در جنگ ویتنام است. در این مستند به واکاوی عقاید کلی درباره نابرابری نژادی و همچنین مذهب پرداخته شده که خود این عناصر به معرفی شخصیت او و موقعیت خاصی که در جهان ورزش بویژه بوکس پیدا کرده کمک می‌کند و می‌توان آن را نوعی مستند پرتره هم دانست.

اگر می‌خواهید درباره مسلمان شدن محمدعلی کلی و تاثیری که گرایش او به اسلام در زندگی حرفه‌ای و شخصی‌اش گذاشته بدانید تماشای این مستند را از دست ندهید. این مستند روایتگر بوکسوری است با مشت‌های قوی که مقاومت و استواری اسطوره‌ای در مسلمان بودنش داشت.

علی محمدی / ضمیمه قاب کوچک