فارسی‌آموزان 40 کشور در نصف جهان

به گزارش جام‌جم، دوره‌های دانش‌افزایی زبان فارسی که هر ساله تابستان از سوی بنیاد سعدی برگزار می‌شود، امسال و در هشتاد و چهارمین دوره خود میزبان 130 نفر از 40 کشور دنیاست. بنیاد سعدی هر سال تابستان‌ها دوره دانش‌افزایی را برگزار می‌کند که در آن بین 130 تا 200 نفر از فارسی‌آموزان سراسر جهان به تهران می‌آیند.

برای بررسی میزان اثرگذاری این دوره‌ها بر فراگیری زبان فارسی در سطح بین‌الملل با سیدمحمدرضا دربندی معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

دربندی درباره شرایط دوره اخیر می‌گوید: در دوره هشتاد و چهارم دانش‌افزایی زبان فارسی که 13 تیر تا 11 مرداد در حال برگزاری است، زبان‌آموزان براساس تعیین سطح به شش گروه تقسیم شدند. این زبان‌آموزان در مدت اقامت خود در ایران، 80 ساعت دوره آموزش زبان فارسی می‌بینند و در نهایت یک یا دو سطح، زبان فارسی آنها بالاتر می‌رود. عصر‌ها نیز زبان آموزان در طول اقامت خود از جاذبه‌های دیدنی تهران بازدید می‌کنند. بازدید از برج میلاد، بوستان جمشیدیه، بازار و جماران برخی از تورهای گردشگری این زبان‌آموزان بوده است.

اما هشتاد و چهارمین دوره دانش‌افزایی زبان فارسی تفاوت‌هایی با دوره‌های گذشته دارد. دربندی معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی در این باره به جام‌جم می‌گوید: تفاوت نخست این دوره با دوره‌های قبل این است که امسال کتاب‌های آموزشی فارسی‌آموزان، تالیف بنیاد سعدی است. قبلا کتاب‌ها و متون آموزشی زبان‌آموزان را از بازار تهیه می‌کردیم، اما بنیاد در این دو سال به تالیف متون آموزشی مبادرت ورزیده است.

او می‌افزاید: بنیاد سعدی از حدود سه سال قبل تولید کتاب را آغاز کرد. معاونت آموزش و پژوهش بنیاد سعدی برای تدوین 10 عنوان کتاب آموزشی بسیج شده است. بر این اساس کتاب «گام اول» متعلق به زبان‌آموزانی که چیزی از زبان فارسی نمی‌دانند، چاپ شده است. «مینا» عنوان کتاب‌های دیگر بنیاد سعدی در چهار جلد است برای زبان‌آموزان مبتدی زبان فارسی که از این چهار جلد، جلد اول چاپ شده و آموزش داده می‌شود. جلد دوم در حال چاپ است و برای سال بعد جلدهای سوم و چهارم هم منتشر می‌شود. دیگر کتاب بنیاد سعدی «واژه» نام دارد که برای افزایش دایره لغات زبان‌آموزان است. یکی دیگر از کتاب‌ها «لذت خواندن» است که روی مکالمه کار می‌کند. دیگر کتاب هم «ایرانشناسی» نام دارد برای کسانی که در سطح پیشرفته زبان فارسی هستند در نظر گرفته شده که این‌ها در یک دوره بتوانند با ایران‌شناسی آشنا شوند.

دربندی تفاوت دیگر این دوره دانش‌افزایی را در این می‌داند که معلمان این دوره در روش آموزش فارسی به خارجی‌ها گواهینامه گرفته‌اند. او بیان می‌کند: تفاوت دیگر در این است که امسال یکسری مراکز فرهنگی هم به بازدیدهای زبان آموزان اضافه شده است. مثلا بازدید از خانه سینما یا خانه هنرمندان برای فارسی‌آموزان در نظر گرفته شد که آنها از نزدیک با هنر و سینمای ایران آشنا شدند. در بازدید از خانه سینما فارسی‌آموزان علاوه بر دیدن موزه سینما، از سخنرانی چهره‌هایی مانند رضا میرکریمی، ایرج طهماسب و حمید جبلی هم استفاده کردند و برایشان جالب بود.

