شکسته شدن مارپیج سکوت در انتخابات آمریکا

در اکثر قریب به اتفاق این نظرسنجی ها پیروزی هیلاری کلینتون بر ترامپ با چند درصد بیشتر پیش بینی شده است. برای نمونه اگر به چند نظرسنجی اخیر رسانه های امریکا اشاره ای شود به نتایج زیر می رسیم: نظرسنجی هفتگی شبکه خبری ان‌بی‌سی که (سوم تا نهم آبان) انجام شد، کلینتون 6 درصد از ترامپ جلوتر بود. نظرسنجی مشترک خبرگزاری رویترز و موسسه افکارسنجی ایپسوس روز دوشنبه 16 آبان اعلام کرد که کلینتون 5 درصد جلوتر از ترامپ بود.

آخرین نظرسنجی انجام شده به وسیله ای.بی.سی نیوز نیز پیشتازی هیلاری کلینتون را نشان می داد که کلینتون با کسب 50 درصد آرا از ترامپ با 38 درصد پیش افتاده و اختلاف خود با ترامپ را دو رقمی کرده بود، در آخرین نظر سنجی مشترک ای.بی.سی و واشنگتن پست نیز اختلاف 5 درصدی هیلاری از رقیب خود به چشم می خورد و... اما نتیجه واقعی انتخابات کاملا برعکس نظرسنجی ها، پیروزی ترامپ بر هیلاری را رقم زد.

به نظر می رسد که در انتخابات آمریکا نظریه مارپیچ سکوت خانم الیزابت نوئل نئومان شکسته شد. خانم نئومان معتقد بود که افراد درباره ی توزیع افکار عمومی حدس هایی می زنند. آن ها سعی می کنند دریابند که آیا در اکثریت قرار دارند یا در اقلیت و سپس می کوشند تعیین کنند که آیا تغییر افکار عمومی در جهت موافقت با آن هاست یا خیر.

به باور نئومان رسانه های جمعی به سه طریق بر مارپیچ سکوت اثر می گذارند:

1. رسانه ها تصورات افراد را راجع به اینکه چه عقایدی مسلط است شکل می دهند.

2. رسانه ها تصورات مربوط به عقاید رو به افزایش را شکل می دهند.

3. رسانه ها تصوراتی را شکل می دهند راجع به اینکه شخص چه عقیده ای را می تواند در افکار عمومی ابراز کند بدون اینکه منزوی شود.
به نظر می رسد در فضای فعلی آمریکا رسانه ها نه تنها نتوانستند تصورات افراد را به عقیده مسلط شکل دهند، بلکه بی اعتمادی مردم آمریکا به رسانه های این کشور در تاریخ انتخاباتی آمریکا بی مانند بود. و این بی اعتمادی به رسانه ها باعث شده بود که نتایج نظرسنجی های انجام شده از سوی این رسانه ها نیز نتایج دقیقی نباشد. یکی از مصادیق عملکرد بد رسانه های آمریکایی این بود که نتایج اعلام شده از هر نظرسنجی به گونه ای بود که پس از هر مناظره این رسانه ها بر اساس رویکرد خود در خصوص جمهوریخواهان و دموکرات ها اقدام به انتشار آن کرده بودند به گونه ای که «هیلاری کلینتون» اغلب در رسانه های منتسب به دموکرات ها و «دونالد ترامپ» در رسانه های منتسب به حزب جمهوریخواه به عنوان فرد پیروز معرفی شده است. در این خصوص برای نمونه نظرسنجی های شبکه خبری سی ان ان پیروزی هیلاری و نظرسنجی های فاکس نیوز پیروزی ترامپ را پس از مناظره ها اعلام کرده بودند.

به نظر می رسد نتیجه این دوره از انتخابات آمریکا به نوعی زیر سوال برنده نظرسنجی هایی بود که کارتل های رسانه ای برای هدایت افکار عمومی و نشان دادن صدای اکثریت جامعه بکار بردند اما نتایج قطعی نشان داد، فضای واقعی اظهار نظر مردم در مورد این دو نامزد علاوه بر فضای رسانه های جمعی متاثر از فضاهای دیگر از جمله فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و شرایط اجتماعی این کشور رقم خورده است. به عبارتی، مردم آمریکا با استفاده از نظرات خود ترامپ سقوط کرده در نظرسنجی ها را بر کلینتون پیشتاز در نظرسنجی ها ترجیح داده اند و مردم امریکا مارپیچ سکوت رسانه ها را دور زده اند.

دکتر هادی البرزی - پژوهشگر علوم ارتباطات 19 آبان 95