مختصات شغل حلال کدام است

اگر شغلی و تحصیل درآمدی نشانه ظلم و زور و زیان و طاقت‌فرسایی نشد، در تعریف دین این شغل و درآمد حلال بوده و روزی حلال کسب شده است. مصادیق این عناوین چهارگانه حلال و حرام بودن شغل را قوانین مصوب یا عرف تشخیص می‌دهند.

دوم، گاه می‌شود قانونگذار برای امر مهم‌تر،‌ محدودیت‌های شغلی را برای یک سری اهداف عقلایی و امنیتی و حصول کیفیت خدمات قرار می‌دهد که احترام به آن سبب رونق کسب و کار، تضمین و بقای شغل است و نباید اقدام شخصی یک فرد سبب اخلال در روند کلان اقتصاد جامعه باشد.

مالیات از مصادیق این موضوع است که در کنار درآمد و به اندازه بهره‌برداری از خدمات عمومی برای کسب شخصی سهمی در ترقی اقتصادی جامعه وجود داشته باشد. عناوینی چون دستفروشی در اماکن عمومی در نگاه اول ممکن است حتی جلب ترحم کند، ولی از نگاه اقتصادی و حقوقی سبب ضرر و ظلم میان‌مدت خواهد شد و عنوان کسب حلال را دچار تردید خواهد کرد، چراکه به اندازه بهره‌برداری از خدمات عمومی هزینه پرداخت نشده و نظم چرخه تولید تا عرضه را مختل کرده است.

سوم، در قسمت اول نوشتار تاکید شد، شغل حلال نباید حامل عناوین چهارگانه باشد. بنابراین، دقت در تعریف حقوقی و عرفی این عناوین تضمین حلال بودن شغل خواهد بود.

حجت‌الاسلام سعید صدوقی مازندرانی

استاد حوزه و پژوهشگر علوم حوزوی