نقش‌های تاریخی را دوست دارم

به گزارش جام جم سیما ، او سال 70 به ایران برمی‌گردد و در شماری از بهترین نقش‌های تاریخی و معاصر تلویزیون ایران هنرنمایی می‌کند. مامون سریال ولایت عشق، عبدالله بن مطیع سریال مختار نامه، میرزا کوچک‌خان جنگلی در عمارت فرنگی، چارلز مارلینگ روزهای به یاد ماندنی، امیر کبیر در سال‌های مشروطه، افسر اداره آگاهی در خواب و بیدار، تاجر تبهکار و منفی بی‌صدا فریاد کن، مرد اهل خانواده در بی‌قرار ازجمله نقش‌های خوب این بازیگر است. با صادقی درباره تجارب بازیگری‌اش گپ‌وگفتی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

وضعیت بازیگری این روزها چگونه است؟

با توجه به رکودی که در تولیدات وجود دارد شرایط کاری چندان ایده‌آل نیست و به نظر می‌رسد کارهای با‌کیفیت کمتر ساخته می‌شود و امیدوارم با رفع مشکلات اقتصادی کارهای باکیفیتی ساخته شود. در بحث فیلمنامه هم در برخی آثار با ضعف‌هایی مواجه هستیم.

آیا علاقه دارید در بازیگری بیشتر با کارگردان‌های خاصی مثل مهدی فخیم‌زاده همکاری داشته باشید؟

با مهدی فخیم‌زاده راحت‌تر همکاری می‌کنم و موقعی که ایشان از من دعوت کنند دعوتشان را می‌پذیرم و در این دو دهه همکاری به زبان مشترک رسیده ایم. فخیم‌زاده کارگردان توانایی است.

نقش‌های تاریخی برایتان چه ویژگی‌هایی دارد؟

نقش‌های تاریخی به لحاظ کیفیت و نوع بودجه و حمایتی که از آنها در تولید انجام می‌شود و هنرمندانی که در جلو و پشت دوربین در این پروژه‌ها حضور دارند بسیار باکیفیت و درجه یک هستند. من در سریال‌های تاریخی زیادی ایفای نقش کرده‌ام و در اغلب این سریال‌ها همه چیز ایده‌آل بوده است.

بازی در این نوع کارها هم آسان‌تر است؟

نه، خیلی مشکل‌تر است یک بازیگر موقعی که در نقش تاریخی بازی می‌کند با یک فاصله بعید زمانی در مورد نقشش مواجه است که برای بازیگر چالش بزرگی محسوب می‌شود، مثلا اگر قرار باشد نقش یک شخصیت تاریخی را بازی کنید که مابه‌ازا و الگوی بیرونی ندارد و برای من نیز یکی دوبار اتفاق افتاد و نقش سفیر انگلیس را بازی کردم که کار دشوارو پرچالشی بود یا نقشی متعلق به 5000 سال قبل را بازی کردم که برای ایفایش مابه‌ازایی نداشتم و بارها پیش آمده که بازی‌های یک سریال تاریخی چندان موفق نبوده و دلیلش هم همین دشواری‌های موجود بوده است. در بحث گریم هم با توجه به گریم سنگین این نوع نقش‌ها بازیگر باید ساعت‌ها این گریم سنگین ـ که آغشته به مواد شیمیایی است ـ را روی سر و صورتش تحمل کند. لباس‌های کارهای تاریخی هم در بیشتر موارد زیاد و سنگین هستند و بازیگر باید در گرمای تابستان لباس‌های ضخیمی را بر تن کند یا در سرمای زمستان بنا به اقتضای نقش لباس‌های سبک بپوشد و اینها چالش ایفای نقش‌های تاریخی است. اما بازتاب و عملکرد این نوع نقش‌ها خوب و تاثیرگذار است. درکارهای تاریخی شما در برخی موارد نقش‌ آدم‌های بزرگی مثل امیر کبیر را بازی می‌کنید که باعث افتخار و ایجاد تفکر می‌شود و بارها خودم را جای شخصیت‌های تاریخی گذاشته‌ام که در لحظات دشوار چگونه تصمیم‌های بزرگ ‌گرفته‌اند.

بیشتر علاقه دارید نقش‌های تاریخی معاصر را ایفا کنید یا نقش‌های تاریخی دوران گذشته؟

من بیشتر علاقه دارم نقش‌های تاریخی مربوط به دوران گذشته را بازی کردم. نقش حضرت نوح و ابراهیم را به همین دلیل بازی کنم. نقش‌هایی که قدمت چندین هزار ساله دارد. بعدتر هم نقش‌های تاریخ مثل مامون در ولایت عشق و عبدالله بن مطیع در مختار نامه را قبول کردم و باید برای رسیدن به نقش مطالعه و صبر و حوصله زیادی انجام داد.

چه تفاوت‌های تکنیکی بین بازی نقش‌های تاریخی و نقش‌های روز وجود دارد؟

تفاوت زیادی وجود ندارد. اصولا درسینما و تلویزیون روز دنیا روش متداول بازی رئالیستی است. بازی‌های آوانگاردی و سوررئال هم بیشتر در تئاتر کاربری دارد. در برخی آثار ملودراماتیک بخصوص مربوط به شرق دور و هند بازی‌ها همچنان نمایشی و تا حدی اگزجره است.

