استقرار امنیت و ثبات در غرب آسیا

بر این اساس سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به ترکیه در هفته‌ای که گذشت، به عنوان خبری مهم در صدر توجهات قرار گرفت. این سفر که اولین سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به خارج از کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می‌آید، در محافل سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی انعکاس گسترده‌ای یافت.

در این سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با مقامات عالی‌رتبه ترکیه از جمله با رئیس‌جمهور، وزیر دفاع و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه دیدار و درباره مسائل دوجانبه و منطقه‌ای گفت‌وگو کرد.

دیدارها و گفت‌وگوهای هیات‌های عالی‌رتبه نظامی ایران و ترکیه حاکی از تحولاتی است که منطقه را با شرایط جدیدی مواجه و ثبات و امنیت منطقه‌ای را آسیب‌پذیر ساخته است. نتیجه چنین وضعیتی فعال شدن گروه‌های تروریستی از یک‌سو و ارائه طرح‌ها و سیاست‌های تجزیه‌طلبانه با هدف تغییر جغرافیای سیاسی منطقه از سوی دیگر است. چنین شرایطی به عنوان وضعیتی تهدیدزا و امنیت‌زدا، امنیت کشورهای منطقه را تحت‌تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی پیگیری اهداف و منافع ملی با هدف تامین امنیت ملی بدون همکاری و مشارکت جمعی کشورهای منطقه با یکدیگر میسر نمی‌شود. از این‌رو همکاری کشورها برای مقابله با تهدیدهای امنیتی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و لازم است کشورها راهبردهای امنیتی خود را بر همکاری با یکدیگر استوار سازند. در این میان کشورهایی که منافع مشترک بیشتری با یکدیگر دارند، به سمت همکاری‌های بیشتر گرایش می‌یابند.

ایران و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که به‌رغم اختلافات سیاسی که در سال‌های اخیر در باره تحولات سوریه با یکدیگر پیدا کردند، با توجه به منافع مشترک امنیتی، سیاسی و اقتصادی هرگز از همکاری با یکدیگر فاصله نگرفتند. از این‌رو همکاری‌های بلند مدت را با یکدیگر پایه‌گذاری کرده‌اند. شرایط جدید منطقه نیز آنها را به سوی همکاری بیشتر با یکدیگر سوق داد. مشارکت در تلاش‌ها برای حل بحران سوریه، ضرورت همکاری امنیتی برای مبارزه با تروریسم و تحولات کشور عراق بویژه طرح موضوع برگزاری همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، مواضع آنکارا و تهران را بیشتر به یکدیگر نزدیک کرده است. ایران خواستار حفظ یکپارچگی عراق است و رهبران ترکیه طرح همه‌پرسی استقلال کردستان عراق را سایکس پیکوی جدید تفسیر می‌کنند و با آن مخالفت می‌ورزند. وجود مواضع مشترک درباره بسیاری از تحولات منطقه، ایران و ترکیه را به سمت همکاری‌های بیشتر سوق داده و آنها را برای همکاری‌های امنیتی و نظامی با یکدیگر آماده ساخته است. سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی به ترکیه و گفت‌وگوهای مقامات نظامی دو کشور با وجود این بسترها و زمینه‌های آماده همکاری به‌وقوع پیوسته است.

بر این اساس، ارتقای همکاری‌های دو کشور در آینده و گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های امنیتی و نظامی جهت مقابله با تهدیدهای امنیتی مشترک دور از انتظار نیست.

دکتر حاکم قاسمی

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)