ایران در دهه‌های نخست سدة چهاردهم ق.، دستخوش تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بی‌شماری بود که البته ریشه‌های تاریخی و عوامل متعددی بر این تحولات دامن می‌زد، که اقدامات بسیار مهم برخی از رجال دولتی مانند میرزاتقی‌خان امیرکبیر و میرزاحسین‌خان سپهسالار، آگاهی از تحولات نوین در دیگر ممالک، تأثیرگذاری تأسیس دارالفنون، توسعه مدارس جدید، تغییر در ساختار اداری دولت، انتشار روزنامه‌ها، مسافرت‌های خارج از کشور رجال، رشد فکری و گسترش ایده‌های روشنگرایانة برخی از پیشگامان روشنفکری ایران، جنبش‌های مردم در پی عوامل گوناگون و... از جمله عوامل این تحولات به شمار می‌آیند که پرداختن به آنها از مجال این کتاب خارج است و تا کنون مورد پژوهش‌های بسیار قرار گرفته‌اند.