ضرورت حمایت روانی از بازماندگان حوادث و بلایا

از انواع و اقسام آسیب‌های جسمی دردناک گرفته تا نبودن محلی امن برای آسایش و استراحت، تحمل رنج گرسنگی و تشنگی، کم خوابی و در درجه‌های بالاتر رنج از دست دادن عزیزان و نزدیکان که فشار روانی شدیدی را به افراد وارد می‌کند. درحقیقت استرسی که به افراد در جریان حوادث و بلایای بزرگ وارد می‌شود به قدری ناتوان کننده است که می‌تواند خیلی‌ها را تا مرز افسردگی ببرد . در بیشتر موارد می‌توان یک خشم عمیق را در بازماندگان حادثه مشاهده کرد، خشمی که از سرخوردگی و ناکامی آنها سرچشمه می‌گیرد و به انکار ناکامی می‌رسد. در مرحله بعدی افراد دنبال دلیل رخداد این حادثه ناگوار می‌گردند و خیلی وقت‌ها خود را مقصر قلمداد کرده و به همین دلیل به سرزنش خودشان می‌پردازند.

کم‌کم آنها از این‌که زندگی‌شان را ادامه بدهند نا‌امید می‌شوند، ارتباطاتشان را با دنیای بیرون و آدم‌های دیگرقطع می‌کنند و نسبت به آینده دید روشنی ندارند.

غم و اندوه هم یکی از احساسات شایع بعد از وقوع حادثه است که با تمام چیزهایی که افراد در جریان حادثه از دست داده‌اند، ارتباط پیدا می‌کند.

نتیجه همه این حس‌ها این است که فرد آسیب‌دیده یا بازمانده حادثه از نظر جسمی و روانی آسیب پذیر و شکننده می‌شود. صحنه‌های تلخی که از حادثه‌دیده از ذهنش بیرون نمی‌رود و مدام برایش تکرار می‌شود. کم کم این صحنه‌ها به کابوس‌های همیشگی تبدیل می‌شود.

اینجاست که بحث امدادهای روانی به حادثه دیدگان و بازماندگانشان مطرح شده و دقیقا به تناسب واکنش‌های روانی که افراد بعد از حادثه از خود نشان می‌دهند ضروری‌تر می‌شود. توجه به تمام این نکات دلیلی است بر ضرورت انجام حمایت روانی از آسیب‌دیدگان و بازماندگان یک حادثه یا بلای طبیعی و غیرطبیعی. این فرآیند تامین سلامت روانی آسیب دیدگان از سوانح انجام می‌گیرد تا به آنها کمک کند به‌طور مؤثر خود را با فشار‌های روانی ناشی از حوادث سازگار سازند و با افراد خانواده و محیط خود ارتباط مناسب برقرار کنند.

دکتر جمال یونسی

روان‌شناس و استاد دانشگاه