زلزله های ویرانگر معاصر ایران + تصاویر

به گزارش جام جم آنلاین، از سال 1340 تاکنون زمین لرزه های مختلف و در مواقعی ویران کننده مناطق مختلف کشور را با خسارات و تلفات سنگینی روبه رو کرده است.در این بخش با انتشار برخی تصاویر زلزله های ایران، توضیحات مختصری در مورد زمین لرزه های اخیر آورده ایم.

87 سال پیش زلزله بزرگ و مخرب سلماس در تاریخ 17 اردیبهشت سال 1309 به بزرگی 7.2 اتفاق افتاد که جزو یکی از مخرب ترین زلزله‌های منطقه آذربایجان محسوب می شد. این زلزله موجب تخریب کامل دیلمقان و حدود شصت روستا در دشت سلماس و مناطق حاشیه آن شد. دامنه آسیب‌ها از دشت سلماس به دهستان قطور و مسیر علیای زاب در ترکیه کشیده شده بود و موجب کشته شدن ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰۰ نفر در سلماس شد.

دو شقه شدن درخت بر اثر زلزله در ایران

در این زلزله اکثر آثار باستانی سلماس از جمله حصار ۴ متری شهر دیلمقان، مساجد و عبادتگاه‌های مسیحیان، مناره قرون وسطی‌یی میرخاتون در کهنه شهر، پلهای قدیمی از بین رفت. این زلزله یکی از مخربترین زلزله‌های آذربایجان و شاید منطقه خاورمیانه می‌باشد بطوریکه سال ۱۹۳۰ در تاریخ زلزله‌شناسی بنام ۱۹۳۰سلماس ثبت شده است.

زلزله بزرگ بعدی مربوط به بوئین زهرا در جنوب استان قزوین است که در تاریخ 10 شهریور سال 1341 با بزرگی 7.2 ریشتر موجب کشته و زخمی شدن نزدیک به 30 هزار تن شد. این زمین لرزه که در یک قرن اخیر در نوع خود بی‌سابقه بود موجب ویرانی کامل شهر بویین‌زهرا و تمام روستاهای اطرافش شامل دانیسفهان، تاکستان، توفک، رودک، سگزآباد، رستم آباد، آغچه مزار و ایپک شد.

شدت این زمین لرزه به حدی بود که در تهران نیز احساس شد. در پی این زلزله بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای بین المللی از جمله صلیب سرخ به کمک مردم زلزله زده آمدند. در داخل نیز اقدام غلامرضا تختی پهلوان و کشتی گیر ایرانی برای جمع آوری کمک ها در آن زمان مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفت.

بوئین‌زهرا منطقه‌ای لرزه‌خیز است و بر روی گسل قرار دارد و تاکنون زمین‌لرزه های شدیدی را به خود دیده است که تلفات بسیاری را بر جای گذاشته است. این زمین‌لرزه‌ها عبارتند از:

زمین‌لرزه سال ۵۵۶ (تلفات نامعلوم)
زمین‌لرزه ۱۶ فروردین ۱۲۹۲ (به روایتی ۱۲۰۰ کشته)
زمین‌لرزه ۱ تیر ۱۳۸۱ (حدود ۲۹۱ کشته و ۱۵۰۰ زخمی)

زلزله 25 شهریور 1357 طبس در نوع خود شدیدترین زلزله ایران با شدت 7.4 ریشتر بود که شهری با قدمت بیش از 2500 سال و به همراه حداقل 30 روستای تاریخی را به تلی از خاک تبدیل کرد و ده ها هزار نفر را به کام مرگ فرو برد.

ان زمین لرزه در نوع خود یکی از بزرگترین زلزله‌های ایران بود که تا مدت‌ها مبنای محاسبات سازه در آیین نامه زلزله ایران بود.

پس از وقوع زلزله طبس رژیم پهلوی دراقدامی ریاکارانه عزای عمومی اعلام کرد. حضرت امام خمینی (ره) پس از این اقدام رژیم،‌ ازنجف پیامی صادرکردندوضمن احساس همدردی با زلزله‌زدگان به افشای ماهیت رژیم شاه پرداختند. ایشان دراین پیام فرمودند: آنهایی که هزاران نفر از بهترین فرزندان ما را در روز هفدهم شهریور بی رحمانه، قتل عام کردند امروز برای انحراف اذهان ملّت به تعزیه سرایی می‌پردازند.