در اغلب دوران بازیگریتان و تا قبل از حضور در سریال‌های مهدی فخیم‌زاده عموما نقش‌های مثبت بازی می‌کردید؛ اما از آن زمان به بعد نقش‌های منفی و خاکستری هم داشتید.

ایفای نقش‌های غیر‌متعارف به لحاظ شخصیتی و نوع کنش بسیار چالش‌برانگیز است و در ضمن نتایج لذتبخشی هم دارد. اصولا در حیطه درام قرار نیست آدم‌ها سفید یا سیاه مطلق باشند و براساس شرایط پیش رو تصمیم‌گیری و عمل می‌کنند. با وجود چنین شخصیت‌هایی مخاطب به فکر وادار می‌شود و در مورد کنش و عمل کاراکتر فکر می‌کند. حضور آدم‌های سپید مطلق یا شرمطلق کنش‌هایشان را قابل پیش بینی می‌کند و چالشی به همراه ندارد و حتی باعث خستگی مخاطب می‌شود.

آیا قبل از سریال بی صدا کن هم نقش منفی بازی کرده بودید؟

قبل از این سریال نقش منفی مامون را در ولایت عشق بازی کرده بودم و برای ما ایرانی‌ها که دوستدار امام رضا هستیم مامون یک شخصیت منفی است.

معمولا خیلی از بازیگران که نقش‌های منفی مشهور تاریخی را بازی می‌کنند گاه با واکنش بد برخی مخاطبان روبه رو می‌شوند. آیا برای شما هم چنین تجربه‌ای رخ داده است؟

نه، شاید واکنش و تحلیل مخاطب از بازی من در نقش مامون جدا از مسائلی بود که اشاره کردید.

در سریال هم تصویر صرفا سیاه و کدر پررنگی از مامون ارائه نشد؟

بله، هدف نشان چهره سیاه و پلید مامون نبود و در سریال این تاکید وجود داشت که مباحث آموزنده نشان داده شود فردی که شاید ابتدا به ساکن زیاد خبیث نباشد می‌تواند در مواجهه با حفظ قدرت و مقام و دنیا‌پرستی خباثتش پر‌رنگ شود و بتدریج سقوط اخلاقی داشته باشد و به این نتیجه می‌رسیم هیچ‌کدام از ما در برابر گناه و لغزش مصونیت نداریم و این یک هشدار جدی به مخاطبان است که مواظب رفتارشان باشند و بنابراین نقش‌های منفی برای مردم جنبه‌های آموزشی و جنبه یک هشدار دارند. در هرصورت پرداختن به شخصیت‌های منفی باید با تفکر همراه باشد.

برای ایفای تبهکار با هوش و زیرک فوق سری الگویی هم داشتید؟

به علت زمان پخش سریال بخش‌هایی از بازی من کم شد و شاید اگر این سکانس‌ها بود این شخصیت موثرتر نشان داده می‌شد و البته آمادگی و پیش‌زمینه مناسبی برای پرورش این شخصیت توسط کارگردان انجام شده بود و قبل از شروع فیلمبرداری روی این شخصیت و اعمالش تفکر زیادی انجام دادم و این‌که چه هویتی دارد و از کجا آمده و به کجا می‌رود.

به کدام‌یک از شخصیت‌های تاریخی که تا به حال بازی کرده‌اید علاقه بیشتری دارید؟

به شخصیتم در سریال ولایت عشق علاقه خاصی دارم و کار بسیار ماندگار و ارزشمندی بود و یادم می‌آید درباره تحلیل شخصیت مامون 160 صفحه مطلب نوشتم و با خیلی از تاریخدان‌ها حرف زدم و به خیلی از اماکن تاریخی مرتبط با آن دوران در طوس خراسان مراجعه کردم و هنوز هم این سریال در ذهن و یاد مردم باقی مانده است.

با کدام‌یک از کارگردان‌ها در حین کار تعامل بیشتری داشتید؟

با اغلب کارگردان‌هایی که همکاری داشتم تعامل و همفکری مورد نظر و لازم را داشتم، اما با مهدی فخیم‌زاده به لحاظ همکاری طولانی‌مدت و شیوه کاری‌اش تعامل بیشتری دارم.

اولین تجربه شما با مهدی فخیم‌زاده در ولایت عشق بود؟

بله، این سریال شروع همکاری‌ام با مهدی فخیم‌زاده بود.

چقدر به تدریس علاقه دارید و آن را دنبال می‌کنید؟

کار اصلی‌ام تدریس به جوان‌ها در دانشگاه است و نزدیک به 25 سال است در حوزه تدریس و مدیریت آموزشی فعالیت دارم. تدریس به جوانان باعث می‌شود به روز بوده و برای به روز بودن باید مدام مطالعه داشته باشم.

آخرین کار بازیگری‌تان چه اثری بوده است؟

در نمایش رستم و اسفندیار به کارگردانی شکرخدا گودرزی بازی کردم. در این نمایش حماسی نقش رستم را بازی کردم.

هونام حقانی / ضمیمه قاب کوچک