«زیر پای مادر» قصه دوری‌ و دوستی خانواده

یک همکاری دوباره

زیر پای مادر، حاصل دومین تجربه همکاری مشترک میان بهرنگ توفیقی در مقام کارگردان و نیز سعید نعمت‌الله به عنوان نویسنده است. این دو که پیش از این در مجموعه «پشت‌ بام تهران» همکاری موفقی را با هم تجربه کرده و به نظر می‌رسد به زبان و درک مشترکی هم رسیده‌اند، حالا سراغ سریال زیر پای مادر رفته‌اند. مجموعه‌ای که احتمالا باز امضای خاص دیگر آثار نعمت‌الله را به همراه دارد؛ داستان خانواده‌ای از طبقه‌ای متوسط است که درگیر اختلافاتی شده و تفاهم و همدلی‌شان در معرض محک و قضاوت قرار می‌گیرد و در انتها و پس از پشت سر گذاشتن اتفاقات گوناگون، به همدلی و تفاهمی دوباره می‌رسند. در خلاصه داستان این مجموعه آمده است: «هیچ‌گاه دوری، دوستی نمی‌آورد و خانواده قصه زیرپای مادر، قبل از آن‌که دیر شود به همدلی می‌رسند.» در این مجموعه کامبیز دیرباز در نقش خلیل، بهناز جعفری در نقش آتنه، بهزاد فراهانی پدر آتنه، علیرضا آرا در نقش سهراب برادر خلیل، پریوش نظریه در نقش رخساره، حمیدرضا هدایتی پدر رخساره و با معرفی درسا بختیاری در نقش ستاره مقابل دوربین رفته‌اند.

از زبان کارگردان

بهرنگ توفیقی یکی از کارگردانان تازه‌نفس سیماست که در این مدت مجموعه‌های موفقی را در فضاهایی متفاوت کارگردانی کرده است. «مسیر انحرافی»، «انقلاب زیبا»، «آمین» و «پشت بام تهران» مجموعه‌های پیشینی هستند که او در تلویزیون کارگردانی کرده و روی آنتن فرستاده است.

توفیقی در توضیح چگونگی ساخت این مجموعه تازه معتقد است: ایده اولیه سریال را از همان زمان ساخت سریال پشت بام تهران در ذهن داشتم؛ اما برای پرورشش به زمان بیشتری احتیاج داشتم. به همراه سعید نعمت‌الله به شهر مشهد سفر کردیم و لوکیشن‌های مختلف را دیدیم و داستان شکل گرفت.

این کارگردان از تجربه همکاری دوباره و مشترک با نعمت‌الله به جام‌جم می‌گوید: متن‌های سعید (نعمت‌الله) همیشه برای من جذابیت دارند و به لحاظ جنس دیالوگ‌نویسی و طراحی قصه برایم جالب توجه‌اند. از ویژگی‌های اصلی زیر پای مادر این است که با پشت بام تهران فاصله زیادی دارد و گرچه داستان آن باز پیرامون ارتباط خانواده‌ها با هم می‌گذرد، اما جنس متفاوتی دارد.

از دیگر نکاتی که در این مجموعه رمضانی جالب توجه به نظر می‌رسد، ترکیب انتخاب بازیگران آن است. در این مجموعه قرار است کامبیز دیرباز را در نقشی متفاوت‌تر از همیشه و با گریم مردی جاافتاده و سن‌وسال‌دار ببینیم. توفیقی درخصوص این انتخاب خود توضیح می‌دهد: کم پیش می‌آید که من و سعید هر دو برای انتخاب بازیگری با هم اتفاق‌نظر نداشته باشیم. از همان ابتدا دیرباز را برای بازی در نقش خلیل مدنظر داشتیم و می‌دانستیم که مساله سن و گریم، برای بازیگری چون او کار سختی نیست. لذا با اعتماد کامل سراغش رفتیم و مطمئن بودیم که از پسش برمی‌آید.

توفیقی ادامه می‌دهد: پریوش نظریه هم بازیگر نقش رخساره است؛ نقشی که حتی اسم پیشین مجموعه (لبخند رخساره) هم اشاره به نام او داشت و حضور این شخصیت گرچه محوری نیست، اما تاثیرگذار است و مسیر داستان را به جلو می‌برد. رخساره زنی محکم و متکی به خود است و این ویژگی‌ها در پریوش نظریه وجود داشت.

