گردشگری؛ بیم و امید

ضعف مدیریت در صنعت گردشگری، فقدان بسترسازی لجستیکی امکانات، نبود آموزش گردشگری، تبلیغات سوء دشمنان، معرفی نشدن توانمندی‌های فرهنگی کشور و بسیاری عوامل دیگر ازجمله مرارت‌های صنعت گردشگری کشور است. جابه‌جایی تیم‌های مدیریتی و اجرایی در قوه مجریه و عدم برنامه‌ریزی منسجم و واحد و فارغ از نگرش سیاسی دولت‌های مختلف به رنج این بخش تبدیل شده است. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته برنامه‌های توسعه گردشگری ثابت است و نگرش و سلیقه دولت‌ها تاثیری در آن نخواهند داشت . در هر حال این حوزه نیازمند برنامه‌ریزی، فرهنگسازی، جنب و جوش، بازاریابی، معرفی و تدوین نظام حقوقی مختص خود است و هنوز ما فاصله‌ای طولانی با استانداردهای جهانی توسعه گردشگری داریم.

در همین حال، دیگر اقتصادهای پیشرفته دنیا نیز با درک مزایای بی‌نظیر این صنعت و اجرای برنامه‌های زیرساختی و خلاقانه، رشد قابل توجه درآمدهایشان از محل صنعت گردشگری را در سال 2012 تجربه کردند که در این میان،‌ سوئد با رشد 17 درصدی، ژاپن با رشد 33 درصدی، کره‌جنوبی با رشد 14 درصدی و فنلاند با رشد 16 درصدی پیشتاز هستند. با این که ایران در زمره 10 کشور برتر جهان از منظر جاذبه‌های گردشگری و پنج کشور دنیا از بعد اکو توریسم قرار دارد، اما در ته جدول درآمدزایی و رشد گردشگری قرار گرفته است. براساس برنامه سوم توسعه مقرر شده بود،‌ ایران تا پایان برنامه پنجم توسعه 18 میلیارد دلار درآمد از محل صنعت توریسم کسب کند که متاسفانه چنین نشده و قفل عظیمی بر این صنعت مهم زده شده است.

مدیران دولتی گردشگری ما شاید خیلی لمس نکرده باشند که مهم‌ترین اثر گردشگری توسعه پایدار است؛ چیزی که کشورمان سخت نیازمند آن است. از سوی دیگر،‌ گردشگری بسان عامل گسترش فرهنگ و پایداری صلح میان ملل نقش‌آفرینی می‌کند. در گردشگری نفرت و تنفر وجود ندارد بلکه دوستی و مهربانی و عشق به فرهنگ، حاکمیت دارد. گردشگری همچنین موجب توسعه، تقویت و استحکام برادری و حسن روابط ملل و آشنایی و نزدیکی آنان به هم خواهد شد. به این ترتیب، امروزه وضعیت اقتصادی ایران ایجاب می‌‌کند تا در این صنعت پیشرفت داشته باشیم نه پس رفت.

البته توجه به یک نمونه که آن هم آمار خروجی گردشگران ایرانی به خارج از کشور فقط در ایام نوروز در قیاس با ورودی گردشگران خارجی به ایران است، ناگوار و نشان‌دهنده پس رفت این صنعت است که باید برای آن فکری کرد و کلیدی ساخت. گردشگری ایران این روزها در بیم و امید دست و پا می‌زند. برایش تدبیری بیندیشیم.

حسین احمدی‌نیاز

استاد دانشگاه