به گفته او، دیدن جاذبه‌های تهران و تورهای گردشگری فارسی‌آموزان در پایتخت به پایان رسیده و از فردا (چهارشنبه) آنها عازم اصفهان می‌شوند تا نصف جهان و تاریخ و هنر و معماری‌اش را هم ببینند.

البته برنامه دیدن اصفهان در دوره‌های قبلی هم بوده، با این تفاوت که امسال یک روز به بازدید فارسی‌آموزان از اصفهان اضافه شده تا در کنارش کاشان را هم ببینند.

معاون امور بین‌الملل بنیاد سعدی اظهار می‌کند: 92 درصد زبان‌آموزان خارجی در جهان مشغول یادگیری زبان انگلیسی هستند. 8 درصد دیگر بین سایر زبان‌ها از فرانسوی و آلمانی و اسپانیولی و روسی گرفته تا عربی و ترکی استانبولی و ژاپنی، کره‌ای و زبان فارسی توزیع می‌شود. تمام این زبان‌ها در یک رقابت سخت با هم قرار دارند تا زبان‌آموز بیشتری جذب کنند.

او اضافه می‌کند: یکی از راه‌های جذب زبان‌آموزان، برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی همراه با یک‌سری تفریحات است. در زبان فارسی ما یک مزیت دیگر هم داریم. هیچ‌کس زبان ژاپنی را یاد نمی‌گیرد که آثار هاروکی موراکامی را با متن اصلی بخواند یا کسی زبان یونانی یاد نمی‌گیرد که آثار نیکوس کازانتزاکیس را بخواند یا کسی هندی نمی‌آموزد که سینمای بالیوود را بفهمد. اما در زبان فارسی خیلی‌ها علاقه‌مندند از آثار سینمای ایران بهره ببرند یا آثار کلاسیک فارسی را خودشان بخوانند و بر این اساس زبان فارسی یاد می‌گیرند. ما غیر از این مزیت نسبی، بدیهی است باید دوره‌های دانش‌افزایی زبان فارسی را برگزار کنیم تا زبان‌آموزان بیایند اطلاعات خود را افزایش دهند. باید مشوق‌هایی قرار دهیم که جنبه تشویقی داشته باشد تا شرق‌شناسان از بین زبان‌های عبری، عربی، فارسی و ترکی استانبولی، فارسی را انتخاب کنند که مثلا 15 سال دیگر ما بگوییم صد شرق‌شناس در غرب داریم که زبان فارسی را می‌دانند.

پاسخ به انتقادات

با وجود فعالیت‌های بنیاد سعدی طی سالیان گذشته که متولی آموزش زبان فارسی در خارج از کشور شده است، هنوز هم نقدهایی به این بنیاد وارد است. از جمله برخی می‌گویند اداره کل امور بین‌الملل که زیر نظر وزارت علوم است، متولی آموزش زبان فارسی در دانشگاه‌هاست.

دربندی درباره این نوع انتقادها معتقد است: فکر می‌کنم تصور غلطی است، در اساسنامه بنیاد سعدی تعریف شده اعزام استاد با وزارت علوم، اما آموزش با بنیاد سعدی است که به نظرم کار خوبی است، چون اگر بنیاد می‌خواست اعزام استاد را هم انجام دهد باید ساختاری از نو بوجود می‌آورد. اما وزارت علوم خودش این ساختار را دارد و استاد اعزام می‌کند. بورسیه‌ها هم برعهده وزارت علوم است. کسانی که برای دوره‌های کارشناسی ارشد یا دکترا به ایران می‌آیند، برای یادگیری زبان فارسی و مهیا شدن جهت شرکت در کلاس‌ها، آموزش زبان فارسی می‌بینند که این دوره‌ها هم با وزارت علوم است. این‌ها چهار تا شش ماه آموزش زبان می‌بینند و بعد سر کلاس می‌نشینند. ما مغایرتی نمی‌بینیم و مشکلی نیست. همکاری‌هایی هم با وزارت علوم داریم. ممکن است افرادی به صورت شخصی به این مسائل دامن بزنند، اما این سخنانی که می‌گویند، درست نیست.