30 درصد تایرهای موجود در بازار قاچاق هستند

آیا آماری از حجم واردات لاستیک کشور در اختیار دارید؟

براساس آمارهای انجمن جمع کل واردات سال 1395 تایر به ایران تقریبا 600 هزار کیلوگرم بیشتر از سال 1394 بوده است. ارزش واردات تایر به کشور در سال 95 حدود 368 میلیون دلار بوده است.

آماری از سهم کشورهای تولیدکننده خارجی در بازار ایران در اختیار دارید؟

تولیدکنندگان اصلی تایر در جهان کشورهای آمریکا، چین، کره، ژاپن، هند، فرانسه، آلمان و ایتالیا هستند که در حال حاضر غیر از آمریکا، واردات تایر از مابقی کشورها را داریم. البته کشورهایی مانند ترکیه، تایلند، اندونزی و مالزی هم تولیدکننده هستند که البته تکنولوژی وارداتی دارند.

چین به تنهایی حدود 30 درصد تایر دنیا را تأمین می‌کند. واردات تایر ایران حدود 39 درصد از چین، 20 درصد از کره، 7 درصد از ژاپن، 5 درصد از ترکیه و 13 درصد از امارات بوده است که واردات از امارات معمولا مربوط به تولیدات کشورهای دیگر است.

با وجود کیفیت پایین محصولات چینی، چرا باز هم شاهد واردات گسترده تایر از چین هستیم؟

باید به این نکته دقت کرد که چین، هم تایرهای باکیفیت بالا و هم تایرهای با کیفیت پایین تولید می‌کند که در این خصوص همواره تلاش کرده‌ایم تایرهای باکیفیت چینی وارد شوند. تا قبل از سال 94 ضوابطی برای ورود تایر وجود نداشت و هر برندی با هر کیفیتی وارد می‌شد ولی از اواخر سال 94 با وضع قوانین و دستورالعمل‌های جدید و همچنین شناسنامه‌دار شدن بازرگانان، تایرهای وارداتی از کیفیت به مراتب بالاتری برخوردار شدند.

با توجه به رفع تحریم‌ها آیا واردکنندگان می‌توانند مبالغ فاکتورهایشان را بسادگی برای صادرکنندگان ارسال کنند؟

متاسفانه در حال حاضر همچنان مشکلات بانکی وجود دارد.

مصرف سالانه تایر ایران چقدر است؟

در این زمینه آمار رسمی و مستندی نداریم، اما با توجه به سرانه مصرف تایر هر خودرو تقریبا حدود 400 هزار تن میزان مصرف سالانه تایر در ایران است که 250 هزار تن توسط تولیدکنندگان داخلی و بقیه آن‌که حدود 150 هزار تن است از طریق واردات تأمین می‌شود.

از این میزان مصرف چقدر قاچاق است؟

با توجه به تحلیل و بررسی و محاسبات صورت گرفته از سوی انجمن حدود 40 هزار تن معادل تقریبا 30 درصد تایر به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. بر اساس آمار توصیفی انجمن بیشتر از 70 درصد از واردات رسمی تایرهای کامیونی اتوبوسی رادیال به صورت قاچاق وارد می‌شود که بسیار رقم نگران‌کننده‌ای است.

به نظر شما مهم‌ترین عامل افزایش سهم قاچاق تایر در ایران چیست؟

به طور کلی قاچاق تایر به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود: یکی تایرهای بی‌کیفیتی که نتوانسته‌اند استانداردهای لازم را کسب کنند که سبب شده آن تایر را قاچاق کنند.

دیگری هم به دلیل وجود تعرفه بالا در تایر و همچنین الزاماتی همچون خدمات پس از فروش، ارائه فاکتور رسمی، مالیات عملکرد و... سبب شده تا هزینه فروش کالا به صورت رسمی بسیار بالا باشد که این خود موجب قاچاق می‌شود.

در واقع باید بدانیم چیزی که امروزه به تولیدکننده داخلی و همچنین واردکننده ضربه می‌زند، واردات رسمی نیست؛ بلکه قاچاق است که بدون پرداخت حقوق گمرکی و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده و... وارد می‌شود و با قیمت بسیار پایین‌تر در داخل به فروش می‌رسد که سبب ضربه و نابودی تولیدکننده و واردکننده رسمی می‌شود.

