از محرم درس بگیریم

البته هرساله با شروع ماه محرم و رمضان در کشور وقوع جرایم روندی کاهشی پیدا می‌کند و خودکنترلی در جامعه افزایش می‌یابد. ما در این ایام دچار نوعی تحول درونی شده و اگر به رفتارمان توجه کنیم، خواهیم دید که مراقبت بیشتری از زبان و چشم خود می‌کنیم؛ مراقبتی که در دیگر ایام سال اینقدر پررنگ نیست. کارشناسان از این مراقبت به عنوان خودکنترلی نام می‌برند که همه افراد جامعه حتی مجرمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. وقتی در یک جامعه همه افراد به دنبال کار نیک و خیر هستند، فضای معنوی در شهر حاکم می‌شود و فرد مجرم نیز تحت تاثیر این فضا سعی می‌کند به سمت کجروی‌ها نرود. به تعبیری می‌توان گفت؛ در این ایام هنجارها بر ناهنجاری‌ها حاکم است .

در کنار انگیزه‌های فردی، در این ایام فرصت ارتکاب جرم نیز کاهش پیدا می‌کند. در این روزها مردم تا ساعات پایانی شب در هیات‌ها و مساجد حضور دارند و حضور پلیس هم در معابر پررنگ‌تر می‌شود. این حضور، فرصت ارتکاب جرم را از مجرم می‌گیرد و باعث می‌شود ریسک‌پذیری او کاهش یابد.

از سوی دیگر، در این ایام جمع‌های دوستانه نیز در هیات‌ها و تکایا شکل می‌گیرد و رقابت در کارهای خیر و کسب ثواب است که همین عامل باعث می‌شود در این جمع‌ها افکار و نقشه‌های مجرمانه دیگر شکل نگیرد.

تمام این عوامل بازدارنده فرصت خوبی به مجرم می‌دهد که به کارهای گذشته خود بیندیشد و راه درست برای زندگی را انتخاب کند. همان‌طور که شاهد بودیم، بسیاری از مجرمان در این ایام و به حرمت ماه محرم از کارهای خود دست کشیده و مسیر زندگی‌شان تغییر کرده است.

اما نکته مهم استفاده از تجربه این ایام در دیگر ماه‌های سال است. یکی از روش‌های آن «یادآوری» است، یعنی پیوسته باید آن اثرات مطلوب و پیامدهای مثبت جمعی و فردی این ایام را به یاد همگان بیاوریم. دومین روش، آموزش خودکنترلی و خویشتنداری به افراد جامعه است. تجربه ایام مذهبی نشان داده که توانایی خودکنترلی در جامعه بالا بوده و فقط نیاز به آموزش در این باره است. کارشناسان جرم‌شناس و مذهبی در این زمینه می‌توانند نقش فعال و پررنگی داشته باشند و با تجربه این ایام الگویی مناسب برای کاهش کجروی‌ها در دیگر ایام سال ترسیم کنند.

محمد غمخوار - دبیر گروه حوادث