پاییز می‌رسد که مرا مبتلا کند

همین شاعران بودند که وقتی ازدحام ابرها در آسمان پاییزی شکل می‌گرفت با تک‌بیتی عاشقان را فرامی‌خواندند که در هوای دونفره به خیابان بروند و از این شوق بیکران لذت ببرند.

در غیاب شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و رسانه‌های مکتوب و دیداری و شنیداری که چندان تغییر فصل برایشان مهم نبود، فصل پاییز کلا در اختیار شاعران عاشق پیشه بود. عاشقانی که حتی سوزش بادهای آبان و آذر را نیز به فراغ یار ربط می‌دادند.

اما در چند سال اخیر پاییز هم با پیشرفت فناوری و تکنولوژی تغییر چهره داده و کم‌کم خود را از زیر یوغ شاعران بیرون کشیده و حالا تقریبا بیشتر مردم می‌توانند درباره پاییز نظر بدهند همان‌گونه که می‌توانند درباره بهار، تابستان و زمستان هم حرف‌های خود را با دیگران در میان بگذارند و مخالف و موافق پیدا کنند. اما بیراه نیست اگر بگوییم با چنین شرایطی باز هم پاییز می‌تواند خاص‌ترین فصل سال باشد.

چرا که میانه‌ای است بین سرما و گرما. چرا که ابتدایی است برای رسیدن به سرما. سرمایی که می‌تواند استخوان‌سوز باشد به گونه‌ای که شاعری مانند اخوان ثالث را برآن دارد که در دوره استبداد و دیکتاتوری پهلوی بسراید: هوا بس ناجوانمردانه سرد است! یا فروغ را تشویق کند که بگوید: در کوچه باد می‌آید این آغاز ویرانی است یا از سر یاس بسراید: این من زنی تنها در آستانه فصلی سرد !

گویا سرما و بیدادش می‌تواند هشداری باشد برای سرمای درونی که حتی در داغ‌ترین روزهای سال هم می‌تواند آدمی را منقبض کند و روح و قلب او را در سرمایی گزنده فرو ببرد.

سرما هشداری است برای همه تلخکامی‌هایی که یا آدمی به دست خودش به وجود می‌آورد یا دیگران باعث و بانی آن می‌شوند. پاییز رنگارنگ و زیبا شروع می‌شود و به سرما و یخبندان می‌رسد شاید همین دلهره درونی است که پاییز را حتی برای فلاسفه و اندیشمندان هم جذاب کرده است.

شوخی و جدی پاییز در فضای مجازی

اما از اینها که بگذریم به دنیای امروزی می‌رسیم که در تسخیر شبکه‌های اجتماعی است و هر کسی به فراخور سن و سال و اندیشه‌ای که دارد درباره پاییز عکسی یا مطلبی منتشر می‌کند. برخی از جوان‌های کم‌سن و سال شیفته برگ‌ریزان می‌شوند و نم نم باران و همین‌ها هستند که اینستاگرام را پر می‌کنند از برگ‌های خشک روی زمین ریخته یا نم بارانی که بر شیشه زده یا بادی که در کوچه و خیابان می‌وزد و با برگ‌ها بازی می‌کند، اما در همین دنیای پر هیجان و پرمخاطب مجازی عده‌ای رودر‌روی این فانتزی بازی قرار می‌گیرند و آن را مسخره می‌کنند و جایی که شاعران و همراهان آنها مردم را دعوت می‌کنند که در هوای دو نفره به خیابان بروند؛ گروهی به مسخره می‌گویند: نه! هوا از حالت دو نفره خارج شده و باید با همه مردم شهر یا همه اعضای خانواده به خیابان رفت.

حتی منتقدان نگاه فانتزی به پاییز را از چندی قبل در توئیتر با مسخره کردن این نوع نگاه آغاز کرده‌ و هشدار داده‌اند که بزودی زنان در آستانه فصلی سرد در اینستاگرام صف می‌کشند!‌

فوبیای پاییز

پاییز در راه است؛ روزها کوتاه و سرد می‌شوند و شب خیلی زود از راه می‌رسد و سلطنت خورشید بر آسمان کوتاه می‌شود. همین زود تاریک شدن آسمان اضطرابی را به همراه می‌آورد که در برخی شدت بیشتری می‌گیرد و فرد را افسرده می‌کند. افسردگی که نباید با آن شوخی کرد چون فرد را بیشتر در خودش فرو می‌برد و استرسش را بیشتر می‌کند.

این افسردگی در جوانان و سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود. روز و روشنایی امیدبخش است و تاریکی و سرما در ذات خود ناامیدی به همراه دارد و پاییز و زمستان بخصوص کهنسالان را که پاره‌ای از وقت خود را در پارک‌ها می‌گذرانند اندوهگین می‌کند چون آنها مجبورند بیشتر وقت خود را در خانه سپری کنند و این خانه‌نشینی با سرما همداستان شده و بیماری‌های زیادی را برای آنها به ارمغان می‌آورد؛ ارمغانی که دوست‌داشتنی نیست.

تاریکی و سرما در ذات خود ترس به همراه دارد و برخی با شروع پاییز با فوبیایی دست به گریبان می‌شوند که ریشه در حالات روحی و روانی آنها دارد. به جای مسخره کردن باید مراقب این گروه بود چون اگر آنها ترسشان را مخفی کنند بیماری‌های جسمی سراغشان می‌آید و به مرور زمین‌ گیرشان می‌کند.

پاییز هم مثل دیگر فصل‌های سال خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد. طرفداران و مخالفانی که هر کدام برای خود توجیه‌های قابل قبولی دارند، پاییز برای عشاق فصل زیبا و پر از احساسی است و برای کسانی که کارهای جدی‌تری دارند، سختی‌هایی به همراه دارد که مسلما در عصر ماشین و فناوری بر این مشکلات راحت‌تر می‌توان غلبه کرد. پاییز برای کشاورزان و بیشتر باغداران هم فصل خانه‌نشینی است و دلتنگی و گاهی خستگی از بیکاری. پاییز فصل عجیبی است از گرما ما را به سرما می‌رساند، مخالفان و موافقانی دارد که بهتر است با هم کنار بیایند و به نظر یکدیگر احترام بگذارند. چند سالی است مُد شده برخی آمدن پاییز را به هم تبریک می‌گویند ما هم به احترام این گروه می‌نویسیم: پاییز مبارک.

باران باستانی - روزنامه‌نگار

ضمیمه چمدان جام جم