انجمن برنامه‌ای برای مقابله با قاچاق تایر دارد؟

انجمن همواره یکی از راهکارهایش کنترل تایر در سطح عرضه بوده و همچنین درخواست کاهش تعرفه را داشته و داریم زیرا تا زمانی که تعرفه بالا و هزینه‌های جانبی کالایی بالا باشد، سودجویان به دنبال قاچاق کالا می‌روند. در حال حاضر تعرفه لاستیک سواری 32 درصد و تعرفه لاستیک‌های اتوبوسی و کامیونی 20 درصد تعیین شده است.

به نظر شما آیا ممنوعیت واردات به حمایت از تولید منجر خواهد شد؟

اگر واردات ممنوع شود، قطعا انحصار به وجود خواهد آمد و نتیجه انحصار نیز پایین آمدن کیفیت و عدم قابلیت رقابت قیمتی و کیفی با دنیا خواهد بود. از نظر این حقیر مادامی که ما به فکر انحصار باشیم، قطعا پیشرفتی هم نخواهیم داشت.

یکی از مشکلات تایرهای وارداتی کیفیت آنهاست. چه مکانیسمی برای کنترل کیفی این کالا که با سلامت جامعه سروکار دارد تعیین شده است؟

قبلا هیچگونه ضوابطی برای ورود تایر به ایران وجود نداشت و هر شخص یا شرکتی می‌توانست تایر وارد کند، اما از اواخر سال 94 مقرر شد حتما واردکنندگان در وزارت صنعت، معدن و تجارت شناسنامه‌دار شوند و حتما از کمپانی تولیدکننده تایر فاکتور بگیرند. همچنین مستندات ارائه خدمات پس از فروش از سوی واردکننده، نمایندگان فروش، رعایت استانداردهای ملی و رعایت جدیدترین قوانین حال حاضر دنیا نیز بازرسی و ارزیابی می‌شود.

توان تولیدی ایران برای تأمین نیاز بازار کافی است؟

مصرف سالانه ایران حدود 400 هزار تن لاستیک است که در حال حاضر حدود 250 هزار تن از طریق تولید داخل و مابقی که حدود 150 هزار تن است از طریق واردات تأمین می‌شود؛ به نحوی که تایرهای سواری سایزهای HP و UHP (تایرهایی با شاخصه‌های سرعت بالا) صددرصد از طریق واردات تأمین می‌شود که متاسفانه تولید داخل نداریم و همچنین تایرهای رادیال اتوبوسی و کامیونی رادیال حدود 80 درصد و لاستیک‌های راهسازی و لاستیک‌های فوق راهسازی (بسیار سنگین) صددرصد از طریق واردات تأمین می‌شود. با توجه به این تفاسیر تولید داخل پاسخگوی نیاز بازار داخل نیست.

برخی گزارش‌ها، حاکی از استفاده خودروسازان داخلی از لاستیک‌های خارجی وارداتی برای خودروهای پرتیراژی مثل پراید و پژو 206 است. آیا ایران توان تأمین نیاز بازار را نداشته که وارداتی‌ها جایگزین شده‌اند؟

بهتر است پاسخ این سوال را تولیدکنندگان بدهند، ولی با توجه به نیاز و خواست خودروسازان از واردکنندگان این احتمال می‌رود که تولیدکنندگان قادر به تأمین خودروسازان نیستند.

در سال گذشته خودروسازان درخواست ده هزار حلقه لاستیک به صورت روزانه داشتند که تقریبا تولیدکنندگان 8000 حلقه لاستیک را تأمین کردند و بقیه از طریق واردکنندگان تأمین شد. البته باید به این نکته اذعان داشت که تولیدکنندگان قادر به تأمین ده هزار حلقه لاستیک در روز هستند، ولی در صورت تحویل به خودروسازان، بازار و نمایندگان فروش خود را از دست خواهند داد.

به نظر شما آیا طرح برخورد با قاچاق در سطح عرضه موفق بوده است؟

مشخص است که اگر برندی در اصناف ثبت نشده باشد و در بازار آن برند موجود باشد، قطعا قاچاق است همچنین بهترین راه جلوگیری از قاچاق، کنترل کالا در سطح عرضه است که اگر این مهم صورت پذیرد به‌طور کلی قاچاق ریشه‌کن خواهد شد، همواره تقاضایی که این انجمن از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و دیگر سازمان‌های مرتبط داشته و دارد این است که همکاری با این انجمن را افزایش دهند و انجمن را بازوی خود در انجام این امور بدانند.

متاسفانه با وجود شبکه‌های مجازی، کالاهای قاچاق به وفور تبلیغ و به فروش می‌رسد که این انجمن با هماهنگی‌هایی که با سازمان‌های مرتبط انجام داده سعی بر جلوگیری از فعالیت‌های آنها داشته است.

عماد عزتی