حضور نظامی آمریکا در یمن ریشه‌دار است

حضور نظامیان ویژه آمریکا در جنوب یمن به چه صورت قابل ارزیابی است؟

اولویت اصلی آمریکا چه در زمان ریاست جمهوری اوباما و چه در دولت ترامپ مبارزه با القاعده است، البته با این تفاوت که در دوران ریاست جمهوری ترامپ فشار نظامی بر القاعده و داعش افزایش یافته است. حملات متعددی در دو ماه اخیر علیه مواضع این گروه تروریستی انجام گرفته است. در حمله اول تفنگداران دریایی آمریکا،‌ هواپیماهای بدون خلبان و بالگردها به طور گسترده مشارکت داشتندکه زمینگیر شدن یک بالگرد را در پی داشت که مجبور شدند برای جلوگیری از سوءاستفاده تبلیغاتی داعش و القاعده، آن را بمباران و منهدم کنند. البته حضور آمریکا در یمن مربوط به سال‌های اخیر نیست بلکه از زمان ریاست جمهوری علی عبدالله صالح نیروهای آمریکایی در این کشور حضور داشتند. نمونه آن در سال 2000 است که در یک حمله انتحاری علیه نیروهای دریایی آمریکا، ناوشکن «یواس‌اس کول» در حالی که در بندر عدن مشغول سوختگیری بود توسط سازمان تروریستی القاعده بشدت صدمه دید که 17 ملوان آمریکایی کشته و 39 نفر مجروح شدند. بعد از این حمله هم واقعه 11 سپتامبر 2001 به وقوع پیوست که باعث شد واشنگتن مبارزه‌ای بی‌وقفه علیه القاعده شبه‌جزیره را آغاز و ادامه دهد. البته در فضای رسانه‌ای تحلیلی است مبنی بر این که عربستان خواهان مداخله بیشتر آمریکا در امور یمن است و اقداماتی را در این زمینه انجام داده است که اینجانب اعتقادی به این تحلیل ندارم؛ زیرا واشنگتن در این به اصطلاح ائتلاف نظامی به سرکردگی عربستان در حمله به یمن به صورت مستقیم مشارکت نخواهد کرد و خود را مقابل گروه انصارالله قرار نخواهد داد. البته ممکن است سلاح‌ها و تجهیزات نظامی در اختیار ریاض قرار دهد همان طور که پیشتر در این زمینه اقدام کرده است. البته در اواخر دوره ریاست جمهوری باراک اوباما،‌ جان کری وزیر خارجه آمریکا طرحی را در مسقط پایتخت عمان بر مبنای نقشه راه سازمان ملل برای حل مناقشه یمن به دو طرف درگیر ارائه کرد و دیداری هم با نمایندگان گروه انصارالله داشت و به نوعی در این طرح، این گروه به رسمیت شناخته شد. بر مبنای طرح جان کری یک دولت توافقی تشکیل می‌شد که یک معاون رئیس‌جمهور مورد رضایت دو طرف انتخاب و تمام اختیارات رئیس‌جمهور به او واگذار می‌شد و همچنین یک نخست‌وزیر مورد حمایت دو طرف هم تعیین و در مدت یک سال هم انتخابات برگزار می‌شد. این طرح به دلیل به رسمیت شناخته شدن انصارالله با مخالفت عبدر به منصور هادی، رئیس‌جمهور مستعفی یمن و عربستان مواجه شد.

به نظر می‌رسد حضور آمریکا در جنوب یمن فقط مبارزه با القاعده نیست بلکه چشمداشتی هم به نظارت بر تنگه باب‌المندب دارد آیا این تحلیل صحیح است؟

بله، تنگه باب‌المندب و امنیت آن برای گذر کشتی‌های عبوری از دریای سرخ مورد توجه قدرت‌های بزرگ است حتی اکنون انگلیس‌ و فرانسه هم در این منطقه بخصوص در کشور جیبوتی و شاخ آفریقا حضور دارند.

حملات متعدد عربستان به مناطق مسکونی و غیرنظامی که نمونه اخیر آن تهاجم بمب‌افکن‌های سعودی به بازاری در استان الحدیده در غرب یمن است، به چه نحوی قابل ارزیابی است؟

مقامات عربستانی اعلام می‌کنند مناطق غیرنظامی را هدف قرار نمی‌دهند، اما در عرصه عمل و تحولات میدانی خلاف این ادعا جریان دارد و منازل، مدارس، بیمارستان‌ها و حتی مجلس ترحیم مورد هدف قرار می‌گیرد. البته انجام این گونه حملات تاکنون برای ریاض منفعتی نداشته است جز بدنامی که نمونه آن گزارش بان کی مون، دبیرکل پیشین سازمان ملل بود که عربستان را در فهرستی قرار داد که مناطق مسکونی را هدف قرار می‌دهند. البته این گزارش با واکنش تند عربستان روبه‌رو شد و حتی این کشور تهدید کرد کمک‌های خود را به موسسات وابسته به سازمان ملل قطع خواهد کرد. در پی این واکنش نیز دبیرکل وقت سازمان ملل تلویحا گزارش خود را به بهانه بررسی مجدد، پس گرفت. شاید دلیل اصلی عربستان از انجام این حملات استیصال این کشور در نحوه برخورد با انصارالله و مغلوب کردن این گروه به‌رغم برخورداری از آخرین و پیشرفته‌ترین تجهیزات نظامی باشد که ریاض از آن برخوردار است.