گروه خونی این مرد با همه فرق دارد

هاشم ابراهیم‌پور، 37 سال دارد و گروه خونی‌اش،‌ چلانو منفی است؛ گروه خونی‌ای که با همه گروه‌های خونی که در ذهن داریم، از زمین تا آسمان فرق دارد. هاشم، اولین ایرانی است که متوجه می‌شود، گروه خونی‌اش چلانو منفی است. هاشم آن روز را خوب به خاطر دارد: حدود 10 سال پیش بود که از سازمان انتقال خون به من تلفن زدند و گفتند، گروه خونی‌ات خاص و ویژه است و باید به سازمان انتقال خون مراجعه کنی.

بعد از این تماس، زندگی هاشم کمی تغییر مسیر می‌دهد و با احتیاط بیشتری زندگی می‌کند، طوری که دیگر اهدای خون را به شکل دائمی انجام می‌دهد. او دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت ایمنی صنعتی است و البته سال‌هاست در همین حوزه تخصصی کار می‌کند. گفت‌وگو با این جوان ساکن اهل شیروان در خراسان شمالی را به بهانه روز جهانی اهدای خون از نظر می‌گذرانید.

وقتی فهمیدی گروه خونی‌ات خیلی نادر است، چه حالی داشتی؟

ابتدا کمی گنگ و مبهوت و متعجب بودم. بعد با صحبت‌هایی که با کارشناسان سازمان انتقال خون داشتم، متوجه شدم گروه خونی من شبیه هیچ فرد دیگری نیست.

برخورد خانواده‌ات چطور بود؟

آنها هم کمی جا خوردند. برایشان عجیب بود و مدام می‌پرسیدند، آخر چرا تو باید گروه خونی‌ات با بقیه فرق کند. الان برای خانواده‌ام، همسر و دو فرزندم، این قضیه یک موضوع طبیعی است، طوری که خیلی از اطرافیانم گروه خونی‌ام را فراموش کرده‌اند.

الان فقط شما در ایران این گروه خون نادر را داری؟

نه، من اولین فردی بودم که گروه خونی چلانو منفی او شناسایی شد، اما بعد از من دو نفر دیگر هم پیدا شدند که گروه خونی آنها نادر تشخیص داده شد و بعد از آن هم چند نفر دیگر شناسایی شدند. این گروه خونی بسیار نادر است و از هر چند میلیون نفر، یک نفر این گروه خونی را دارد.

اگر اهدای خون نداشتی، شاید هیچ‌گاه متوجه نمی‌شدی که گروه خونی‌ات نادر است؟

بله، این احتمال وجود داشت. من قبل از این که درباره گروه خونی‌ام بدانم، هر شش ماه یکبار اهدای خون داشتم. حدود 10 سال پیش بود که در بندرعباس کار می‌کردم و به دلیل پیمانکاری، مرتب از شهری به شهر دیگر در رفت و آمد بودم. در یکی از همین روزهای شلوغ کاری بود که به من تلفن زدند و گروه خونی‌ام را برایم شرح دادند.

اگر فردی با گروه خونی نادر، هیچ وقت اهدای خون نداشته باشد، شاید بر اثر یک سانحه و با آزمایش‌های تخصصی در آن لحظات بحرانی، بالاخره متوجه شوند که گروه خونی فرد مصدوم با بقیه فرق دارد و در همین لحظات احتمال دارد شانس درمان پایین بیاید، اما حالا به لطف همین اهدای خون مستمر، حداقل هم خودم می‌دانم و هم اطرافیانم در جریان هستند که گروه خونی‌ام نادر است. شاید همین الان هم فردی وجود داشته باشد که گروه خونی نادر دارد، طوری که حتی در بین یک گروه 10 میلیون نفری هم گروه خونی مشابه او وجود نداشته باشد، اما در عین حال، خودش از این موضوع بی‌خبر باشد.

بعد از این‌که از گروه خونی نادرت اطلاع پیدا کردی، مسیر زندگی‌ات عوض شد؟

وقتی اطلاعاتم درباره این گروه خونی بالاتر رفت، فهمیدم باید کمی محتاط‌تر برخورد کنم و یک ذخیره خونی مناسب داشته باشم. به همین علت هر چند وقت یکبار، خون اهدا می‌کنم تا حداقل برای خودم و چند نفر از افرادی که گروه خونی نادر دارند، ذخیره خونی مناسبی وجود داشته باشد.

معمولا هرچند وقت یکبار خون اهدا می‌کنی؟ می‌شود حدس زد، الان اتفاقا انگیزه بیشتری برای اهدای خون داری؟

فاصله زمانی بین اهدای خون برای من کمی متغیر شده است، طوری که دیگر سازمان انتقال خون، این بازه زمانی را تعیین می‌کند. از این سازمان،‌ هرچند وقت یکبار که ذخیره خونی چلانو منفی کاهش پیدا می‌کند یا به هر دلیل علمی دیگری که خودشان می‌دانند، تلفن می‌زنند و از من می‌خواهند که به نزدیک‌ترین پایگاه انتقال خون بروم و اهدای خون داشته باشم.