داستانی در دل یک خانواده

زینب تقوایی کارش را با تهیه‌کنندگی سریال «دودکش» شروع کرد و با مجموعه‌های پربیننده‌ای چون «مدینه»، «پشت‌بام تهران» و اخیرا «زیر پای مادر» ادامه داد.تقوایی می‌گوید: خط اصلی قصه را نمی‌توانم تعریف کنم، چرا که اصل جذابیت و غافلگیری داستان زیر سوال می‌رود و قصه برای مخاطبان لو می‌رود. اما به طور کلی این‌طور بگویم که زیر پای مادر تک بعدی نیست و به مسائل مختلفی در کنار هم اشاره دارد. بستر اصلی داستان در دل یک خانواده می‌گذرد و روایت می‌شود ولیکن در این بین فضای درام و عاشقانه‌ای هم بین افراد اتفاق می‌افتد که طبیعتا می‌تواند جذاب باشد.

سریال زیر پای مادر به یک شهر محدود نمانده و در لوکیشن‌هایی واقع در شهرهای مختلف کشور مقابل دوربین رفته است. تقوایی در این خصوص می‌‌گوید: فیلم‌برداری این مجموعه کار آسانی نبود و ما تقریبا 110 جابه‌جایی را در طول مدت ضبط پشت سر گذاشتیم. لوکیشن‌هایمان در شهرهای تهران و اطراف آن به ویژه هشتگرد، مشهد و شهرهای اطراف چون قدمگاه و نهایتا در شهر انزلی واقع شده بود. ضمن این‌که قصه در فصل زمستان روایت می‌شد و بارش و سرمای هوا هم سختی دیگر کارمان بود. اما خوشبختانه همه اعضای گروه همدلی و همبستگی زیادی داشتند و توانستیم کار را با سرعتی که مدنظرمان بود جلو ببریم.

تهیه‌کننده زیر پای مادر درخصوص زمان پخش این مجموعه اظهار می‌کند: طبیعتا این کار با توجه به شرایطی که داشت، یکی از گزینه‌های خوب پخش در ماه رمضان بود، چراکه ضبط و فیلمبرداری‌اش تمام شده و گروه و عوامل هم زحمت زیادی برای رسیدن به نتیجه‌ای باکیفیت و استاندارد کشیده بودند و همه اینها ملاک‌های مهمی محسوب می‌شد.

تجربه یک همکاری دوباره

مهدی سلطانی سروستانی از جمله بازیگران اصلی مجموعه رمضانی شب‌های شبکه یک است. او که در این مجموعه در نقش «اسماعیل نفر» ایفای نقش می‌کند، در توضیح نقش خود می‌گوید: مهم‌ترین نکته‌ای که به قبول بازی در این نقش ترغیبم کرد،‌ نویسندگی سعید نعمت‌الله بود. من قبلا هم این همکاری را با او در مجموعه‌های «مادرانه»، «دیوار» و «مدینه» تجربه کرده بودم که همه مجموعه‌های موفقی هم بودند و استقبال مخاطبان را در پی داشتند. لذا وقتی پیشنهاد بازی در زیر پای مادر به من شد، ترغیب شدم که برای بار چهارم این همکاری را تجربه کنم. ضمن این‌که بهرنگ توفیقی هم کارگردانی خوب و امتحان پس داده است و کار کردن با او دیگر حسن بازی در این مجموعه بود.

وی با اشاره به پخش این مجموعه در ماه رمضان خاطرنشان می‌کند: تجربه این‌طور نشان داده که مجموعه‌هایی که در ماه مبارک رمضان روی آنتن می‌روند، بهتر دیده می‌شوند و بنابراین تلویزیون هم تمام سعی‌اش را می‌کند که در طول این ماه مجموعه‌های موفق و قابل تاملی را روی آنتن بفرستد. ضمن این‌که در این ایام سفرها هم کمتر می‌شوند و مردم در یک‌جا ساکن‌اند و سریال‌ها را دنبال می‌کنند؛ لذا این موقعیت خوبی است و مجموعه‌های پخش شده در این ایام با مخاطبان بیشتری هم سر و کار دارند.

تصمیم اسماعیل برای آینده‌ای متفاوت

مهدی سلطانی بازیگر سریال زیر پای مادر عنوان می‌کند: در این مجموعه با بازیگران خوبی چون کامبیز دیرباز، بهناز جعفری، پریوش نظریه، بهزاد فراهانی و نوید خداشناس همبازی هستم. اسماعیل، شخصیتی که در این مجموعه نقشش را بازی می‌کنم، تعریف خاصی دارد و صحبت کردن در موردش باعث می‌شود که بخشی از داستان مجموعه لوبرود. اما به‌طور کلی می‌توانم این‌طور بگویم او فردی است که از گذشته‌اش رضایت چندانی ندارد و لذا تصمیم می‌گیرد آینده‌اش را به شکلی متفاوت بسازد و زندگی‌اش را تغییر دهد و این تغییرات بخشی از داستان ماجرا را تشکیل می‌دهد.

زهرا غفاری