بر اساس پژوهشهای متعدد مشخص شد که زلزله طبس یک زلزله کاملا طبیعی بوده که پس از یک نبود لرزه ای طولانی اتفاق افتاد.

بعد از گذشت 12 سال از زلزله مهیب طبس کشور ایران دوباره زمین لرزه بزرگ دیگری را تجربه کرد اما این بار در رودبار و منجیل. در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۳۱ خردادماه ۱۳۶۹ در نزدیکی شهر رودبار زلزله ای به بزرگی 7.4 ریشتر به وقوع پیوست که موجب کشته شدن ۳۵۰۰۰نفر ، تخریب بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی و بی خانمان شدن۵۰۰٬۰۰ نفر شد.

در شهر منجیل اکثر ساختمان‌ها ویران شدند و صدها کشته برجای ماند. سد منجیل در جریان زمین‌لرزه بشدت آسیب دید، بطوریکه دریاچه پشت سد تا پایان مرحله بازسازی بطور کامل تخلیه شد. در تونل‌های محور منجیل ـ رودبار شکستگی‌های بزرگ و چپ گرد بوجود آمد و مبادی ورودی تونل‌های به علت ریزش کوه تخریب گردیدند. شهرک هرزه ویل در شمال غرب شهر منجیل به علت پایداری ساختمانهای مسکونی از تلفات کمتری برخوردار بود، لیکن روستاهای هرزه ویل به علت لغزش کوه به کلی ویران گردیدند.

شهر رودبار در مقایسه با شهر منجیل از شدت تخریب کمتری برخوردار بود، لیکن به اکثر ساختمانها آسیب شدید وارد آمد. در کیلومتر ۲۵ جاده رشت-رودبار جاده در اثر ریزش سنگ‌های عظیم مسدود گردید.خسارات ناشی از زمین‌لرزه در ناحیه امامزاده هاشم جزئی بود و آثار حاصل از زمین‌لرزه در این منطقه کمتر به چشم می‌خورد ولی با نزدیک شدن به شهر رشت آثار تخریب تا اندازه‌ای بارزتر بود.

وقوع این زمین‌لرزه در تهران نیز باعث وحشت زیاد مردم شد و بسیاری را از خواب بیدار نمود، لیکن آثاری از ریزش منازل یا تلفات انسانی مشاهده نگردید.

در این دو دهه اخیر هم ایران شاهد زلزله مخرب دیگری بود که در شهر بم در ساعت ۵:۲۶ بامداد ۵ دی ۱۳۸۲ با بزرگی 6.6 ریشتر اتفاق افتاد.

آمار تلفات رسمی بیش از 25000 نفر و مجروحان حدود 50000 نفر اعلام گردید. بیش از 100000 نفر نیز بی خانمان شدند. در اثر این حادثه ۹۰ درصد از سازه‌های شهر بم به کلی تخریب شدند. ارگ بم که با ۲۵۰۰۰ سال قدمت بزرگترین سازهٔ گلی جهان بود و علی رغم اینکه چندین بار در طی تاریخ به صورت موضعی تعمییرات جزئی شده بود در این حادثه به کلی ویران شد.

نمایی از ارگ بم قبل و بعد از زلزله سال 1382

یکی از قدیمی ترین زلزله های ایران مربوط می شود به زلزله سال ۱۱۵۸ شمسی تبریز که آسیب فراوانی به مسجد کبود وارد آمد و در اثر این زلزله گنبدهای مسجد فرو ریخت.

خرابه‌های مسجد برای بیش از ۱۵۰ سال بدون تعمیر باقی ماند تا آنکه در سال ۱۳۱۸ تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقی‌مانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها آغاز شد و در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید.

نمایی از سردر خارجی مسجد کبود که بر اثر زمین لرزه تبریز آسیب دیده است.