شمر مختارنامه با شمر رستاخیز فرق دارد

و چقدر مظلوم است بازیگری که این دو نقش را در دو اثر به‌یاد‌ماندنی درباره حادثه عاشورا بازی کرده باشد.

حرمله در مختارنامه و شمر در فیلم روز‌ رستاخیز و چقدر انوش معظمی فروتن است که ظهر عاشورا وقتی در زاهدان مشغول بازی در فیلم «سمور» به کارگردانی محمدرضا آهنج است، تلفن مرا جواب می‌‌دهد و فروتنانه حاضر به مصاحبه می‌شود و برایمان از حرمله و شمر می‌گوید.

امروز سالگرد درگذشت زنده‌یاد رضا خندان بازیگر نقش «سنان بن انس نخعی» است، همان مردی که سر از تن امام حسین(ع) جدا کرد. معظمی از خندان و سبک بازیگری‌اش نیز به نیکی یاد کرد.

امروز سالروز درگذشت مرحوم رضا خندان است، شما در سریال مختارنامه با او همبازی‌ بودید؟

در سریال مختارنامه خیر. اما در دو تئاتر با یکدیگر همبازی بودیم. خدا رحمتش کند، او چند تا نقش شاهکار در کارنامه بازیگری‌اش دارد و هنوز بعد از گذشت هفت سال از درگذشت آقای خندان، کسی نتوانسته جای او را پر کند. یکی از نقش‌های بی‌بدیل او نقش سنان است که در مختارنامه آن را عالی اجرا کرد. آقای خندان بازیگری پرانرژی بود و محال بود که کنارش باشی و به شوق نیایی. هم‌صحبتی با این بازیگر همیشه برایم غنیمت بود و خیلی چیزها از او آموختم.

از بازی خوب زنده یاد خندان در نقش «سنان بن انس نخعی» گفتید، اما خود شما هم نقش حرمله را خیلی خوب بازی کردید، آن‌قدر خوب که از یاد نمی‌رود. در سریال مختارنامه بجز مختار که شخصیت اصلی سریال بود، شخصیت‌‌های منفی مثل حرمله، شمر، سنان و... خیلی خوب در ذهن‌ها مانده‌اند به نظرتان چطور شد که این شخصیت‌ها تا این میزان تاثیرگذار شدند؟

شاخص‌های زیادی در این‌باره وجود دارد که یکی از آنها فیلمنامه خوب این سریال بود که آقای میرباقری آن را نوشته‌اند. آقای میرباقری با تحصیلات حوزوی سواد و دانش زیادی در این موضوع دارد. ایشان درباره همه شخصیت‌‌های حادثه عاشوار و قیام مختار خیلی تحقیق کرده بود و به همین دلیل با تسلط کامل، شخصیت‌ها را نوشت. دومین مساله، انتخاب درست و مناسب بازیگران بود. سومین شاخص باز هم به آقای میرباقری برمی‌گردد که کارگردان کار بلدی است و توانست خیلی مسلط از پس کار بزرگی مانند مختارنامه برآید. هر چند این سریال از معدود کارهایی است که بهترین استادان در زمینه طراحی لباس، صحنه، گریم، فیلمبرداری و... در ساخت آن دخیل بودند. این اثر بنا به بضاعت سینمای ایران تولید و در نوع خود به اثری شاخص تبدیل شد. همه عوامل سازنده این سریال با عشق امام حسین(ع) کار کرده و تلاش کردند اثری ماندگار به یادگار بگذارند.

حرمله‌ای که در مختارنامه دیدیم چقدر بر اساس واقعیت‌ها پردازش شده بود و آیا درماتیزه کردن این شخصیت به منفی بودن او کمک کرد؟

سازندگان یک اثر دراماتیک در وهله اول باید به چارچوب اصلی واقعه وفادار باشند اما در جزئیات می‌توان تغییراتی داد. در کتاب‌های تاریخی کشته شدن حرمله به دست مختار به شکلی که در سریال روایت شد، نقل نشده اما آنچه اهمیت دارد، این است که حرمله هم یکی از آدم‌هایی است که توسط مختار دستگیر می‌شود و به سزای اعمالش می‌رسد. در فیلمنامه سکانس دوئل و جنگی بین حرمله و مختار طراحی و اجرا شد که اتفاقا به یکی از صحنه‌های به‌یادمادنی این سریال تبدیل شد. آقای میرباقری در این صحنه می‌خواست با قوی نشان دادن حرمله و این‌که به هر ترفندی برای نجات خودش متوسل می‌شود، قدرت مختار را نیز به تصویر بکشد. تا این حد دخل و تصرف در روایت تصویری و دراماتیک یک واقعه تاریخی پذیرفتنی است.

در فیلم رستاخیز ساخته احمدرضا درویش نقش شمر را بازی می‌کنید، کمی برایمان از این نقش بگویید با توجه به این‌که رستاخیز هنوز اکران عمومی نشده است؟

اکران نشدن فیلم رستاخیز که همه را دلشکسته کرده است! فیلمی که با بودجه زیاد و کلی انرژی و عشق به امام حسین(ع) ساخته شد اما هنوز اکران نشده است. بهانه‌هایی که برای اکران نشدن فیلم رستاخیز بیان می‌شود خیلی ساده‌انگارانه است. برای ساخت این فیلم از مراجع استفتاء شده و همه اجازه داده‌اند که در این فیلم تصویر حضرت عباس(ع) دیده شود اما الان فیلم رستاخیز قربانی دعواهای جناحی شده است. در این فیلم نگاه ویژه‌ای آقای درویش به شخصیت شمر داشت. شمر در حاشیه داستان رستاخیز است و بیشتر وجه موذیانه شمر به تصویر کشیده شده است. تا زمانی که این فیلم اکران نشود، نمی‌توان درباره این نقش صحبت کرد. فقط می‌توانم، بگویم رستاخیز سه ساعت ارادت خالص به خاندان امام حسین(ع) است.

شمر مختارنامه با شمر رستاخیز شبیه است یا نه؟

در هر دو اثر به شخصیت شمر پرداخته شده اما زاویه نگاه آقایان میرباقری و درویش کاملا با هم فرق دارد. مکان جغرافیایی همان کربلاست و شمر هم حضور دارد اما شمر در مختارنامه را نمی‌توان با شمر رستاخیز مقایسه کرد.

طاهره آشیانی