جدای از گروه خون نادری که دارم، چه قبل از تشخیص گروه خونی‌ام و چه بعد از آن، همیشه برای بحث اهدای خون، پیشقدم بوده‌ام. بعد از تشخیص گروه خونی نادرم هیچ سالی را به یاد ندارم که خونم را اهدا نکرده باشم. به نظرم اهدای خون، یک وظیفه ملی و اخلاقی است که باید همه به آن پایبند باشیم و برای کمک به همنوعان خود قدم مثبتی برداریم. البته این نکته را هم باید یادآوری کنم که بعد از اهدای خون، احساس بسیار خوبی از نظر روحی و جسمی دارم و این قضیه انگیزه‌‌ام را برای اهدای خون بیشتر می‌کند.

با توجه به هزینه بالای نگهداری فرآورده‌های خونی، آیا فکری برای ذخیـره طولانی‌مدت گروه‌هـای خـونی نادر شده است؟

خون معمولی تا 15 روز نگهداری می‌شود، البته بجز مشتقاتی که از خون گرفته می‌شود، زیرا هزینه نگهداری خون بسیار بالاست. خوشبختانه در زمینه نگهداری خون‌های نادر در کشور ما برخورد علمی وجود دارد، طوری که خون ما را با صرف هزینه‌های زیاد، منجمد می‌کنند و تا چند سال قابلیت استفاده دارد.

برای گروه خونی ما یک ذخیره بانک جهانی هم وجود دارد، زیرا افرادی که این گروه خونی نادر را در جهان دارند، تعدادشان بسیار کم است.

این گروه خونی نادر، تاثیری هم روی سلامت جسمت گذاشته است؟

نه. تاثیر جسمی خاصی در بدنم بر جا نگذاشته است، البته شنیده‌‌ام که برای برخی افراد با گروه‌های خونی نادر، تاثیرات جسمی مثل کم خونی پیش می‌آید، اما برای من تبعات جسمی نداشته است.

برای این که در صورت بروز حادثه یا عمل جراحی، خون به اندازه کافی داشته باشیم، این دغدغه همیشه وجود دارد که ذخیره خونی قابل اعتنایی از گروه‌های خونی نادر داشته باشیم تا این گروه از افراد جامعه با خیال راحت‌تری زندگی کنند.

اگر فردی که گروه خونی نادر دارد، نیاز به خون اهدایی داشته باشد و به هر دلیلی مثل جراحت و تصادف، هوشیاری‌اش از دست رفته باشد و نتواند گروه خونی‌اش را به بقیه اعلام کند، در آن شرایط تکلیف چیست؟

تا الان این اتفاق برای من پیش نیامده که به خون اهدایی نیاز داشته باشم، اما همیشه یک پلاک به همراهم دارم که مشخصات من و نوع گروه خونی‌‌ام در آن حک شده تا در صورتی که اتفاقی برایم افتاد، دیگران بتوانند از گروه خونی من باخبر شوند. این پلاک را سازمان انتقال خون در اختیار من و سایر افراد دارای گروه‌های خونی نادر قرار داده و تقریبا همیشه این پلاک را در کیفم نگهداری می‌کنم.

اگر همه افراد از گروه خونی خود با خبر باشند، در شرایط بحرانی، خیلی راحت تر می‌توان به افراد کمک کرد.

گروه خونی چلانو را بشناسید

گلبول‌های قرمز خون، آنتی‌ژن‌های متفاوتی دارد که به صورت وراثتی از والدین به کودک انتقال می‌یابد. یک آنتی ژن خاص می‌تواند گروه خون فرد را مشخص کند.

گفته می‌شود، تاکنون بیش از 600 آنتی‌ژن مختلف شناسایی شده است؛ مثلا اگر گروه خونی فردی A باشد، در سطح گلبول قرمز خون او آنتی‌ژن A‌ قرار دارد و افراد با گروه خون B آنتی‌ژن B و افرادی که گلبول قرمز آنها حاوی آنتی‌ژن‌های A و B باشند، گروه خون آنها AB است، ولی اگر هیچ‌کدام از این آنتی‌ژن‌ها در سطح گلبولی دیده نشود، آن فرد دارای گروه خون O است.

حال اگر در خون تقریبا تمام افراد جامعه، آنتی‌ژن خاصی وجود داشته باشد، اما در خون گروه محدودتری از جامعه آن آنتی‌ژن مشاهده نشود، خون این افراد در زمره آنتی‌ژن منفی تقسیم‌بندی می‌شود.

در صورتی که گروه خون فردی در بین صد هزار نفر و بیشتر پیدا نشود، می‌گوییم آن فرد دارای گروه خونی بسیار نادر است.

تاکنون حدود 11 نفر در ایران شناسایی شده‌اند که گروه خونی آنها چلانو است. یعنی در بین جمعیت میلیونی ایران، فقط این چند نفر هستند که آنتی‌ژن چلانو را ندارند و به همین دلیل در زمره گروه‌های خونی نادر تقسیم بندی می‌شوند و گروه خونی‌شان چلانو منفی می‌شود. اگر فردی این آنتی‌ژن را داشته باشد، اما فرد دیگری این آنتی‌ژن را نداشته باشد، این دو نفر نمی‌توانند به همدیگر خون بدهند، زیرا ممکن است بدن تا سرحد مرگ، واکنش نشان دهد و حتی فرد گیرنده خون اهدایی از دنیا برود.

امین جلالوند