ایجاد مناطق آزاد بدون زیرساخت، توسعه یا عقب‌ماندگی؟

به گزارش جام جم آنلاین، اصولا ایجاد منطقه آزاد با دو عنوان موضوعیت پیدا می‌نماید، ایجاد نرم‌افزار به معنای اعطای امتیازات و تسهیلات، و ایجاد سخت‌افزار به معنای احداث و تامین انرژی، را‌ه‌های مواصلاتی نظیر جاده، خط هوایی، ریلی و دریایی، فناوری اطلاعات، ارتباطات پولی-مالی و ... .

مناطق آزاد ایران علی‌رغم تامین نسبی نرم‌افزارهای قانونی، اما اغلب بدون سرمایه‌گذاری اولیه جهت تامین سخت‌افزار ایجاد می‌شوند که با گذشت حدود 25 سال از آغاز فعالیت این مناطق، برخی از آنها از زیرساخت اولیه نیز محرومند. ایجاد مناطق آزاد بدون تامین زیرساخت نه تنها منجر به توسعه نشده، بلکه موجب عقب ماندگی و انحراف مناطق از اهداف اصلی خود گردیده است.

مناطق آزاد در سایر کشورها قبل از تاسیس، با سرمایه‌گذاری مناسب، سخت‌افزارهای مورد نیاز را تامین نموده‌اند.

تامین زیرساخت قبل از ایجاد مناطق آزاد به عنوان اصلی نانوشته در اقتصاد بین‌المللی پذیرفته شده و اصولا ایجاد مناطق آزاد با تامین زیرساخت معنا پیدا می‌کند.

طبق ماده 23 برنامه ششم توسعه، ایجاد مناطق آزاد جدید منوط به تصویب مجلس و تامین زیرساخت‌های مورد نیاز جهت استقرار واحدهای تولیدی است. همچنین طبق آیین‌نامه چگونگی ایجاد مناطق آزاد مصوب آذر 93 هیات وزیران، ارائه پیشنهاد مناطق آزاد منوط به تامین زیرساخت است.

طبق این آیین‌نامه زیرساخت عبارتست از :
مجموع امکانات و پیش نیازهای ضروری و لازم جهت ایجاد و تأسیس منطقه متناسب با موقعیت جغرافیایی محدوده مورد نظر در بخش های حمل و نقل (هوایی، زمینی و دریایی)، انرژی و ارتباطات و فناوری اطلاعات.

در ماده 62 ضوابط ملی آمایش سرزمین مصوب 23 شهریور 94 نیز به ایجاد مناطق آزاد و ویژه صرفا بر اساس مطالعات آمایش سرزمین اشاره شده است.

علی‌رغم تاکیدات قانونی مبنی بر تامین زیرساخت، متاسفانه شاهد افزایش 8 منطقه آزاد جدید با رویه قبلی هستیم که مسلما به سرنوشت سایر مناطق آزاد ایران دچار خواهد شد.

مناطق جدید عبارتند از: قصرشیرین، بانه-مریوان، مهران، اردبیل، جاسک، سیستان، بوشهر و اینچه‌برون.