پوست اندازی دوره‌های ضمن خدمت

نه همه معلمان که مشتی از آنها که نمونه خروارند به این دوره‌های آموزشی اعتراض دارند و چه با تلفن، چه با ارسال نامه و چه با نشرعقایدشان در فضای مجازی این اعتراض را به گوش اهل رسانه می‌رسانند. یکی از آنها که بی پرده سخن می‌گفت ازجمله «به درد ما نمی‌خورد» استفاده کرد و ازعنوان «سمبَل‌کاری» برای بسیاری از دوره‌های آموزش ضمن خدمت استفاده کرد.

او می‌گفت در بسیاری از این دوره‌ها چیزی عاید معلم نمی‌شود و به جای گرفتن اطلاعات مفید و کاربردی فقط زمان معلم از دست می‌رود. معلمی دیگر اما به حضور استادان ناپخته در این دوره‌ها اشاره می‌کند، مدرسانی که آمده‌اند اطلاعاتی به دانسته‌های معلمان اضافه کنند ولی کم نیست تعداد کسانی که چنین توانی ندارند.

آموزش و پرورش اما از دیرباز این گلایه‌ها را شنیده، بی‌آن‌که تغییری اساسی در برنامه‌هایش ایجاد کند. حتی گاه موضع گرفته که مو لای درز کیفیت دوره‌های آموزش ضمن خدمت نمی‌رود و اگر گلایه‌ای هست شاید فقط به مواردی انگشت‌شمار وارد باشد.

پیش از تغییر پست‌ها در وزارت آموزش و پرورش، اسدالله اسدی‌گرمارودی، رئیس مرکز برنامه‌ریزی وآموزش نیروی انسانی وزارتخانه در گفت‌وگو با جام‌جم چنین نظری داشت و زمان‌بندی نادرست کلاس‌ها، مجرب نبودن جمعی از مدرسان و در نتیجه بی‌انگیزه شدن معلمان را موردی و بسیار اندک می‌دانست.

اکنون نیزکه فریبرز حمیدی، بر صندلی معاونت برنامه‌ریزی آموزشی منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش تکیه زده نظری مشابه دارد و درگفت‌وگو با ما تاکید می‌کند که آموزش‌های ضمن خدمت تاکنون اثربخش بوده و حتی به تعبیر او، این اثربخشی عالی بوده است.

این اختلاف نظر فاحش میان معلمان که در میان گودند و این مقام مسئول که از بالا نظاره‌گراست، چالش همیشگی این بحث بوده است.

آموزش مجازی و چاله‌هایش

کلاس‌های آموزشی حضوری همیشه برای گروهی از معلمان محل اعتراض بوده، عده‌ای مکان‌های در نظر گرفته شده و کمبود امکانات در این مکان‌ها را مشکل می‌دانند و عده‌ای زمان‌های معمولا نامناسبی را که برای تشکیل کلاس‌ها در نظرگرفته می‌شود.

وقتی دوره‌های ضمن خدمت مجازی طراحی شد هدف این بود که این اعتراضات به حداقل برسد و مقصود این بود که از طریق فضای مجازی، استاد به درس دادنش مشغول شود و معلمان در مقام یادگیرنده، امکان طرح پرسش و تبادل نظر با استاد را داشته باشند، حتی به قول فریبرز حمیدی، آموزش به خانه‌های معلمان برود.

ولی این فضا به جای حل کردن مشکلات قبلی، مشکلات تازه‌ای را ایجاد کرده یا بهتر بگوییم، این آزمون‌های مجازی موجب سوءاستفاده شده است.

یکی از معلمانی که با ما گفت‌وگو می‌کند ابایی ندارد که بگوید او و همکارانش از یک نفر می‌خواهند به جای آنها آزمون دهد، معلم دیگری نیز می‌گوید برخی کافی‌نت‌ها قبول زحمت می‌کنند!

فریبرز حمیدی البته در گفت‌وگو با ما توضیح می‌دهد: هر مشکلی که دردوره‌های آموزشی ضمن خدمت وجود دارد ناشی از رویکردها و نگرش‌های سنتی حاکم بر آن است، درحالی که فلسفه برگزاری این دوره‌های آموزشی و آزمون‌هایش، به روز کردن اطلاعات معلمان و چشاندن لذت یادگیری به آنان است.

وضعیت بهتر می‌شود

برخی معلمان به اجبار، گروهی دیگر با اکراه، گروهی هم برای داشتن گواهینامه و بهره‌مندی از مزایای اداری آن در دوره‌های آموزشی ضمن خدمت شرکت می‌کنند.

دوره‌های ضمن خدمت که فرصتی است برای به روزشدن دانش معلمان، مدت‌هاست به واسطه نواقصش جایی برای تجهیز و بازسازی معلمان نیست. همین موجب شده تا انگیزه معلمان برای شرکت دراین دوره‌ها به حداقل برسد و معلمانی که درآستانه بازنشستگی‌اند، عطای آن را به لقایش ببخشند.

فریبرز حمیدی اما خبری ظاهرا خوب برای معلمان دارد که از عزمی جدی برای پوست‌اندازی این دوره‌های آموزشی حکایت می‌کند.

به گفته او، غربالگری مدرسانی که دردوره‌های آموزشی تدریس می‌کنند یکی از برنامه‌هاست تا فقط کسانی باقی بمانند که مهارت انتقال مفاهیم را داشته باشند. همچنین قرار است منابعی که در این دوره‌ها تدریس می‌شود به روز شود و اطلاعات جدید و کاربردی جای موضوعات قدیمی وکم‌فایده را بگیرد.

به این ترتیب این مقام مسئول با این که مستقیما ایرادهای این دوره‌ها را تائید نکرد ولی غیرمستقیم، وجود ایرادات را پذیرفت که اگر خانه تکانی ای که ازآن خبر داد محقق شود، دوره‌های آموزش ضمن خدمت برای معلمان، کاربردی و دلپذیرتر خواهد شد.

البته علاوه بر مشکلات همیشگی و نام آشنای این دوره‌ها، این که دوره‌های آموزش ضمن خدمت به محلی برای کسب و کار عده‌ای تبدیل شده نیز نیاز به اصلاح دارد.

یکی از معلمان، برگه‌ای تبلیغاتی را در اختیار ما قرار می‌دهد که مربوط است به دوره24 ساعته آموزشی برای معلمان یکی از استان‌های غربی کشور که انجمنی تقریبا بی‌ربط، درازای دریافت 24هزار تومان از هرنفر، آن را برگزارمی کند.

شنیده می‌شود تعداد موسسات و انجمن‌هایی که این دوره‌های آموزشی را برگزارمی کنند در سراسر کشور در حال افزایش است.

اما این واگذاری‌ها ایراد دارد؛ چون باعث کسب درآمد برای عده‌ای شده و پیداست هرجا که پای کسب و کار در میان باشد احتمال قربانی شدن کیفیت وجود دارد .

مریم خباز - جامعه